Spór marszałków z prezydentami o komisje wojewódzkie

Unia Metropolii Polskich (UMP) zaproponowała powołanie w miastach wojewódzkich Metropolitalnych Komisji Wspólnych (MKW). Jej zdaniem obecnie nie ma odpowiedniej instytucji zarządzającej obszarem metropolitalnym. Metropolie chcą, aby komisje koordynowały inwestycje samorządowe, rządowe, sektora prywatnego i naukowego na danym obszarze.

Zmiana regulaminu

Zdaniem samorządowców wojewódzkie komisje mogą być powołane na mocy ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, i to bez konieczności jej nowelizacji. Wystarczy dokonać niewielkiej zmiany w regulaminie KWRiST. Mogłoby to zrobić jej plenum.

Formalnie komisje metropolitalne byłyby zespołami doraźnymi, podporządkowanymi KWRiST. W ich skład weszliby przedstawiciele organizacji samorządowych i rządowych w terenie.

Marszałkowie obawiają się jednak, że MKW powstaną zamiast powiatu metropolitalnego.

Paweł Adamowicz, prezydent Gdańska i prezes zarządu UMP, zapewnia, że nie. – Gdyby takie powiaty istniały, niewątpliwie zajmowałyby się również koordynacją zadań na swoim terenie. Jeśli kiedyś do tego dojdzie, MKW będą nadal potrzebne do uzgadniania różnych przedsięwzięć. Obecnie jednak nie ma o tym mowy – podkreśla.

Nowe komisje mają pomóc w lepszym wykorzystaniu unijnych funduszy

Kilkanaście lat pracy nad ustawą o metropoliach nie przyniosło bowiem rezultatów. Samorządowcy nie wierzą już w możliwość powołania takich jednostek. Dlatego, zdaniem przedstawicieli metropolii, marszałkowie niepotrzebnie obawiają się o swoje kompetencje. UMP przekonuje, że powołanie komisji leży również w ich interesie. Niestety widzą też, że od pewnego czasu próbuje się odwrócić pierwotną filozofię reformy samorządowej, oznaczającą, iż poszczególne szczeble samorządowe nie wchodzą w kompetencje pozostałych. Tylnymi drzwiami wprowadza się ingerencje województw w kompetencje gmin, co zaburza dotychczasową równowagę zadań obu szczebli samorządowych.

Obawy województw

Efektem pracy MKW, po przeglądzie strategii różnych podmiotów, ma być Synteza Metropolitalnych Strategii. Ich realizacja byłaby możliwa dzięki podpisaniu kontraktów terytorialnych. W tym wypadku po raz kolejny samorządy wojewódzkie zgłosiły wątpliwości. Uznały, że dokonanie takiej syntezy, a następnie jej monitorowanie i ewaluowanie to dla nich działania konkurencyjne. Dlatego na ostatnim posiedzeniu KWRiST marszałkowie odwołali swoje poparcie dla komisji, które wyrazili podczas obrad Zespołu ds. Funkcjonalnych Obszarów Metropolitalnych i Miejskich.

Obecnie żaden podmiot nie wypełnia tej luki, a jednocześnie samorządowi brakuje instytucji partnerstwa strategicznego, która – uzgadniając interesy różnych stron na obszarze metropolitalnym – stworzyłaby spójny plan działania.

Sprawa wciąż jest otwarta. Przedstawiciele pozostałych organizacji zamierzają bowiem przekonać ich, że powstanie MKW nie działa przeciw interesom samorządów wojewódzkich.

Odrębną sprawą pozostaje finansowanie nowych podmiotów. Samorządów nie stać na ich utrzymanie. Potrzebne byłoby zatem wsparcie z budżetu państwa. Obecnie jednak pieniędzy brakuje na prace analityczne poszczególnych zespołów KWRiST. Zwolennicy komisji przekonują jednak, że gwarantowałyby one lepsze wykorzystanie funduszy unijnych.