To sedno najnowszego wyroku trójkowego składu Izby Kontroli Nadzwyczajnej SN.
Spór w rodzinie
Kwestia ta wynikła w sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości między czworgiem krewnych. Sąd Rejonowy dokonując podziału, zasądził od M.B. na rzecz W.B., M.T. niewysokie dopłaty. Pełnomocnik M.B. (z urzędu) co do dopłat wniósł apelację od tego postanowienia, ale M.B. skierował do SR pismo, w którym też wniósł o uchylenie postanowienia, a z odręcznej adnotacji wynikało, że pismo potraktowano jako uzupełnienie apelacji prawnika. Kolejnym pismem po kilku dniach wniósł o wycofanie apelacji pełnomocnika, a równocześnie wskazał, że podtrzymuje swoje stanowisko zawarte w pierwszym piśmie. SR umorzył postępowanie apelacyjne, a postanowienie się uprawomocniło, w konsekwencji SO rozpoznał apelacje trzech krewnych, a już nie M.B.
Czytaj więcej
Tak jak rozprawy, zabiegi u specjalistów spóźniają się i nawet czasem „spadają".
I to orzeczenie zaskarżył skargą nadzwyczajną prokurator generalny, wskazując, że zamknęło ono drogę M.B. do rozpoznania apelacji, do czego miał konstytucyjne prawo. Niezależnie od liczby złożonych pism procesowych jednej strony stanowią one jedną apelację. A sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w jej granicach. PG przyznał, że co do zasady oświadczenie o cofnięciu apelacji wywołuje umorzenie postępowania, ale gdy cofa apelację pełnomocnik z urzędu, a strona podtrzymuje swoje twierdzenia, wyjaśnienia wymaga cel złożenia oświadczenia, a zwłaszcza czy intencją jest cofnięcie wniosków zawartych w jednym z pism, czy całej apelacji.
Prawa strony
SN skargę PG uwzględnił i wskazał, że z uzasadnienia postanowienia SR wynika, że wziął on pod uwagę tylko apelację pełnomocnika, która została cofnięta, a nie ma śladu, by badał pisma M.B. pod kątem spełnienia formalnych przesłanek apelacji. Gdyby SR to wyjaśnił, może doszedłby do wniosku, że M.B. skutecznie złożył apelację, mimo cofnięcia apelacji przez jego pełnomocnika. Umorzenie postępowania bez tego ustalenia bezwzględnie narusza wskazane w skardze nadzwyczajnej przepisy Konstytucji RP.
– Strona, dla której ustanowiono adwokata z urzędu, może w każdym czasie wypowiedzieć mu pełnomocnictwo i oświadczyć, że działa samodzielnie. Odwołanie pełnomocnictwa może nastąpić pisemnie lub ustnie do protokołu rozprawy, a wypowiedzenie jest natychmiast skuteczne między stronami. W stosunku do sądu odnosi skutek z chwilą zawiadomienia go o tym. Sąd I instancji powinien zatem ustosunkować się do tego, czy doszło do cofnięcia pełnomocnictwa prawnikowi z urzędu, czy nie – wskazał w uzasadnieniu sędzia SN Marek Dobrowolski, sprawozdawca.
– W orzecznictwie SN podnoszono, że wniesienie osobiście przez stronę środka odwoławczego realizuje przysługujące stronie uprawnienia procesowe, których nie ogranicza ustanowienie pełnomocnika, poza wypadkami, w których ustawa przewiduje przymus adwokacki lub radcowski.
Sygnatura akt: I NSNc 78/20
Rafał Kania radca prawny w Sendero Tax & Legal
Używając języka zamierzchłego, można powiedzieć, że orzeczenie Sądu Najwyższego jest wielce chwalebne. W pozornie mało istotnej sprawie, zwraca on bowiem uwagę na istotę sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Jest nią interes lub życiowa sytuacja stron. Pełnomocnik ma w każdym postępowaniu jedynie rolę wspierającą, doradczą. Ale to jest sprawa osoby, której dotyczy postępowanie. Jest zrozumiałe, że sąd woli komunikować się z fachowym prawnikiem niż ze stroną. Pozwala mu to bowiem przyspieszyć bieg spraw. Ale strony pomijać nie można, bo to jej sytuację kształtuje sąd. I o tym przypomina SN. Pominięcie tej zasady powoduje uszczerbek w szacunku dla wymiaru sprawiedliwości.
