Kompleks Portnoya, jak wyjaśnia na początku książki Roth, to „zaburzenie, w którym silne obiekcje moralne i skłonności altruistyczne pozostają w ciągłym konflikcie z ekstremalnymi pragnieniami seksualnymi, często o charakterze perwersyjnym”. Powieść wydana w latach 60. XX wieku była manifestem nowej literatury, bez pruderii opowiadającej o najintymniejszych aspektach ludzkiego życia. Wywołała skandal, w niektórych krajach była zakazana.
Główny bohater Alexander Portnoy snuje swoją opowieść przed psychoanalitykiem i czytelnikami, zastanawiając się nad przyczynami swojej nerwicy. Wychowany w tradycji kultury żydowskiej, korzystając z freudowskiej psychoanalizy, portretuje swoją rodzinę: nadopiekuńczą matkę zmagającą się z własnymi demonami, wycofanego ojca i siostrę, która w pewnym okresie życia staje się dla niego obiektem erotycznych fascynacji. Aleks ucieka przed nimi w swoją nową religię, która zawładnie jego życiem: masturbację.
– Ludzie w moim wieku nie znają tej książki – mówi Adam Sajnuk, który sam pojawia się w głównej roli. – To opowieść o wspomnieniach z dzieciństwa, z którymi każdy musi się kiedyś zmierzyć.
Scenariusz adaptacji Sajnuk przygotował z aktorką Aleksandrą Popławską. Razem reżyserują spektakl. Ich współpraca zaczęła się przy „Kochankach z sąsiedztwa” przygotowanych w 2008 roku. Popławska zagrała też znakomitą rolę upośledzonej Cate w „Zbombardowanych” przygotowanych w Teatrze Konsekwentnym przez Marka Kalitę.
[i]„Kompleks Portnoya” wg powieści Philipa Rotha, reż. Aleksandra Popławska, Adam Sajnuk, wyk. Anna Smołowik, Bartosz Adamczyk, Teatr Konsekwentny, Warszawa, ul. Boleść 2, bilety: 35 – 40 zł, rezerwacje: tel. 509 780 261, prapremiera: piątek (9.04), godz. 20, premiera: sobota (10.04) – poniedziałek (12.04), godz. 20
