Polacy wciąż chcą pomagać Ukraińcom, ale na dużo mniejszą skalę niż zaraz po wybuchu wojny

Polacy zmieniają podejście do pomocy Ukraińcom, a nawet do nich samych – takie wnioski płyną z najnowszego badania odbioru uchodźców z Ukrainy oraz migrantów w Polsce wykonanego przez LAB badawczy, który opisujemy w „Rzeczpospolitej” jako pierwsi.

Publikacja: 12.06.2023 03:00

Polacy wciąż chcą pomagać Ukraińcom, ale na dużo mniejszą skalę niż zaraz po wybuchu wojny

Foto: Fotorzepa/ Piotr Guzik

To trzeci już raport na ten temat – wcześniej badania miały miejsce w kwietniu 2022 r., styczniu 2023 r. i teraz – na przełomie maja i czerwca tego roku .

Wsparcie socjalne nie dla Ukraińca

– Ostatnie nasze badanie dobitnie pokazuje, że chociaż nadal uważamy, iż trzeba pomagać Ukrainie walczącej z Rosją, to nastąpiła zmiana postaw społecznych dotyczących tego zjawiska. Praktycznie wszystkie wskaźniki (a jest ich kilkadziesiąt) zarejestrowały zmianę wartości ze zdecydowanie pozytywnej w stronę umiarkowanie pozytywnej, a nawet umiarkowanie negatywnej. Jedynym wskaźnikiem, który nie zmienił się od początku wojny, jest zgoda Polaków na przyjmowanie dzieci uchodźców do szkół – wyjaśnia dr Robert Staniszewski z UW, szef projektu badawczego.

W ciągu zaledwie pięciu miesięcy tego roku liczba osób uważających zdecydowanie, że Polska powinna pomagać Ukrainie w czasie wojny z Rosją, stopniała z 62 do 42 proc. Coraz więcej ankietowanych mówi dziś „raczej tak” (wzrost do 56 z 45 proc.).

Mniej Polaków ocenia też zdecydowanie pozytywnie pomoc Polski dla Ukrainy – obecnie jest to 35 proc., a w styczniu było 47 proc. Podwoiła się natomiast liczba tych, którzy oceniają pomoc negatywnie (z 5 do 10 proc.). Dwa razy więcej ankietowanych niż rok wcześniej jest przeciwnych dodatkowemu wsparciu. Zaledwie 10 proc. jest „za” – kiedy w styczniu tego roku takich osób było aż 21 proc. Najwięcej głosów przychylnych jest tylko wsparciu dyplomatycznemu (aż 72 proc. i to najwyższy wskaźnik od początku wojny).

Odwracamy się nawet od pomocy uchodźcom z Ukrainy w naszym kraju – z 49 do 28 proc. spadł odsetek tych, którzy byli „zdecydowanie za”, wzrósł zaś z 38 do 50 proc. odsetek odpowiadających „raczej tak”.

Połowa z nas jest przeciwna przyjmowaniu uchodźców z Ukrainy (potwierdzają to także badania CBOS-u z kwietnia). Co więcej, rośnie grupa tych, którzy chcą, by Ukraińcy wrócili do swojego kraju po zakończeniu wojny. Dziś tylko 21 proc. badanych jest za tym, by pozwolić im osiedlić się u nas (pięć miesięcy temu taką opinię wyrażało aż 37 proc.).

Czytaj więcej

Badania: Polacy mniej chętni do pomocy Ukraińcom

Zdecydowanie źle Polacy oceniają pomoc socjalną dla uchodźców z Ukrainy. Aż 60 proc. badanych mówi „nie” zrównaniu dostępu do świadczeń, jakie mają Polacy (było 47 proc.), „za” jest obecnie 18 proc.

Jeden z najwyższych wskaźników negatywnych dotyczy oceny bezpłatnego wyżywienia i zakwaterowania Ukraińców finansowanego z budżetu państwa – przeciwnych jest już 49 proc. (wcześniej 20 proc.) a liczba osób na „tak” spadła z 50 do 23 proc. Nie chcemy już także finansować świadczenia 300 zł.

Postawy roszczeniowe i inna kultura

Wygasła już nasza chęć przyjmowania Ukraińców do domów (nie chce tego już 57 proc., a zgadza się tylko 17 proc.). Mimo to nadal w większości – aż 76 proc. – zgadzamy się, by Ukraińcy mieszkali w naszym kraju.

Co trzeci ankietowany przyznał, że w ostatnim czasie zmieniło się jego nastawienie do uchodźców z Ukrainy, z czego najwięcej – aż 85 proc. – zadeklarowało, że nastawienie to pogorszyło się. Dlaczego?

– Wielowymiarowa analiza wyników badań jednoznacznie wskazuje, że powodem zmiany nastawienia Polaków do uchodźców z Ukrainy jest postawa roszczeniowa, której nie akceptujemy – wyjaśnia dr Robert Staniszewski. 

Wskazuje na nią aż 39,4 proc. badanych, którzy zmienili swoje nastawienie do Ukraińców przebywających w Polsce. Co Polacy rozumieją przez „postawę roszczeniową”? – Respondenci najczęściej przywołują takie sformułowania, jak: „wszystko im się należy” lub „wszystko należy się za darmo” – tłumaczy dr Staniszewski.

Czytaj więcej

„Pokochałam Polskę i Polaków”. Ukraińskie głosy podczas wizyty Zełenskiego w Polsce

Zaczęliśmy jako Polacy również zauważać, że Ukraińców cechuje  „inna kultura” (wskazało ją 50 proc. ankietowanych). – Badani przeważnie wskazują na „inne normy i zasady”, „inną religię”, „brak kultury osobistej” oraz ponownie „postawę roszczeniową” – dodaje dr Staniszewski. 

Nie jesteśmy już ciężarem

Zdaniem Mirosława Skórki, prezesa Związku Ukraińców w Polsce, uchodźcy nie mają w naszym kraju pozycji uprzywilejowanej. – Nie mają żadnych wyjątkowych praw, ale takie informacje i opinie krążą w sieci oraz w mediach społecznościowych i na tej podstawie buduje się tego typu antyukraińskie opinie. Niestety brakuje zdecydowanej riposty w Polsce – twierdzi prezes Skórka. Jego zdaniem wskaźniki pracujących uchodźców w Polsce pokazują, że „przestają być oni dla nas finansowym obciążeniem”.

Badania realizuje zespół badaczy Uniwersytetu Warszawskiego oraz Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie.

To trzeci już raport na ten temat – wcześniej badania miały miejsce w kwietniu 2022 r., styczniu 2023 r. i teraz – na przełomie maja i czerwca tego roku .

Wsparcie socjalne nie dla Ukraińca

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Społeczeństwo
Co z Ukraińcami, których Kijów widziałby w wojsku? Urząd ds. cudzoziemców tłumaczy
Społeczeństwo
Groził, wyzywał i wybijał szyby. Policja nie widziała podstaw do interwencji
Społeczeństwo
W Warszawie wyją syreny alarmowe? Wyjaśniamy dlaczego
Społeczeństwo
Sondaż: Połowa Polaków za małżeństwami par jednopłciowych. Co z adopcją?
Społeczeństwo
Ponad połowa Polaków nie chce zakazu sprzedaży alkoholu na stacjach