O czym pamiętać, udzielając dotacji

Dotacjami nazywa się wypłacane ze środków publicznych kwoty mające charakter jednostronnego świadczenia, np. gminy na rzecz podmiotów niezaliczanych do sektora finansów publicznych, np. organizacje pozarządowe. Dotacjami nazywa się również świadczenia pomiędzy podmiotami sektora publicznego.

Co do zasady otrzymujący dotację jest zobowiązany wykorzystać ją w określony sposób, np. na sfinansowanie określonych działań, przy czym nie są to świadczenia na rzecz podmiotu, który dotacji udzielił.

Można rozróżnić trzy rodzaje dotacji: podmiotowe, przedmiotowe oraz celowe. Ponieważ jednak najważniejsze znaczenie mają dwie ostatnie, to do nich ograniczymy dalsze rozważania.

[srodtytul]Dopłaty do działalności...[/srodtytul]

Dotacjami przedmiotowymi są zgodnie z treścią art. 106 ust. 2 pkt 3 ustawy o finansach publicznych dopłaty do określonych wyrobów lub usług, kalkulowanych według stawek jednostkowych. Udzielane są one zarówno z budżetu państwa, jak i budżetów samorządowych. W tym ostatnim przypadku mogą je otrzymać tylko zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze. Wynika to wprost z art. 174 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C736D33091100A5D7BB2296559A63759?id=180304]ustawy o finansach publicznych[/link]. Co prawda ustęp 2 tego artykułu stanowi, że dotacje przedmiotowe mogą być udzielane również i innym podmiotom, ale tylko i wyłącznie w przypadku, gdy tak stanowią odrębne przepisy. Kwoty i zakres dotacji przedmiotowych określa uchwała budżetowa, a stawki tych dotacji ustala organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.

[srodtytul]... zakładów budżetowych[/srodtytul]

Uchwała rady gminy w sprawie udzielenia dotacji przedmiotowej np. zakładowi budżetowemu nie powinna określać terminów przekazywania dotacji, jak również zasad i terminów jej rozliczania. Zasady te zostały bowiem określone w przepisach [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=182188]rozporządzenia ministra finansów z 29 czerwca 2006 r. w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych oraz trybu postępowania przy przekształceniu w inną formę organizacyjno-prawną (DzU nr 116, poz. 783 ze zm.)[/link]. Zgodnie bowiem z treścią § 52 rozporządzenia samorządowym zakładom budżetowym dotacje przedmiotowe przekazuje się w wysokości odpowiedniej do stopnia realizacji finansowanych zadań. Obowiązkiem kierownika samorządowego zakładu jest natomiast przekazanie organowi wykonawczemu rozliczenia wykorzystania dotacji w terminie do 31 stycznia roku następnego. Przepis ten określa również tryb postępowania w sytuacji, gdy zarząd (wójt) stwierdzi, że zakład pobrał dotację w nadmiernej wysokości lub wykorzystał ją niezgodnie z przeznaczeniem. Obowiązkiem wójta jest wydanie decyzji nakazującej zwrot dotacji do budżetu gminy wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, w terminie do 28 lutego roku następującego po roku, w którym udzielono dotacji (por. [b]uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze z 29 stycznia 2009 r., nr 50/2009)[/b].

[srodtytul]Umowa to podstawa[/srodtytul]

Z budżetu jednostek samorządu terytorialnego może być także udzielana w formie dotacji celowej pomoc finansowa dla innych jednostek samorządowych. W takiej sytuacji podstawą udzielenia pomocy jest umowa zawarta pomiędzy takimi jednostkami. Należy w niej określić w szczególności przeznaczenie środków oraz zasady dokonywania rozliczeń. Ustawa nie przesądza przy tym o innych postanowieniach umowy. Oznacza to, że strony mogą zadecydować w niej, czy udzielona w tej formie pomoc na charakter zwrotny czy też bezzwrotny. Przyjąć jednak należy, że do tego rodzaju dotacji zastosowanie znajdą przepisy dotyczące zasad ich rozliczania i zwrotu dotacji niewykorzystanych.

Samorządy mogą również udzielać dotacji na cele publiczne związane z realizacją zadań tej jednostki. Otrzymać takie dofinansowanie mogą co do zasady podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych i niedziałające dla osiągnięcia zysku. Szczegółowe zasady udzielania tego typu dotacji określają przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=169569]ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (DzU nr 96, poz. 873)[/link]. Podstawą udzielenia dotacji jest tutaj również umowa, zawarta z podmiotem (podmiotami) wyłonionym po przeprowadzeniu konkursu.

Dotacja, o której mowa w art. 176 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, może być udzielona także na inne zadania niż wymienione w ustawie o działalności pożytku publicznego. W takiej sytuacji tryb postępowania o jej udzielenie, sposób rozliczania oraz kontroli wykonywania zadania zleconego określa w drodze uchwały właściwa rada lub sejmik.