Kąpiel w cudzej chwale

Rafał Styła, psycholog z Uniwersytetu Warszawskiego mówi dlaczego chcemy być właścicielami przedmiotów, które kiedyś posiadali sławni ludzie

Publikacja: 23.09.2008 19:00

Mercedes Stanisława Lema został wystawiony na aukcję i osiągnął już rekordowo wysoką cenę. Dlaczego chcemy być właścicielami przedmiotów, które kiedyś posiadali sławni ludzie?

Można wyróżnić dwa rodzaje motywacji. Pierwszy, to tzw. efekt kąpania się w cudzej chwale. Kupujący ma poczucie, że część wielkości dawnego właściciela przedmiotu staje się jego udziałem. Może się chwalić, iż nabył przedmiot znanej osoby, oraz uważa, że z tego względu zasłużył na pochwały innych. Nie bez znaczenia jest też kwestia rozgłosu. Takim nabywcą często interesują się media, co może być dla niego rodzajem reklamy. Nie zapominajmy, że dla niektórych zakup taki może być też inwestycją, podobnie jak w przypadku obrazów znanych malarzy. Kupujemy je za duże pieniądze po to, żeby po jakimś czasie sprzedać za sumy jeszcze większe. Istotnym bodźcem do nabycia takiego przedmiotu może też być chęć wyróżnienia się. Drugi rodzaj motywacji to przywiązanie do jakiejś osoby. W tym przypadku otoczenie nie ma znaczenia. Przedmiot bliskiego człowieka zastępuje nam kontakt z nim. W naturalny sposób przejawia się to na przykład w zbieraniu pamiątek rodzinnych. Dla niektórych to jednak ulubiony muzyk, sportowiec czy pisarz są osobami, których bliskości najbardziej pożądają. Stąd pęd do kupowania przedmiotów, które do nich należały.

Wiele tego typu aukcji ma charakter charytatywny. Na ile kupowanie na nich wynika z chęci pomocy potrzebującym?

Charytatywny charakter aukcji może stanowić dodatkową zachętę do wyłożenia nadzwyczajnie dużych pieniędzy. Wydaje się jednak, że decydujące znaczenie ma rozgłos w mediach, który można uzyskać przy okazji zakupu jakiegoś przedmiotu.

Pianino Johna Lennona zostało swojego czasu sprzedane za ponad 2 miliony dolarów. Czym różni się instrument znanego muzyka od identycznego ze sklepu, że ludzie są gotowi zapłacić za niego wielokrotność rynkowej ceny?

To jest trochę jak z piwem. Jego konsumenci często nie dostrzegają różnic w smaku. Kupują drogie produkty ze względu na markę i całą symbolikę, którą ze sobą niesie. W przypadku przedmiotów znanych ludzi w pewnym sensie mamy do czynienia z bardzo luksusową marką. W przypadku tego typu dóbr nie płacimy za funkcjonalność danego przedmiotu, lecz za przekaz związany z takim zakupem.

Jeszcze niedawno największymi idolami byli wielcy artyści. Kto obecnie jest dostarczycielem najcenniejszych pamiątek?

Wydaje się, że decydujące znaczenie ma to, jak długo jest się znaną osobą i jaki zasięg ma ta sława. Mimo powszechnego przekonania o dominacji ikon popkultury, w Polsce prawdopodobnie największe dochody uzyskaliby ci, którzy sprzedawaliby pamiątki po Janie Pawle II.

rozmawiał Bartłomiej Radziejewski

Mercedes Stanisława Lema został wystawiony na aukcję i osiągnął już rekordowo wysoką cenę. Dlaczego chcemy być właścicielami przedmiotów, które kiedyś posiadali sławni ludzie?

Można wyróżnić dwa rodzaje motywacji. Pierwszy, to tzw. efekt kąpania się w cudzej chwale. Kupujący ma poczucie, że część wielkości dawnego właściciela przedmiotu staje się jego udziałem. Może się chwalić, iż nabył przedmiot znanej osoby, oraz uważa, że z tego względu zasłużył na pochwały innych. Nie bez znaczenia jest też kwestia rozgłosu. Takim nabywcą często interesują się media, co może być dla niego rodzajem reklamy. Nie zapominajmy, że dla niektórych zakup taki może być też inwestycją, podobnie jak w przypadku obrazów znanych malarzy. Kupujemy je za duże pieniądze po to, żeby po jakimś czasie sprzedać za sumy jeszcze większe. Istotnym bodźcem do nabycia takiego przedmiotu może też być chęć wyróżnienia się. Drugi rodzaj motywacji to przywiązanie do jakiejś osoby. W tym przypadku otoczenie nie ma znaczenia. Przedmiot bliskiego człowieka zastępuje nam kontakt z nim. W naturalny sposób przejawia się to na przykład w zbieraniu pamiątek rodzinnych. Dla niektórych to jednak ulubiony muzyk, sportowiec czy pisarz są osobami, których bliskości najbardziej pożądają. Stąd pęd do kupowania przedmiotów, które do nich należały.

Społeczeństwo
Sondaż: Rok rządów Donalda Tuska. Polakom żyje się lepiej, czy gorzej?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Społeczeństwo
Syryjczyk w Polsce bez ochrony i w zawieszeniu? Urząd ds. Cudzoziemców bez wytycznych
Społeczeństwo
Ostatnie Pokolenie szykuje „wielką blokadę”. Czy ich przybudówka straci miejski lokal?
Społeczeństwo
Pogoda szykuje dużą niespodziankę. Najnowsza prognoza IMGW na 10 dni
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Społeczeństwo
Burmistrz Głuchołaz: Odbudowa po powodzi odbywa się sprawnie