Dlaczego Trybunał Konstytucyjny selektywnie publikuje stanowiska stron postępowań na swojej stronie?

Trybunał Konstytucyjny nie publikuje stanowisk wszystkich uczestników postępowań. Taka praktyka niepokoi i może naruszać ustawę o TK - wskazuje Rzecznik Praw Obywatelskich.

Aktualizacja: 20.10.2020 06:59 Publikacja: 19.10.2020 18:45

Dlaczego Trybunał Konstytucyjny selektywnie publikuje stanowiska stron postępowań na swojej stronie?

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek

Nieopublikowane stanowiska najczęściej dotyczą postępowań kluczowych dla praw obywateli i opinii publicznej. Jednym z nich jest sprawa dotycząca konstytucyjności ustawy z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (sygn. akt K 1/20). TK w pełnym składzie ma zbadać wniosek w tej sprawie 22 października. Na stronie internetowej Trybunału można zapoznać się jedynie z wnioskiem posłów PiS z 19 listopada 2019 r., którzy wnoszą o uznanie niekonstytucyjności dopuszczalności aborcji wobec „dużego prawdopodobieństwa ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu".

Braku natomiast stanowisk Sejmu i Prokuratora Generalnego w sprawie konstytucyjności tej ustawy.

- Takie selektywne publikowanie stanowisk uczestników postępowań przed TK - co dotyczy także Rzecznika Praw Obywatelskich - jest niepokojącą praktyką. Ogranicza to bowiem konstytucyjne prawo obywateli do informacji publicznej oraz wolność pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. Może też naruszać ustawę o TK, zobowiązującą do publikacji tych stanowisk - wskazuje RPO.

Zgodnie z ustawą o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, akta sprawy rozpoznawanej przed TK są jawne. Obowiązek publikacji wskazanych stanowisk, będących częścią akt sprawy, powinien być realizowany zgodnie z art. 74 ust. 4 pkt 1 ustawy, czyli na stronie internetowej TK, będącej stroną Biuletynu Informacji Publicznej.

Tymczasem stanowiska są zamieszczane w sposób arbitralny i selektywny zarówno w Biuletynie Informacji Publicznej, jak i na Internetowym Portalu Orzeczeń TK. Dotyczy to także stanowisk przedstawionych przez RPO.

W sprawie wszczętej przez Marszałek Sejmu RP w sprawie konstytucyjności Kodeksu wyborczego (sygn. akt K 6/20) RPO 7 maja 2020 r przedstawił stanowisko w terminie 22 godzin wyznaczonych przez TK. Do dziś - mimo umorzenia sprawy przez TK 26 sierpnia 2020 r. wskutek cofnięcia wniosku - na stronie TK nie zamieszczono ani stanowiska RPO, ani też pisma Marszałek Sejmu o cofnięciu wniosku.

Rzecznik podkreśla, że kwestia publikowania stanowisk jest szczególnie istotna w czasie pandemii, gdy utrudniony jest fizyczny dostęp do akt sprawy. Na problemy związane z takim dostępem RPO do akt postępowania z jego udziałem Rzecznik zwrócił uwagę w wystąpieniu do TK z 13 października 2020 r.

Według Rzecznika, publikacja stanowisk w Biuletynie Informacji Publicznej TK bezpośrednio wpływa na poszanowanie szeregu praw i wolności zagwarantowanych obywatelom w Konstytucji.

- Informacja o stanowiskach, wydawanych przez uczestników postępowań przed TK - zwłaszcza jeśli chodzi o takie organy państwa, jak Sejm lub Prokurator Generalny - ma charakter informacji publicznej. Brak informacji o stanowisku obligatoryjnego uczestnika postępowania na stronie Biuletynu Informacji Publicznej TK albo jest zatem informacją o niezajęciu stanowiska (co oznaczałoby naruszenie ustawy o TK przez takiego uczestnika), albo jest przejawem naruszenia ustawy o TK przez Wysoki Trybunał w zakresie ustawowego obowiązku publikacji stanowisk - napisał zastępca RPO Stanisław Trociuk do dyrektorki Biura Służby Prawnej TK Anny Zołotar-Wiśniewskiej.

Poprosił o  wyjaśnienia w tej sprawie.

Nieopublikowane stanowiska najczęściej dotyczą postępowań kluczowych dla praw obywateli i opinii publicznej. Jednym z nich jest sprawa dotycząca konstytucyjności ustawy z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (sygn. akt K 1/20). TK w pełnym składzie ma zbadać wniosek w tej sprawie 22 października. Na stronie internetowej Trybunału można zapoznać się jedynie z wnioskiem posłów PiS z 19 listopada 2019 r., którzy wnoszą o uznanie niekonstytucyjności dopuszczalności aborcji wobec „dużego prawdopodobieństwa ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu".

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Sądy i trybunały
Prokurator krajowy zdecydował: będzie śledztwo ws. sędziego Nawackiego