Lesbijki mogą adoptować

Para lesbijek, Francuzka i Amerykanka, mieszkały do 2006 r. w USA, w stanie Atlanta. Tam Amerykanka urodziła w 1999 r. dziecko, a jej partnerka legalnie je adoptowała. Gdy sprowadziły się do Francji, wystąpiły o przyznanie im wspólnych praw rodzicielskich. W 2007 r. sąd rejonowy odrzucił ich wniosek, a rok później podobną decyzję podjął sąd apelacyjny. Kobiety złożyły skargę do Naczelnego Sądu Kasacyjnego, który teraz przyznał im rację.

Sędziowie orzekli, że nie widzą przeszkód, aby uznać decyzję amerykańskiego sądu. „Nie narusza to obowiązującego we Francji prawa” – napisali w uzasadnieniu wyroku. Oznacza to, że wszystkie pary złożone z osób tej samej płci, które dokonały prawnej adopcji za granicą, będą mogły uzyskać statut rodziców również we Francji.

Francuskie prawo nie zezwala jednak na adopcję dzieci przez pary homoseksualne. Dopuszcza jedynie, podobnie jak Polska, adopcje przez osoby samotne nie wnikając w ich orientację seksualną. W takiej sytuacji legalnym opiekunem dziecka jest tylko partner, który uzyskał prawo do opieki nad dzieckiem. Jest ono jednak de facto wychowywane przez parę gejów czy lesbijek.

Organizacje broniące praw homoseksualistów domagają się od lat zmiany tej – ich zdaniem – „zakłamanej i niejasnej sytuacji prawnej”. Wyrok sądu kasacyjnego uważają za „pierwszy krok w dobrym kierunku”. – Po raz pierwszy doszło do bezpośredniego uznania rodziny homoseksualnej – cieszy się rzecznik stowarzyszenia Inter LGBT (lesbijek, gejów, biseksualistów i transseksualistów) Vincent Loiseau.

Według niego do uznania we Francji prawa gejów i lesbijek do bycia rodzicami jest jednak jeszcze daleko. Także adwokat pary lesbijek uważa, że decyzja sądu kasacyjnego to dopiero początek. – Trzeba się zastanowić poważnie nad tym, czy obowiązujące prawo ma w obliczu tej decyzji jeszcze jakiś sens – uważa Caroline Mercary, adwokat pary lesbijek.

Decyzja sądu kasacyjnego spotkała się jednak także z krytyką, szczególnie w środowiskach chrześcijańskich. Partia Chrześcijańskich Demokratów (PCD), związana z rządzącą prawicą, zapytała w oficjalnym komunikacie, czy „Francja zdecydowała się zrezygnować z suwerenności”. „Sędziowie sądu kasacyjnego przekroczyli swoje uprawnienia. Powinni bronić rodzimego prawa, a nie pomagać go omijać” – napisali przedstawiciele partii. PCD przypomina, że Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł 24 czerwca, iż „każde państwo ma prawo decydować o tym, czy zezwala, lub nie, na małżeństwa homoseksualne”. „Jeśli jutro poligamista zwróci się do sądu, argumentując, że w jego kraju posiadanie wielu żon jest dozwolone, to jemu sąd także przyzna rację?” – pyta PCD.

Nie jest to pierwszy raz, że para homoseksualistów otrzymuje prawo do adopcji, wbrew obowiązującym przepisom. Rok wcześniej sąd administracyjny w Besancon udzielił lesbijce, po 11-letniej sądowej batalii, prawo do adopcji dziecka. Mimo iż wiedział, że kobieta żyje w homoseksualnym związku.

48-letnia nauczycielka Emmanuelle B. złożyła w 1998 r. wniosek o pozwolenie na adopcję w radzie generalnej departamentu Jura w regionie Franche-Comté. Szybko wyszło na jaw, że żyje ona od 20 lat w homoseksualnym związku z psycholog Laurence R. Komisja odrzuciła więc jej wniosek. Zdaniem władz departamentu dziecku zaadoptowanemu przez nauczycielkę „brakowałoby postaci ojcowskiej, co mogłoby negatywnie wpłynąć na jego rozwój”.

Emmanuelle B. nie zamierzała się jednak poddać. Złożyła skargę do trybunału administracyjnego w Besancon. Kiedy ten ją odrzucił, sprawa trafiła do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, który w 2008 r. ukarał Francję za „dyskryminację na tle seksualnym”. Pod presją unijnego trybunału sąd administracyjny w Besancon przyznał Emmanuelle B. w końcu prawo do adopcji. Przyznał jej także odszkodowanie w wysokości dwóch tysięcy euro na pokrycie kosztów sądowych. Organizacje broniące praw homoseksualistów świętowały wyrok jako wielkie zwycięstwo w przekonaniu, że doprowadzi do legalizacji adopcji dzieci przez gejów i lesbijki.

Na to się jednak – jak na razie – nie zapowiada, mimo iż według szacunków francuskiego urzędu statystycznego ponad 30 tysięcy dzieci dorasta obecnie w rodzinach opartych na związkach ludzi jednej płci. Prawicowy rząd podkreśla, że nie zamierza reformować ustawy o adopcji na korzyść par homoseksualnych.

Eksperci uważają zaś, że pozwolenie takim parom na adopcję niesie ze sobą duże ryzyko. – Nie wolno eksperymentować z ludzkim życiem. Jak na razie zostało przeprowadzonych zbyt mało badań, by móc stwierdzić, jak dorastanie w związkach jednopłciowych wpływa na rozwój dziecka – tłumaczy w rozmowie z „Rz” brytyjska psycholog dr Sandra Wheatley. Jej zdaniem dla dziecka zawsze jest lepiej mieć zarówno ojca, jak i matkę.