Polisa OC pojazdu chroni także przed skutkami wypadku poza drogą

Tak orzekł 4 września 2014 r. Europejski Trybunał Sprawiedliwości w sprawie, którą obywatel Słowenii Damijan Vnuk wytoczył towarzystwu ubezpieczeniowemu Zavarovalnica Triglav (sygn. akt C-162/13)

W sierpniu 2007 r. Damijan Vnuk pracował w stodole przy zbieraniu siana w belach. Gdy stał na drabinie, uderzył w nią traktor poruszający się na wstecznym biegu w podwórzu gospodarstwa rolnego. Traktorem próbowano umieścić w stodole przyczepę. Vnuk upadł z drabiny doznając obrażeń ciała. O odszkodowanie za wypadek pozwał towarzystwo ubezpieczeniowe Zavarovalnicy Triglav, z którym właściciel traktora zawarł umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów. Żądał zapłaty 15 944 euro odszkodowania powiększonego o odsetki za zwłokę.

Towarzystwo nie chciało płacić, gdyż jego zdaniem ubezpieczeniem z obowiązkowej polisy OC pojazdu objęte są szkody spowodowane wykorzystaniem traktora jako środka transportu, a nie jako maszyny roboczej lub maszyny ciągnikowej.

Kiedy pojazd jest w ruchu

Dyrektywa Unii w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych i egzekwowania obowiązku ubezpieczania od takiej odpowiedzialności nakazuje każdemu państwu członkowskiemu podjęcie wszelkich stosownych środków, by każdy pojazd przebywający na jego terytorium był objęty ubezpieczeniem z tytułu odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem tego pojazdu. Zakres pokrycia szkód oraz warunki ubezpieczenia są ustalane w ramach tych środków.

Natomiast słoweńskie przepisy dotyczą obowiązkowych ubezpieczeń pojazdów w ruchu drogowym. Przewidują, że właściciel pojazdu zawiera umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności z tytułu szkód wyrządzonych osobom trzecim w wyniku użytkowania pojazdu: w przypadku śmierci, szkód na osobie, problemów zdrowotnych, utraty lub zniszczenia mienia, z wyłączeniem odpowiedzialności za szkody na mieniu, które zostało dopuszczone do transportu.

Sąd Najwyższy Słowenii zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy zakres pojęcia "ruch pojazdów" użytego w dyrektywie obejmuje manewr traktora w podwórzu gospodarstwa rolnego w celu wprowadzenia przyczepy, w którą traktor jest wyposażony, do pomieszczenia gospodarczego.

Definicja jedna w całej Unii

W dzisiejszym wyroku Trybunał zauważył na wstępie, że definicja „pojazdu" w rozumieniu dyrektywy jest niezależna od użytku, jaki czyni się lub można czynić z konkretnego pojazdu.

- Fakt, że traktor, także wyposażony w przyczepę, w określonych okolicznościach może być używany jako maszyna rolnicza, nie ma wpływu na stwierdzenie, że taki pojazd odpowiada temu pojęciu „pojazdu" – stwierdził TSUE. Zdaniem Trybunału traktor z przyczepą jest objęty obowiązkiem ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej tylko wtedy, gdy normalnie znajduje się na terytorium państwa członkowskiego, które nie wyłączyło tego rodzaju pojazdu z obowiązku wykupienia polisy OC.

Odpowiadając na pytanie sądu słoweńskiego, Trybunał stwierdził, że pojęcie „ruchu pojazdów" nie może być różnie definiowane w poszczególnych państw członkowskich UE. Przesądzają o tym zarówno względy jednolitego stosowania prawa Unii, jak i zasada równości wobec prawa.

- Treści przepisu prawa Unii, który nie zawiera wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich dla określenia jego znaczenia i zakresu, należy zwykle nadać w całej Unii autonomiczną i jednolitą wykładnię, którą należy ustalić uwzględniając nie tylko jego brzmienie, ale także kontekst i cel uregulowania, do którego ten przepis należy – wypowiedział się TSUE uzasadniając swój wyrok.

Wskazał, że prawo Unii w dziedzinie obowiązkowego ubezpieczenia rozwijało się zawsze w kierunku zapewnienia maksymalnej ochrony ofiar wypadków spowodowanych przez pojazdy. Dlatego nie można uznać, że prawodawca Unii zamierzał wyłączyć z ochrony obowiązkowego ubezpieczenia poszkodowanych w wypadkach spowodowanych przez pojazd podczas jego użytkowania poza drogą, w sytuacji gdy użytkowanie to jest zgodne z normalną funkcją tego pojazdu.