Ubezpieczenie OC za produkt niebezpieczny

Salmonella w lodach, toksyczna farba do pomieszczeń powodująca zachorowania, fragmenty taśmy w parówkach dla niemowląt, kaleczące kapsle na butelkach z napojami – takie problemy z produktami mogą się zdarzyć w każdej firmie. Z odpowiedzialnością za coś takiego nie ma żartów.

Przedsiębiorca, który wypuścił do obrotu produkt niebezpieczny, musi naprawić szkody. I to niezależnie od tego, czy ponosi winę za zaniedbania, czy też nie. Odpowiedzialność na firmę nie spada tylko wtedy, gdy szkoda nastąpiła z wyłącznej winy poszkodowanego, osoby trzeciej albo z powodu siły wyższej.

Koszty naprawienia szkody mogą być bardzo wysokie. Drobny przedsiębiorca sprzedający lody, w których znajdzie się salmonella, może wręcz zbankrutować. Przed tego typu odpowiedzialnością chroni ubezpieczenie OC za produkt niebezpieczny.

Definicja kodeksowa

Celem tego ubezpieczenia jest ochrona przedsiębiorcy przed konsekwencjami finansowymi wynikającymi z odpowiedzialności za szkodę spowodowaną produktem niebezpiecznie wadliwym. Definicja takiego produktu różni się od potocznego rozumienia. Według kodeksu cywilnego jest to rzecz ruchoma (może być połączona z inną rzeczą), a także zwierzęta i energia. Zgodnie z tą definicją mogą to być więc posiłek sprzedawany w restauracji czy rybki w sklepie zoologicznym.

Wadliwość produktu może mieć różny charakter. Produkt wadliwy nie zawsze musi być niebezpieczny, zwykle jednak produkt niebezpieczny jest wadliwy.

W sytuacji, gdy dana rzecz nie zapewnia bezpieczeństwa, jakiego można oczekiwać przy normalnym używaniu, mówimy o tzw. wadliwości niebezpiecznej. Przykładem może być złamanie zęba przez kamień, który znalazł się w potrawie, uraz kręgosłupa będący wynikiem upadku na skutek pęknięcia krzesła, choroba spowodowana pożywieniem skażonym bakteriami.

Producenci, importerzy i sprzedawcy

O tym, czy produkt jest bezpieczny, decydują okoliczności w chwili wprowadzenia go do obrotu. Chodzi zwłaszcza o sposób zaprezentowania go na rynku oraz o informacje na temat właściwości podane konsumentowi.

Generalnie kwestia, czy dany produkt można uznać za niebezpieczny, jest rozpatrywana przez specjalistów konkretnej branży w oparciu o rodzaj produkcji i ewentualny scenariusz szkodowy. Znaczenie mają nie tylko kryteria obiektywne, ale też zastosowanie produktu. Na przykład zakłada się, że zabawki mogą być użyte przez dziecko niezgodnie z przeznaczeniem.

Odpowiedzialność za produkt może ponosić dość szeroki krąg podmiotów, między innymi wytwórca produktu lub jego komponentu, importer, a także osoba, która umieszcza na produkcie swoją nazwę, znak towarowy lub inne oznaczenie (tzw. quasi-producent). Mało tego, odpowiedzialność spoczywa także na sprzedawcy, który w zakresie swojej działalności gospodarczej zbył niebezpieczny produkt, jeżeli nie jest on w stanie (w ciągu miesiąca od daty zawiadomienia go o szkodzie) wskazać producenta, importera albo osoby, od której sam kupił dany towar.

Długa lista wyłączeń odpowiedzialności

Ubezpieczenie OC za produkt niebezpieczny obejmuje szkody wyrządzone nieumyślnie, w tym wskutek rażącego niedbalstwa. Dzięki polisie towarzystwo wypłaci poszkodowanemu pieniądze w granicach sumy gwarancyjnej określonej w umowie. Najczęściej zwróci też niezbędne koszty działań podjętych w celu zmniejszenia rozmiarów szkody, nawet jeżeli okazały się one bezskuteczne; znaczenie ma to, że przedsiębiorca rozsądnie próbował ograniczyć rozmiar strat.

Ubezpieczyciel zazwyczaj pokrywa też koszty wynagrodzenia rzeczoznawców i ekspertów powołanych za jego zgodą w celu ustalenia rozmiarów i okoliczności szkody. To samo dotyczy niezbędnych i rozsądnych kosztów ewentualnej obrony sądowej.

Czasem w zakresie ubezpieczenia są również utracone korzyści oraz inne straty związane ze zdarzeniem. Dodatkowe koszty mogą być pokrywane w granicach sumy gwarancyjnej bądź poza nią. Towarzystwo może też zastrzec, że ponosi koszty do określonej wysokości.

Ubezpieczenie OC za produkt najczęściej oferowane jest jako składnik ubezpieczenia OC dla przedsiębiorców bądź jako ubezpieczenie dodatkowe. Standardowo umowę zawiera się na rok.

Jak w przypadku każdego innego ubezpieczenia, także tutaj przed podpisaniem umowy trzeba przeczytać, w jakich sytuacjach odpowiedzialność towarzystwa jest wyłączona. U każdego ubezpieczyciela katalog wyłączeń jest inny.

