Reklama

Duma III Rzeszy

Historia łódzkiego getta to dzieje zagłady niemal 300 tysięcy ludzi. Opowiadają o niej ci, którzy ocaleli

Publikacja: 20.08.2009 11:33

Duma III Rzeszy

Foto: Rzeczpospolita

Przed II wojną Bałuty były cieszącą się złą sławą dzielnicą Łodzi, w której mieszkała głównie biedota. W lutym 1940 roku Niemcy utworzyli na jej terenie wielkie getto znane jako Litzmannstadt Getto. Trafili do niego Żydzi nie tylko z Litzmannstadt, jak wtedy nazywała się Łódź, ale także z całej Polski oraz Niemiec, Francji, Belgii, Luksemburga. W specjalnych podobozach przebywali Cyganie, polskie dzieci i Polacy, którzy nie chcieli się rozstać z żydowskimi członkami swoich rodzin. Początkowo życie w getcie nie wyglądało przerażająco – nie było jeszcze nawet ogrodzenia, nie mówiąc o drutach kolczastych. Tyle że trzeba było mieszkać na określonym terenie i nosić gwiazdę Dawida widoczną na piersiach i na plecach. Niemcy jednak wpadli na okrutny pomysł, by mieszkańców getta wykorzystać jako potężną, wydajną siłę roboczą. Żydzi zaczęli pracować przy wyrobie luksusowych dóbr, w tym ubrań, które były później sprzedawane w niemieckich domach towarowych. Hitlerowcy szukali też kogoś, kto zarządzałby gettem. Wybór padł na Chaima Rumkowskiego.

– Myśmy go nazwali królem getta, bo zachowywał się bardzo ordynarnie. Jak posiadacz, właściciel – wspomina jeden z ocalałych w filmie Mariusza Olbrychowskiego. Wszyscy w getcie bali się Rumkowskiego, bo od niego zależało, kto będzie pracował, a kto umrze. Współpracował z Niemcami, wiedział, że transporty ludzi wysyłanych za druty jadą na śmierć. – Z dnia na dzień wprowadzano nowe porządki – mówi Zygmunt Dąbrowski, ocalały z Litzmannstadt Getto.

Coraz bardziej doskwierał głód, jego pierwszymi ofiarami byli najbogatsi Żydzi z Zachodu, którzy nie potrafili przystosować się do tutejszych warunków życia. Niemcy założyli w getcie bank, niemający nic wspólnego z prawdziwym – Żydzi musieli w nim zdawać wszelkie kosztowności i cenne ubrania. Szerzyły się choroby zakaźne, śmiertelne żniwo zbierał tyfus.

Film pokazuje życie w getcie na podstawie relacji świadków zbrodni i odnalezionych archiwaliów. Zostały one zestawione z propagandowymi materiałami kręconymi przez Niemców o uładzonym życiu getta i Łodzi, która stawała się dumą III Rzeszy. Przybywało tam coraz więcej niemieckich osadników, odbywały się mistrzostwa sportowe Hitlerjugend. Z Litzmannstadt Getto ocalało zaledwie 800 ludzi...

[ramka]Litzmannstadt Getto. Piekło na Ziemi Obiecanej

Reklama
Reklama

Przed II wojną Bałuty były cieszącą się złą sławą dzielnicą Łodzi, w której mieszkała głównie biedota. W lutym 1940 roku Niemcy utworzyli na jej terenie wielkie getto znane jako Litzmannstadt Getto. Trafili do niego Żydzi nie tylko z Litzmannstadt, jak wtedy nazywała się Łódź, ale także z całej Polski oraz Niemiec, Francji, Belgii, Luksemburga. W specjalnych podobozach przebywali Cyganie, polskie dzieci i Polacy, którzy nie chcieli się rozstać z żydowskimi członkami swoich rodzin. Początkowo życie w getcie nie wyglądało przerażająco – nie było jeszcze nawet ogrodzenia, nie mówiąc o drutach kolczastych. Tyle że trzeba było mieszkać na określonym terenie i nosić gwiazdę Dawida widoczną na piersiach i na plecach. Niemcy jednak wpadli na okrutny pomysł, by mieszkańców getta wykorzystać jako potężną, wydajną siłę roboczą. Żydzi zaczęli pracować przy wyrobie luksusowych dóbr, w tym ubrań, które były później sprzedawane w niemieckich domach towarowych. Hitlerowcy szukali też kogoś, kto zarządzałby gettem. Wybór padł na Chaima Rumkowskiego.

Reklama
Telewizja
Gwiazda „Hotelu Zacisze” nie żyje. Prunella Scales miała 93 lata
Materiał Promocyjny
UltraGrip Performance 3 wyznacza nowy standard w swojej klasie
Telewizja
Nagrody Emmy 2025: Historyczny sukces 15-latka z „Dojrzewania”. „Studio” i „The Pitt” najlepszymi serialami
Telewizja
Legendy i nieco sprośności w nowym sezonie Teatru TV: Fredro spotyka Mickiewicza
Telewizja
Finał „Simpsonów” zaskoczył widzów. Nie żyje jedna z głównych bohaterek
Materiał Promocyjny
Raport o polskim rynku dostaw poza domem
Telewizja
„The Last of Us” bije rekord w Ameryce, a zagrożenie rośnie
Materiał Promocyjny
Manager w erze AI – strategia, narzędzia, kompetencje AI
Reklama
Reklama