System wyborów samorządowych jest zróżnicowany.
W gminach obowiązuje ordynacja większościowa. Oznacza to, że wybory odbywają się w jednomandatowych okręgach, a zwycięża ten kandydat, który uzyska większość ważnie oddanych głosów.
Wybory do rad miast na prawach powiatu, powiatu oraz sejmików województw odbywają się według systemu proporcjonalnego. Ustalanie zwycięzców i podział mandatów są nieco bardziej skomplikowane. A to dlatego, że ordynacja proporcjonalna zakłada przeprowadzanie wyborów w okręgach wielomandatowych, gdzie głosuje się na listy wyborcze ze wskazaniem kandydata.
Aby głos był ważny
– W wyborach do rad gmin głosować można tylko na jednego kandydata, stawiając na karcie znak „X" w kratce znajdującej się z lewej strony nazwiska – wyjaśnia Kazimierz Czaplicki, sekretarz Państwowej Komisji Wyborczej. – Jeżeli znak postawimy przy więcej niż jednym nazwisku albo nie postawimy go przy żadnym bądź też głos oddamy tylko na kandydata, którego nazwisko zostało w karcie skreślone, to będzie nieważny – dodaje.
Podobnie wygląda procedura oddania głosu w wyborach do rady miasta na prawach powiatu, powiatu oraz sejmiku. Z tym że stawiając znak „X" przy nazwisku kandydata, głosujemy na listę. Głos nieważny będzie wówczas, gdy znak postawimy przy nazwiskach kilku kandydatów znajdujących się na różnych listach. A także gdy nie zagłosujemy na żadną z list lub opowiemy się za listą, której rejestracja jest unieważniona.