Armia oszczędza na szkoleniu

Kołowe transportery opancerzone Rosomak to w Afganistanie podstawowe pojazdy zapewniające bezpieczeństwo polskim żołnierzom.

– Zajmujemy się głównie patrolowaniem okolicy, dlatego w rosomakach spędzamy 70 – 80 procent czasu, gdy prowadzimy jakieś operacje – opowiada oficer, który służył w Iraku i Afganistanie.

– Wojskowi na misji w Afganistanie o rosomaku mają jak najlepsze zdanie. Są też zgodni co do tego, że ofiar byłoby znacznie więcej, gdyby nie te transportery – mówi „Rz" Janusz Walczak, ekspert wojskowy, który w Afganistanie był wielokrotnie.

Dlatego, zdaniem żołnierzy i ekspertów, tak ważne jest wyszkolenie załóg obsługujących transportery (dowódca, kierowca i celowniczy).

– To oni odpowiadają za życie swoje i innych. Czasem w rosomaku poza bazę wyjeżdża 11 żołnierzy – opowiada wojskowy.

Armia postanowiła jednak na szkoleniu zaoszczędzić. W tym roku dowództwo Wojsk Lądowych zrezygnowało z wysyłania żołnierzy na szkolenie, które od 2005 r. organizuje producent rosomaków – Wojskowe Zakłady Mechaniczne (WZM) w Siemianowicach Śląskich. Powstała tam nawet specjalna baza dla uczących się. Są m.in. symulatory i doskonale przygotowani instruktorzy oraz poligon.

Żołnierze mieli też okazję poznać budowę rosomaków już na etapie ich produkcji.

Przez pięć lat w bazie w WZM wyszkolono ok. 4,5 tys. żołnierzy. Co roku wojskowi wraz ze specjalistami z Siemianowic przygotowywali program szkolenia. Określał on, ilu i jakich specjalności żołnierzy w danym roku należy wysłać na kurs do Siemianowic. Ci, którzy go ukończyli, dostawali od WZM certyfikat.

Potem swoje umiejętności doskonalili w wojskowych ośrodkach szkoleniowych w Poznaniu i Ostródzie.

Jednak w styczniu tego roku wojsko postanowiło zrezygnować ze współpracy z bazą w Siemianowicach. Dowództwo pionu szkolenia Wojsk Lądowych doszło do wniosku, że armia poradzi sobie sama. I żołnierze będą się uczyć obsługi rosomaka tylko w Poznaniu i w Ostródzie. Dlaczego? „Racjonalizacja nakładów finansowych" – odpowiada na pytania „Rz" ppłk Tomasz Szulejko, rzecznik prasowy dowództwa Wojsk Lądowych.

Armia zamierza zaoszczędzić ok. 3 mln zł rocznie, bo tyle kosztuje szkolenie w Siemianowicach. – Ta kwota to promil w ok. 25-miliardowym budżecie MON. To skandal, że wojsko rozbudowuje biurokratyczne struktury, kupuje luksusowe limuzyny, a oszczędza na szkoleniu, od którego zależą życie i zdrowie zwykłych żołnierzy – ocenia Walczak.

Andrzej Kiński, redaktor naczelny miesięcznika „Nowa Technika Wojskowa", uważa, że armia wcale może nie zaoszczędzić tych pieniędzy. – Podejrzewam, że jeśli wojsko będzie chciało zbudować ośrodek szkolenia tak profesjonalny jak w Siemianowicach, to niestety będzie też musiało sporo w to zainwestować. Kupić m.in. symulatory z prawdziwego zdarzenia – podkreśla.

Ppłk Szulejko twierdzi, że wojsko ma odpowiedni sprzęt i ludzi do szkolenia na rosomakach.

Ale sami żołnierze, którzy mają się tym zająć, nie są tak optymistyczni. – Na kolanie napisano program szkolenia i kazano mam go wykonać – ujawniają „Rz". – Najgorsze jest to, że mamy wyszkolić żołnierzy, którzy teraz jadą do Afganistanu. A jeśli coś się stanie? Przecież to my będziemy za to odpowiedzialni.

– Szkolenie na zasadzie „uczył Marcin Marcina", szczególnie w Siłach Powietrznych, pokazało, jak tragiczne może to mieć konsekwencje – mówi Walczak.

CASA, Bryza, Tu-154M

Oszczędności w szkoleniu najtragiczniejsze okazały się w Siłach Powietrznych. Braki sprzętu, symulatorów, odpowiedniej liczby wylatanych godzin zakończyły się kilkoma tragicznymi katastrofami lotniczymi. Złe wyszkolenie załogi było, zdaniem komisji, przyczyną katastrofy CASY w 2008 r., w której zginęło 20 lotników. Do podobnych wniosków komisja doszła po zbadaniu katastrofy samolotu Bryza w 2009 r. na lotnisku Gdynia – Babie Doły, gdzie zginęła czteroosobowa załoga. Tragedia pod Smoleńskiem samolotu Tu-154M z 10 kwietnia 2010 r. (zginęło 96 osób, w tym prezydent Lech Kaczyński) nadal jest badana. Ale wielu ekspertów uważa, że oszczędności w szkoleniu pilotów 36. Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego mogły przyczynić się do tragedii. Wytknięto np., że w 2007 r. resort obrony rezygnował ze szkoleń na symulatorach, jakie polscy piloci Tu-154M odbywali w Rosji.     —e.ż.