Sąd Najwyższy: Nie ma dłuższego terminu na odwieszenie sprawy cywilnej

Wymaga to staranniejszego działania strony, by sprawa nie była umorzona. To sedno uchwały trzyosobowego składu Izby Cywilnej SN.

Kiedy sąd umarza postępowanie cywilne

Chodzi o wykładnię art. 182 § 1 kodeksu postępowania cywilnego. Stanowi on, że postępowanie zawieszone np. w związku z niestawiennictwem powoda albo niewskazaniem przez niego w wyznaczonym terminie adresu pozwanego (przez co nie można nadać sprawie dalszego biegu), sąd umarza postępowanie, jeżeli wniosek o jego odwieszenie nie został zgłoszony w ciągu trzech miesięcy od postanowienia o zawieszeniu.

Przypomnijmy, że wcześniej obowiązywał trzyletni termin na wystąpienie o podjęcie zawieszonego postępowania, ale skrócono go kolejnymi nowelizacjami k.p.c. – najpierw do roku, a następnie do trzech miesięcy (w 2019 r.). W efekcie strona sprawy cywilnej dowiaduje się nieraz o jej zawieszeniu już po terminie na odwieszenie, co skutkuje umorzeniem.

Kwestia ta nabrała większego znaczenia właśnie po ostatniej nowelizacji k.p.c. W rozpatrywanej sprawie sąd rejonowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym na 600 zł i poinformował pełnomocnika powoda, że pozwana nie odebrała pozwu, więc zobowiązał go do doręczenia jej tego nakazu za pośrednictwem komornika w terminie dwóch miesięcy pod rygorem zawieszenia postępowania. A ponieważ komornik nie zdołał doręczyć nakazu sąd wezwał powoda do ustalenia adresu pozwanej i zawiesił postępowanie 15 listopada 2022 r., a odpis postanowienia doręczył pełnomocnikowi 21 marca 2023 r.

Kiedy więc 14 czerwca 2023 r. pełnomocnik wystąpił do sądu o podjęcie zawieszonego postępowania i nadanie sprawie dalszego biegu przez ustanowienia kuratora, sąd umorzył postępowanie na podstawie wspomnianego art. 182 § 1 k.p.c., gdyż minęło więcej niż trzy miesiące od zawieszenia.

Czytaj więcej

W sądzie i w urzędzie

Krótkie zawieszenie sprawy cywilnej utrudnia jej wznowienie

Czy termin na podjęcie zawieszonego postępowania cywilnego liczyć od dnia wydania postanowienia w...

Od kiedy należy liczyć bieg terminu

Rozpatrując zażalenia powoda Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim (sędzia Dariusz Mizera) dostrzegł wręcz absurdalność tej regulacji i zwrócił się do SN z pytaniem prawnym, czy datą początkową biegu terminu określonego w tym przepisie jest dzień wydania postanowienia o zawieszeniu, czy też dzień uprawomocnienia się takiego postanowienia?

W uzasadnieniu pytania SO wskazał, że pod rządami poprzednich przepisów zgodnie wskazywano, że termin pozwalający na umorzenie postępowania liczy się od daty wydania postanowienia o zawieszeniu, a nie jego doręczenia czy też uprawomocnienia się, co uzasadniano tym, że miał on dyscyplinować strony do uzupełnienia braków pozwu. Ale termin ten był dłuższy i został skrócony, ostatecznie do zaledwie trzech miesięcy.

W niektórych sprawach wydaje się wręcz absurdalny, np. gdy postanowienie o zawieszeniu doręczono pełnomocnikowi powoda po upływie trzech miesięcy, nie dając mu czasu na sformułowanie odpowiedniego wniosku w terminie.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Czy po wyroku TSUE trzeba wznowić postępowanie w Polsce? Wyjaśnił to sam TSUE

Państwa członkowskie UE nie mają obowiązku zapewnienia nadzwyczajnych środków prawnych służących...

Bieg terminu do złożenia wniosku o podjęcie zawieszonego postępowania

Sąd Najwyższy (sędziowie Adam Doliwa, Maciej Kowalski i Marcin Łochowski) nie opowiedział się jednak za wykładnią przedłużająca ten termin. W uchwale wskazano, że bieg terminu do złożenia wniosku o podjęcie zawieszonego postępowania, określonego w art. 182 § 1 pkt 1 k.p.c., rozpoczyna się od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania również w stanie prawnym ukształtowanym ustawą z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (którą wprowadzono trzymiesięczny termin).