Sąd sprawdzi, czy można wystąpić z pozwem

Badanie to sąd przeprowadza na podstawie pozwu i załączonych do niego dokumentów oraz – jak się wydaje – odpowiedzi na pozew pozwanego. Zgodnie bowiem z art. 207 § 1 k.p.c. pozwany przed pierwszą rozprawą może wnieść odpowiedź na pozew. W postępowaniu grupowym pierwszą rozprawą jest ta, na której sąd rozstrzyga o dopuszczalności postępowania grupowego.

Dlatego już przed tą rozprawą pozwany powinien wnieść odpowiedź na doręczony mu wcześniej pozew. W odpowiedzi tej pozwany powinien podnieść zarzuty wskazujące na niedopuszczalność przeprowadzenia postępowania grupowego, takie jak np. niewłaściwy rodzaj spraw, których dotyczy pozew.

Sąd orzeka o dopuszczalności postępowania grupowego z urzędu. A zatem z urzędu zobowiązany jest wziąć pod uwagę okoliczności warunkujące dopuszczalność powództwa w postępowaniu grupowym. Niemniej, istotną rolę w badaniu przez sąd tej dopuszczalności odgrywać będzie odpowiedź na pozew, która poza tym, że powinna być złożona do sądu przez profesjonalnego pełnomocnika, powinna też wskazywać na ewentualną niedopuszczalność postępowania grupowego.

[srodtytul]Decyzja sądu[/srodtytul]

Po przeprowadzonym badaniu sąd na rozprawie orzeka albo o odrzuceniu pozwu, albo o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym, w zależności od tego, czy stwierdzi, że droga postępowania grupowego nie jest lub jest dopuszczalna. Sąd wydaje w tej sprawie postanowienie, na które służy zażalenie zainteresowanej stronie.

Zażalenie na odrzucenie pozwu wnosić będzie powód, czyli reprezentant grupy, a na postanowienie o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym – pozwany. Zażalenie wnosi się zgodnie z ogólnymi regułami przewidzianymi w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=906021C3C4F8A71B08066CD633B6506B?id=70930]kodeksie postępowania cywilnego[/link]. Do czasu rozpoznania zażalenia przez sąd II instancji postanowienie w sprawie dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym nie jest prawomocne.

Oznacza to, że tok postępowania grupowego ulega niejako zawieszeniu do czasu rozpoznania tego zażalenia. Po jego rozpoznaniu postępowanie grupowe albo się kończy – w przypadku utrzymania w mocy postanowienia odrzucającego pozew, albo toczy się nadal – jeśli również sąd II instancji uzna, że sprawa nadaje się do rozpoznania w postępowaniu grupowym.

[srodtytul]Uprawnienia członków[/srodtytul]

W przypadku gdy w wyniku opisanej wcześniej procedury badania dopuszczalności rozpoznania sprawy w postępowaniu grupowym sąd dojdzie do wniosku, że pozew podlega odrzuceniu, i postanowienie w tej sprawie stanie się prawomocne, każdy z członków grupy może indywidualnie dochodzić swoich roszczeń poza postępowaniem grupowym. Właściwą drogą jest wytoczenie samodzielnego powództwa o roszczenie wcześniej objęte powództwem w postępowaniu grupowym.

Jeżeli zostanie ono wytoczone w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o odrzuceniu pozwu w postępowaniu grupowym, to zachowane zostają skutki wytoczenia powództwa w postępowaniu grupowym w stosunku do pozwu indywidualnego.

Oznacza to fikcję prawną zachowania terminów zawitych lub terminów przedawnienia również do samodzielnie wnoszonego powództwa, jeżeli wcześniej zostały one zachowane przy wnoszeniu pozwu grupowego, nawet jeśli na dzień wnoszenia następczego powództwa indywidualnego terminy te faktycznie upłynęły.

Zgodnie z art. 11 ustawy, jeżeli sąd wyda postanowienie o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym i jeżeli postanowienie to nie zostania skutecznie zakwestionowane w drodze zażalenia i stanie się prawomocne, to sąd zarządzi ogłoszenie o wszczęciu postępowania grupowego.

