Samorządowcy wygrali batalię z rządem

Sędziowie Trybunału orzekli wczoraj jasno: niezgodne z konstytucją są uchwalone dwa lata temu przepisy, które mówią o tym, że nawet za niewielkie spóźnienie się ze złożeniem oświadczenia majątkowego samorządowiec traci mandat. Zdaniem Trybunału tak surowa kara za niewielkie przewinienie jest sprzeczna z podstawowymi zasadami prawa.

A to oznacza, że nie będzie już prób odbierania mandatów radnym. MSWiA, które początkowo zobowiązało do tego wojewodów, teraz zmienia decyzję. Jego rzecznik oświadczył, że wojewodowie nie będą już wydawać rozstrzygnięć mówiących o utracie mandatów.

Sędziowie Trybunału wskazali też drogę w sytuacji, gdzie rady albo wojewodowie odebrali mandaty samorządowcom, a oni sami odwołali się do sądów - takich przypadków jest w kraju większość. Trybunał sugeruje, że w toczących się już sprawach sądy powinny orzekać na korzyść samorządowców, powołując się właśnie na niekonstytucyjność przepisów. -Trybunał nie może jednak rozstrzygać za sądy indywidualnych spraw - zastrzegła sędzia Ewa Łętowska, która była w sprawie sprawozdawcą.

W opinii konstytucjonalistów takie sprawy potoczyć się mogą jednak tylko pomyśli samorządowców: -Sądy powinny uwzględniać to, co powiedział Trybunał, i brać pod uwagę to, że przepisy są niekonstytucyjne -mówi prof. Piotr Winczorek.

-Po takim orzeczeniu sądom nie pozostaje nic innego, jak uchylać decyzje wojewodów o wygaszeniu mandatów -mówi prof. Michał Kulesza, który doradzał w sądowej batalii politykom Platformy.

Z oświadczeniami majątkowymi spóźniło się 765 samorządowców z całego kraju: radni, wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast.

Oczy całej Polski zwrócone były jednak wczoraj na prezydent Warszawy Hannę Gronkiewicz-Waltz, która nie dostarczyła na czas oświadczenia o działalności męża. W jej przypadku rada stolicy nie uznała niekonstytucyjnych - jak się okazało - przepisów, a wojewoda swoim zarządzeniem odebrał jej mandat. Sprawa w efekcie trafiła do sądu. Gronkiewicz-Waltz komentując wczorajsze orzeczenie, miała łzy w oczach: - Teraz nikt już nikt nie będzie mógł mieć wątpliwości, że jestem legalnym prezydentem Warszawy i wszystkie moje decyzje są ważne -stwierdziła.

-Muszę się skonsultować z prawnikami. Jeśli uznają, że znika podstawa do wygaszenia mandatu prezydenta, to zamieszanie w stolicy wreszcie się skończy - skomentował wyrok wojewoda mazowiecki Jacek Sasin (PiS).

Wczorajszy wyrok pokazał drogę spóźnionym samorządowcom, którzy nie utracili jeszcze mandatu (wojewoda nie zdążył podjąć w ich przypadku decyzji o wygaszeniu mandatu albo taka decyzja już jest, tyle że samorządowcy skierowali sprawy do sądu). Co z tymi, którzy -idąc za radą MSWiA - sami zrzekli się mandatu albo nie poszli do sądu? - Tu mamy do czynienia ze świadomym oświadczeniem woli i w mojej opinii nic już się nie da zrobić - uważa prof. Michał Kulesza. - Można oczywiście mówić, że takie osoby zostały wprowadzone w błąd, jednak to niewiele zmienia.

Podobnego zdania jest prof. Piotr Winczorek: - Takie osoby mogą iść do sądu, ale ja nie wróżę im większego powodzenia - mówi.

Kulesza dodaje, że problem będzie także w sytuacjach, kiedy w miejsce radnych, którzy spóźnili się z oświadczeniem, weszli kolejni z tej samej listy wyborczej (według przepisów dzieje się tak w gminach powyżej 20 tysięcy mieszkańców). - Nie można wycofać z rady kogoś, kto już objął mandat -mówi.