Kreml daruje nam Ukrainę

Jednodniową wizytę w Warszawie Siergieja Ławrowa poprzedziło opublikowanie w miniony weekend przez „Bild" informacji o rozmieszczeniu w obwodzie kaliningradzkim rakiet krótkiego zasięgu Iskander, być może zaopatrzonych w ładunki atomowe. Doniesień niemieckiej gazety nie zdementowały władze w Moskwie.

– Pojawienie się informacji o rozmieszczeniu iskanderów właśnie w tym momencie nie jest przypadkowe. To zapewne część działań osłonowo-odstraszających w związku z sytuacją na Ukrainie. Sygnał, abyśmy nie pchali się na teren, który Rosjanie uważają za swój. Tak też było w przeszłości, gdy Polska jak dziś była aktywna na kierunku wschodnim – mówi „Rz" doradca ds. zagranicznych prezydenta prof. Roman Kuźniar.

Eksport rośnie piorunem

„Sankcje" Kremla wobec naszego kraju mogłyby pójść znacznie dalej. W październiku 2005 Moskwa wprowadziła embargo na import polskiego mięsa zaraz pod dojściu do władzy PiS. Podobne restrykcje byłyby dziś dla Polski jeszcze bardziej dotkliwe, bo Rosja stała się naszym drugim, po UE, partnerem handlowym, a polski eksport na rynek rosyjski (9,1 mld USD w pierwszych dziesięciu miesiącach tego roku) rośnie w tempie 10 proc.

Polski nie da się już izolować

Dlaczego Kreml nie chce więc zaostrzać polityki wobec Warszawy?

– Ważnym elementem napięć między Rosją a Unią Europejską i samą Polską był program Partnerstwa Wschodniego. Rosja czuje się w tym obszarze zwycięzcą i uważa, że w nadchodzących miesiącach jej fundamentalne interesy nie będą zagrożone – mówi „Rz" Adam Eberhardt, wicedyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich.

We wtorek Wiktor Janukowycz otrzymał w Moskwie wart 15 mld USD kredyt i obniżenie cen gazu w zamian za rezygnację z umowy stowarzyszeniowej z Unią.

To jednak nie wyłączny powód wstrzemięźliwości Moskwy wobec naszego kraju. Osiem lat temu Polska była jednym z nielicznych krajów Unii, który dostrzegał autorytarne zapędy Moskwy. Putin mógł więc skutecznie izolować Warszawę i dowodzić, że rząd PiS prowadzi ekstremalną politykę wobec Rosji. Dziś jest już inaczej.

– Polska jest o wiele mocniej zintegrowana z resztą Unii, ma o wiele większy wpływ na politykę wschodnią Wspólnoty. W szczególności różnica między strategią Niemiec i Polski wobec Rosji bardzo się zmniejszyła. Putin miał nadzieję, że wywodzący się z SPD nowy minister spraw zagranicznych Frank-Walter Steinmeier będzie prowadził przychylną politykę wobec Kremla. Jednak jego pierwsze wypowiedzi na temat Rosjan są bardzo ostre. To jest dla Moskwy większy problem niż relacje z Polską – mówi „Rz" Stefen Meister, ekspert European Council on Foreign Relations w Berlinie.

– Polska i Rosja mają wiele sprzecznych interesów, ale dziś ani Warszawie, ani Moskwie nie zależy na eskalowaniu napięć – potwierdza Adam Eberhardt.

Wyrazem tego ma być organizacja „roku polskiego" w Rosji i „roku rosyjskiego" w Polsce w 2015 roku. Obaj ministrowie mają także przyjąć mapę drogową poprawy wzajemnych kontaktów do 2020 r.

– W stosunkach z Rosją nie przechodzimy jakiegoś kryzysu. Na tle relacji, jakie ma obecnie Moskwa z wieloma krajami zachodnimi, to może nawet zaskakiwać – przyznaje Roman Kuźniar.

Mimo wszystko pozytywnego przełomu także oczekiwać nie należy, szczególnie w obszarach, które dla Polski mają symboliczne znaczenie.

– Nie spodziewam się w trakcie wizyty Ławrowa żadnych postępów w sprawie zwrotu wraku Tupolewa. Rosjanie uważają, że rozwiązanie tej sprawy byłoby z ich strony gestem, prezentem, na który trzeba zasłużyć – mówi doradca ds. zagranicznych prezydenta.

Iskandery zostaną

Podczas spotkania w cztery oczy z Radosławem Sikorskim w Pałacu na Wodzie w warszawskich Łazienkach trudno także oczekiwać ustępstw ze strony Siergieja Ławrowa w sprawie iskanderów.

– Ich umieszczenie w obwodzie kaliningradzkim to część wieloletnich planów rosyjskiego Ministerstwa Obrony. Podobne rakiety od dwóch lat stacjonują w pobliżu granicy Rosji z Finlandią – przypomina Adam Eberhardt.

Od niedawna stacjonują także rosyjskie myśliwce SU-27 w bazie w Baranowiczach na Białorusi.

Nie ma także szans na obniżenie stawki za dostawy rosyjskiego gazu dla naszego kraju, jednej z najwyższych w Europie.