Najczęściej odszkodowanie nie przysługuje, jeśli doszło do uszkodzenia bądź zniszczenia samego produktu; gdy poszkodowany został pozbawiony korzyści, jakie mógłby mieć, używając danego produktu, gdy przyczyną uszkodzenia była jawna wada, na co producent wyraźnie zwrócił uwagę.

Towarzystwa odcinają się także od szkód wyrządzonych przez produkt, który przed wprowadzeniem do obrotu nie został należycie sprawdzony lub zostały zatajone informacje o jego wadliwości. Podobnie traktowane są szkody wynikłe z wprowadzającej w błąd reklamy, powstałe w wyniku uszkodzenia kodu genetycznego czy spowodowane przez produkty genetycznie zmodyfikowane, powstałe w wyniku używania produktu niezgodnie z jego przeznaczeniem lub załączoną instrukcją obsługi, wyrządzone przez produkt niemający ważnego atestu czy certyfikatu wymaganego przepisami prawa.

Często wyłączona jest także odpowiedzialność za szkody wywołane przez nieprzetworzone produkty rolne, leśne, hodowlane i zwierzynę łowną. Zdarza się, że ubezpieczyciel nie wypłaci rekompensaty za szkody wyrządzone przez produkty lecznicze oraz wyroby medyczne, hormonalne środki antykoncepcyjne, silikon i botoks oraz inne środki wykorzystywane do zabiegów chirurgii plastycznej.

Co ma wpływ na składkę

Suma gwarancyjna jest ustalana przez ubezpieczającego. Nie warto jej zaniżać w celu obniżenia składki, gdyż może się okazać, że w razie potrzeby będzie ona za niska i część strat firma będzie musiała pokryć z własnej kasy.

Przy kalkulacji składki towarzystwa biorą również pod uwagę wielkość ubezpieczanego podmiotu (mierzoną wysokością jego przychodów), rodzaj wytwarzanych produktów, wielkość produkcji, to, czy produkt jest eksportowany, historię szkodową danej firmy, stosowane środki prewencji (np. właściwie zorganizowany proces kontroli jakości produktów), zakres ubezpieczenia, zastosowane franszyzy. Generalnie koszt polisy ustalany jest indywidualnie.

– Można powiedzieć, że włączenie do podstawowej ochrony OC ryzyka OC za produkt powoduje zwiększenie łącznej składki o około 20 – 40 proc. – mówi Damian Andruszkiewicz z Compensy.

Monika Boratyńska Aviva Towarzystwo Ubezpieczeń Ogólnych

Suma gwarancyjna uzgadniana jest indywidualnie przez strony umowy. Jej wysokość zależy od potrzeb klienta, rodzaju i skali jego działalności (rodzaju produktów wprowadzonych do obrotu), wymogów kontraktowych, charakteru i rozmiaru potencjalnych szkód typowych dla danego produktu itp. Suma gwarancyjna powinna być adekwatna do poziomu zagrożenia występującego u klienta m.in. ze względu na wielkość produkcji, charakter produktu (na przykład czy jest adresowany do dzieci, posiadaczy pojazdów mechanicznych), proces produkcyjny (czy stanowi zagrożenie np. dla środowiska naturalnego). Z tych przyczyn przy konstruowaniu ram polisy OC (w tym określaniu wysokości sumy gwarancyjnej) konieczne jest poznanie specyfiki klienta.

Marcin Gajkowski TUiR Warta

Istotnym elementem w polisach OC jest czasowy zakres ubezpieczenia. Chodzi o określenie momentu (tzw. wypadku ubezpieczeniowego), który uruchamia polisę. Jest to istotne, gdyż odpowiedzialność za szkodę, zwłaszcza wyrządzoną wadliwym produktem, może być powiązana z różnymi zdarzeniami następującymi po sobie (wytworzenie wadliwego produktu, wprowadzenie go do obrotu, użycie przez konsumenta, powstanie szkody, ujawnienie się szkody, zgłoszenie roszczenia). Niektóre z tych zdarzeń mogą występować jednocześnie. Bywa jednak i tak, że są od siebie znacznie odsunięte w czasie. To sprawia, że teoretycznie mogłoby być zaangażowanych kilka polis, niekiedy wystawionych przez różnych ubezpieczycieli. Najczęściej umowy ubezpieczenia OC przewidują, że warunkiem koniecznym do powstania odpowiedzialności ubezpieczyciela jest wystąpienie zdarzenia bezpośrednio powodującego szkodę (np. zażycie leku, który później wywołał nieprzewidziane skutki uboczne) albo powstanie szkody (np. rozstrój zdrowia na skutek zażycia leku, który wywołał nieoczekiwane skutki uboczne). Przy trudnych rodzajach ryzyka (np. farmaceutyki, eksport do USA) wypadkiem ubezpieczeniowym

Oferta towarzystw – przykładymoże być zgłoszenie roszczenia.

- Compensa

Ubezpieczenie OC oferowane jest w ramach produktu Compensa Firma przeznaczonego dla małych i średnich przedsiębiorstw, których majątek wynosi do 10 mln zł, zainteresowanych sumą gwarancyjną do 1 mln zł; chodzi o firmy, które w ramach swojej działalności wprowadzają produkty do obrotu.

- Ergo Hestia

OC za produkt niebezpieczny można wykupić w ramach OC z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej lub użytkowania mienia.

- Aviva

Odpowiedzialność za produkt dostępna jest w ramach OC.

- Allianz