Pomoc de minimis, czyli jak wspierać firmy na lokalnym rynku

Szukając przykładów uchwał do omówienia w niniejszym artykule, napotkałem zarówno takie, w których powtarzały się błędy legislacyjne (o których pisałem w październiku przy okazji prezentacji uchwały budżetowej Rady Miasta w N.) polegające głównie na pomieszaniu kolejności, roli i charakteru jednostek redakcyjnych i systematyzujących, jak i takie, w których tego błędu nie popełniono, za to w sposób daleko odbiegający od zasad techniki prawodawczej (ZTP) sporządzono tekst jednolity uchwały.

W obydwu przypadkach widać, że osoby sporządzające projekty tych aktów wiedziały, że istnieją normy określające sposób tworzenia projektów aktów normatywnych, ale albo ich nie zgłębiły, albo nie zrozumiały.

WAŻNE!

Pomoc de minimis udzielana przez organy samorządu terytorialnego może polegać na przyznawaniu przedsiębiorcy dotacji lub na zwolnieniu go z opłacania określonej obowiązkowej daniny.

Zacząć jednak należy od spełnienia obietnicy i wyjaśnienia, na czym polega błąd popełniany przez organy samorządu terytorialnego przy formułowaniu podstawy prawnej uchwały. Daje się tu zauważyć źle pojęta, bo nadmierna, staranność albo niemożliwa do zaakceptowania obawa pominięcia, które skutkują wymienianiem jako podstawy prawnej wszelkich możliwych przepisów, w których ustawodawca chociaż wspomniał o przedmiocie uchwały czy wydającym ją organie.

Regułą jest powoływanie się na art. 40 ust. 1 i art. 41 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (DzU z 2013 r. poz. 594 i 645), które stanowią:

„Art. 40.1. Na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. (...)

Art. 41. 1. Akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały".

To przecież wiadomo! Rada miasta i każdy inny organ samorządu terytorialnego funkcjonujący na określonym poziomie podziału terytorialnego kraju jest wybierany i działa na podstawie ustawy, czy to o samorządzie gminnym, czy to o samorządzie powiatu, czy województwa. Inaczej nie istniałby i nie funkcjonował. Przypominanie sobie i adresatom uchwał tych fundamentalnych norm jest zbędne. To tak, jakby każda ustawa zaczynała się od wstępu: „Na podstawie art. 7, art. 87 ust. 1 i art. 95 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwala, co następuje..." Czyli, innymi słowy: pamiętając, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa, mając dodatkowo na względzie, że jednym ze źródeł powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są ustawy, i wreszcie, że władzę ustawodawczą w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sejm i Senat uchwala się, co następuje.

Dlatego przywoływanie w podstawie prawnej uchwały przepisów stanowiących o tych właśnie podstawowych, ustrojowych kwestiach jest truizmem, zbędnym komplikowaniem ważnej skądinąd części aktu normatywnego, której zadaniem jest wskazanie tych przepisów ustawy, które rzeczywiście upoważniają dany organ do decydowania w konkretnej sprawie.

W omawianej uchwale chodzi o kwestie podatkowe, więc „obowiązkowo" w podstawie prawnej pojawiło się powołanie na art. 18 ust. 2 pkt 8, czyli „podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach" – znowu nieprawidłowe powołanie na przepis ogólny, na normę kompetencyjną, a nie na konkretne upoważnienie.

Dlatego w przypadku naszej przedmiotowej uchwały Rady Miasta w Ch. prawidłowo sformułowana będzie podstawa prawna, która przywołuje wyłącznie przepis art. 7 ust. 3 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, który stanowi: „Rada gminy, w drodze uchwały, może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ust. 1 oraz w art. 10 ust. 1 ustawy z 2 października 2003 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych ustaw".

WAŻNE!

W podstawie prawnej uchwały należy przywoływać tylko te przepisy, które wprost upoważniają organ samorządu terytorialnego do uregulowania kwestii zawartej w uchwale

Powtarzanie treści przepisów wyższej rangi w uchwale

Lektura uchwały Rady Miasta Ch. w sprawie zwolnienia od podatku od nieruchomości przedsiębiorców tworzących nowe inwestycje i nowe miejsca pracy na terenie gminy Ch. w ramach pomocy de minimis pozwala już w § 1 dostrzec poważny błąd legislacyjny polegający na powołaniu w ust. 3 przepisów art. 1 ust. lit. a–h rozporządzenia Komisji Europejskiej (WE) nr 1998/2006 z 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 traktatu o pomocy de minimis.

