Szkoła przestaje być zabawą

Wyniki szkolnictwa w Hiszpanii są tragiczne. Aż 40 procent 15-latków powtórzyło przynajmniej jedną klasę, co kosztuje państwo 2,5 mld euro rocznie. Co czwarty uczeń rezygnuje z nauki bez ukończenia szkoły, dwa razy więcej niż średnio w Unii.

Poziom nauczania jest tak kiepski, że Hiszpania znalazła się na odległym, 33. miejscu w obejmującym 74 kraje świata rankingu OECD PISA. Bada on umiejętności młodzieży w zakresie matematyki, nauk przyrodniczych i czytania ze zrozumienia. To o niebo gorzej niż Polska, która zajęła 14. lokatę.

– Z powodu słabości naszego systemu edukacji bardzo wielu młodych Hiszpanów nie ma wystarczających kwalifikacji, aby zdobyć pracę – tłumaczy w wywiadzie dla konserwatywnego dziennika „ABC" minister edukacji Jose Ignacio Wert.

Wyrównanie wyników zamiast szans

Aż 57 procent Hiszpanów w wieku do 26 lat jest skazane na bezrobocie. To najwięcej w całej Unii poza Grecją.

Obecny system szkolnictwa powstał 20 lat temu z inicjatywy socjalistycznego premiera Felipe Gonzaleza. Ideą było zrównania szans młodzieży poprzez utworzenie jednolitego programu nauczania, ograniczenie autonomii szkół i zniesienie egzaminów zewnętrznych. Projekt, który konserwatywny rząd przesłał właśnie do parlamentu, ma to wszystko odwrócić.

– Pomylono zrównanie szans ze zrównaniem wyników, niszcząc kulturę wysiłku. W ten sposób doskonały kiedyś system edukacji publicznej stał się mierny. Musimy zrozumieć, że edukacja, to nie zabawa, ale coś, co wymaga starań i systematyczności – tłumaczy Wert.

Reforma wprowadza po zakończeniu każdego etapu edukacji egzaminy organizowane przez państwo bez możliwości wpływania na nie przez poszczególne szkoły. Kto ich nie przejdzie, nie będzie mógł kontynuować nauki. To powrót do „revalidas" („współzawodnictwa"), tradycji wprowadzonej za czasów generała Franco.

Projekt ustawy zobowiązuje kuratoria do opracowania minimalnego programu nauczania dla wszystkich szkół. Będzie on jednak na tyle ograniczony, aby pozostawić czas na specjalistyczne nauczanie kwalifikacji poszukiwanych przez pracodawców.

Aby poprawić poziom nauczania na uniwersytetach, każda szkoła wyższa będzie mogła samodzielnie ustalać warunki rekrutacji, a także podwyższyć czesne. Większość na pewno z takiej możliwości skorzysta, bo od wybuchu kryzysu nakłady państwa na edukację zostały ograniczone aż o 6 mld euro rocznie.

Kontrowersyjnym aspektem reformy jest jednak przywrócenie obowiązku nauczania przynajmniej niektórych przedmiotów po hiszpańsku, i to zarówno w szkołach publicznych, jak i prywatnych. Władze Katalonii (które szykują się do referendum w sprawie niepodległości prowincji) już zapowiedziały, że będą się temu sprzeciwiać. Podobnie mogą postąpić niektóre inne prowincje, w tym Kraj Basków.

W reformie forsowanej przez konserwatystów hiszpańska młodzież na razie szansy nie widzi. Przeciwnie – zamierza ją zablokować. Zawiązano już 750 komitetów strajkowych, a demonstracje wybuchły w 30 wielkich miastach kraju.