[srodtytul]Informacja w prasie...[/srodtytul]

Ogłoszenie o wszczęciu postępowania grupowego powinno zawierać:

- wymienienie sądu, przed którym toczy się postępowanie grupowe;

- oznaczenie stron postępowania oraz oznaczenie przedmiotu sprawy;

- informacje o możliwości przystąpienia do grupy przez osoby, których roszczenia mogą być objęte powództwem grupowym, przez złożenie reprezentantowi grupy, w oznaczonym terminie, nie krótszym niż jeden, a nie dłuższym niż trzy miesiące od daty ogłoszenia, pisemnego oświadczenia o przystąpieniu do grupy;

- zasady wynagrodzenia pełnomocnika;

- wzmiankę o wiążącym skutku wyroku wobec członków grupy.

[b]Ogłoszenie o wszczęciu postępowania grupowego umieszcza się w poczytnej prasie o zasięgu ogólnokrajowym lub – w szczególnych przypadkach – lokalnym[/b]. Ma to na celu umożliwienie uzyskania informacji o postępowaniu grupowym przez jak największą liczbę zainteresowanych, co umożliwi im wstąpienie do postępowania.

Jeżeli z okoliczności ujawnionych dotychczas w sprawie wynika, że wszystkie zainteresowane osoby złożyły już oświadczenia o przystąpieniu do grupy (co może mieć miejsce na etapie złożenia do sądu pozwu), to ogłoszenie o wszczęciu postępowania grupowego nie jest obowiązkowe.

[srodtytul]... a potem oświadczenie[/srodtytul]

Przystąpienie do grupy następuje na podstawie oświadczenia. Zgodnie z ustawą z chwilą przedstawienia sądowi oświadczenia o przystąpieniu do grupy między członkiem grupy oraz pozwanym powstaje skutek sprawy w toku co do roszczenia objętego postępowaniem grupowym.

Po upływie terminu do zgłaszania członkostwa w grupie przez osoby zainteresowane sąd jest zobowiązany do wyznaczenia pozwanemu terminu do wnoszenia zarzutów co do członkostwa określonych osób w grupie lub podgrupach (jeśli zostały utworzone). Od tego momentu następuje etap badania składu grupy. Z ustawy wynika, że może ono się odbywać jedynie na zarzut pozwanego.

Etap badania składu grupy kończy się wydaniem przez sąd postanowienia co do składu grupy. Po wydaniu tego postanowienia członek grupy nie może z niej wystąpić. Do grupy nie mogą przystąpić też nowi członkowie.

[ramka][b]WAŻNE [/b]

Przystąpienie do grupy po upływie wyznaczonego przez sąd w ogłoszeniu terminu jest niedopuszczalne. Zgłoszenie takie powinno zostać więc odrzucone.[/ramka]

[ramka][b]Kiedy wolno podnosić zarzuty[/b]

Ustawodawca nie uregulował kwestii tego, czy podnoszenie zarzutów co do składu grupy może nastąpić jedynie na tym etapie w odniesieniu do całości grupy, czyli również tych jej członków, którzy tworzyli grupę już na (wcześniejszym) etapie wniesienia powództwa, czy też jedynie tych członków grupy, którzy przystąpili do niej po ogłoszeniu o wszczęciu postępowania grupowego.

Naszym zdaniem wnoszenie zarzutów co do składu grupy jest możliwe nie tylko w omawianym stadium postępowania, ale też w odpowiedzi na pozew (z tym że z oczywistych względów z ograniczeniem do tych członków grupy, którzy uczestniczyli w niej na etapie wnoszenia pozwu). Skuteczny zarzut co do członkostwa w grupie wniesiony w odpowiedzi na pozew może pozbawić jej wymaganej przez ustawę liczby członków, co zadecyduje o niedopuszczalności postępowania grupowego i konieczności odrzucenia pozwu.

Tym samym, jak się wydaje, na etapie badania składu grupy po ogłoszeniu o wszczęciu postępowania grupowego wnoszenie zarzutów powinno co do zasady dotyczyć jedynie nowo przystępujących członków.

W przypadku członków grupy, którzy przynależność do niej zgłosili na etapie wnoszenia powództwa, zasadne jest podnoszenie zarzutów co do ich członkostwa w grupie w odpowiedzi na pozew (niezależnie od tego, że sąd dopuszczalność postępowania grupowego powinien badać z urzędu), gdyż może to doprowadzić do uznania, że w danej sprawie postępowanie grupowe jest niedopuszczalne, i konsekwentnie do odrzucenia pozwu.