Przepis ten określa wyjątki od stosowania rozporządzenia Komisji. W uchwale rady miasta nie ma potrzeby powtarzać regulacji i bez tego obowiązującej. Wymienione rozporządzenie Komisji Europejskiej, jak i inne tego rodzaju regulacje unijne, obowiązuje wprost i jest stosowane w państwach członkowskich. Notabene w swojej treści przedmiotowe rozporządzenie również zawiera takie postanowienie. Dlatego krajowy organ uchwałodawczy powinien po prostu wykonać jego postanowienia, co najwyżej wskazując, że  zwolnienie, o którym mowa w § 1, jest pomocą de minimis, której udzielenie następuje zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu Komisji Europejskiej. Tak uczyniła Rada Miejska w K. w sprawie zwolnień od podatku od nieruchomości w ramach pomocy de minimis na terenie gminy K.

Tekst jednolity czy tylko ujednolicony

Rada Miejska w K. uchwaliła uchwałę w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu uchwały nr XVI/171/07 Rady Miejskiej w K. z 27 grudnia 2007 r. w sprawie zwolnień od podatku od nieruchomości w ramach pomocy de minimis na terenie gminy K.

To pierwszy błąd – powinna wydać obwieszczenie w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu uchwały (...). ZTP w dziale III precyzyjnie określają kształt i zawartość samego obwieszczenia, jak również wymogi, jakie powinien spełniać tekst jednolity.

Przepis § 101 ZTP stanowi, że ogłoszenie tekstu jednolitego następuje w formie obwieszczenia; tekst jednolity jest załącznikiem do tego obwieszczenia.

Nie przytaczając treści całego działu III ZTP, trzeba jednak wskazać na podstawowe kwestie związane z przygotowaniem tekstu jednolitego i obwieszczenia w sprawie jego ogłoszenia. Obwieszczenie składa się z:

- tytułu, w którym nie podaje się daty aktu ogłaszanego jako tekst jednolity,

- punktu pierwszego, zwanego też częścią pierwszą obwieszczenia, w którym przedstawia się:

– podstawę prawną przywołującą tylko art. 16 ust. 3 (w przypadku aktów innych niż ustawa) ustawy z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (DzU z 2011 r. nr 197, poz. 1172 i nr 232, poz. 1378),

– informację, że w załączniku do obwieszczenia ogłasza się tekst jednolity uchwały (data i tytuł oraz adres publikacyjny obejmujący dziennik, w którym ogłoszono tekst pierwotny lub ostatni tekst jednolity),

– wymienione w punktach wszystkie uchwały zmieniające uchwałę przedstawianą w tekście jednolitym,

– zdanie wspólne do tych punktów w brzmieniu: „oraz zmian wynikających z przepisów ogłoszonych przed dniem ......'. (tu podaje się dzień, na który sporządzono tekst jednolity),

- punktu drugiego (części drugiej obwieszczenia), w którym w punktach wymienia się uchwały nowelizujące i te ich przepisy, których nie ujęto w tekście jednolitym, czyli najczęściej przepisy przejściowe, dostosowujące oraz końcowe związane z uchwałą przedstawianą w tekście jednolitym.

- podpisu organu wydającego obwieszczenie.

Sam tekst jednolity, który stanowi załącznik do obwieszczenia, redaguje się według zasad określonych w § 106 ZTP. Zachowuje się numerację pierwotnego tekstu uchwały – nie wprowadza się ciągłości numeracji.

Treść przepisów uchylonych zastępuje się ujętą w nawiasy adnotacją „uchylony" wraz z odnośnikiem informującym o przepisie i akcie uchylającym oraz dacie wejścia w życie uchylenia.

Przepisy, których treść zmieniono, podaje się w tym zmienionym brzmieniu i w odnośniku informuje się o przepisie i akcie zmieniającym oraz dacie wejścia w życie zmiany. Jeżeli dany przepis był najpierw dodany, potem zmieniono jego brzmienie, a następnie został uchylony, jego treść zastępuje się adnotacją, jak przy uchyleniu, ale w odnośniku podaje się informację o dodaniu (przepis i akt oraz data wejścia w życie) oraz o uchyleniu  (przepis, akt i data wejścia w życie uchylenia).

Jeżeli akt zmieniający zawiera wiele zmian, jego pełne powołanie (tytuł, datę, adres publikacyjny i datę wejścia w życie) podaje się tylko w odnośniku przy pierwszym wystąpieniu, a w następnych odnośnikach stosuje się skrót „o której mowa w odnośniku..." (numer odnośnika z pierwszego wystąpienia).