Szkoci z Anglikami tylko w Unii

Przed wyborami do regionalnego parlamentu w Edynburgu w maju Szkocka Partia Narodowa (SNP) przedstawi precyzyjny kalendarz i warunki, na jakich mogłoby zostać przeprowadzone nowe referendum w sprawie oderwania prowincji od Zjednoczonego Królestwa – zapowiedziała liderka nacjonalistycznego ugrupowania i pierwsza minister Szkocji Nicola Sturgeon.

– Jeśli ogół Brytyjczyków zagłosuje za opuszczeniem przez Zjednoczone Królestwo Unii Europejskiej, nacisk na nowe referendum w sprawie szkockiej niepodległości będzie nie do powstrzymania – powiedziała Sturgeon.

To nie są teoretyczne rozważania. Według najnowszego sondażu dla Ipsos już tylko 42 proc. Brytyjczyków chce pozostania kraju we Wspólnocie, a 41 proc. opowiada się za porzuceniem członkostwa (Brexit). Z kolei ankieterzy Yougov ustalili, że za członkostwem w Unii opowiada się 51 proc. pytanych, a przeciw jest 49 proc. W obu przypadkach różnica mieści się w granicach błędu statystycznego. Cameron chce rozpisać referendum latem tego roku, jeśli w lutym uzyska od przywódców pozostałych krajów Unii nowe warunki członkostwa jego kraju we Wspólnocie.

– Oceniamy, że jeśli Brytyjczycy opowiedzą się za wyjściem z Unii, to istnieje więcej niż 50-procentowe prawdopodobieństwo, iż w ciągu następnych pięciu lat dojdzie do nowego referendum w Szkocji. I wówczas należy założyć, że Szkoci opowiedzą się za wyjściem z Wielkiej Brytanii – mówi „Rz" Malcolm Barr, analityk banku inwestycyjnego JP Morgan w Londynie.

Szkoci są bowiem o wiele większymi euroentuzjastami niż pozostali mieszkańcy Wielkiej Brytanii i trudno byłoby im zaakceptować fakt, że znajdą się poza Unią. Najnowsze sondaże pokazują, że w samej Szkocji nawet 70 proc. uprawnionych może się opowiedzieć za pozostaniem we Wspólnocie w nadchodzącym referendum.

– Ten euroentuzjazm jest spowodowany przede wszystkim tym, że ze Szkocji więcej ludzi emigruje, niż do niej imigruje, podczas gdy w Anglii jest odwrotnie. A strach przed niekontrolowanym zalewem migrantów jest dziś głównym motorem eurosceptycyzmu w Wielkiej Brytanii – tłumaczy Barr.

Kilka tygodni temu SNP wystąpiła z pozwem do Strasburga przeciwko władzom w Londynie za dyskryminację obywateli UE z powodu pochodzenia. Chodzi o decyzję Camerona o tym, że w referendum poza Brytyjczykami będą głosowali także obywatele Cypru, Irlandii i Malty, krajów należących kiedyś do brytyjskiego imperium. Ale takiej możliwości nie będą już mieli obywatele innych państw Unii mieszkający na Wyspach, w tym Polacy. Inicjatywa SNP, która dotyczy nawet 2 mln cudzoziemców, pokazuje, jak bardzo Szkoci są tolerancyjni wobec imigrantów.

W referendum we wrześniu 2014 r. tylko 45 proc. Szkotów opowiedziało się za niepodległością, a 55 proc. było jej przeciwnych. Wówczas David Cameron uznał, że było to „głosowanie ostateczne", które rozstrzygnęło raz na zawsze o statusie Szkocji. Tym bardziej że przy tej okazji Londyn zgodził się na przekazanie dodatkowych uprawnień regionalnemu parlamentowi w Edynburgu.

Jednak od tego czasu sytuacja się zmieniła: sondaże pokazują, że już 53 proc. Szkotów chce budowy niezależnego państwa. A gdyby cały kraj znalazł się poza Unią, notowania szkockich nacjonalistów jeszcze bardziej poszłyby w górę.

– Trudno sobie wyobrazić, by w takiej sytuacji Cameron mógł się trwale opierać przed wydaniem zgody na kolejne referendum w Szkocji. Tym bardziej że SNP bardzo skutecznie kontroluje całą prowincję – dodaje Barr.

W ostatnich wyborach do parlamentu w Westminsterze w maju ubiegłego roku SNP zdobyło 56 mandatów spośród 59, które przysługują szkockim parlamentarzystom. W samym regionalnym zgromadzeniu w Edynburgu nacjonaliści mają co prawda tylko 64 deputowanych na 129, ale są z wielkim okładem największą siłą polityczną i zapewne jeszcze wzmocnią swoje wpływy po tegorocznych wyborach regionalnych.