Opłaty za przymusowy parking określa rada powiatu

Jest kilka przyczyn, z powodu których samochód może być odholowany z drogi na parking strzeżony np. na polecenie policji. Miejsce takie określa starosta, a opłaty za przymusowy postój ustala w drodze uchwały rada powiatu. Nieodebranie odholowanego auta i nieuiszczenie opłaty za jego pobyt na parkingu może oznaczać utratę pojazdu.

Nie tylko za złamanie zakazu

Pojazd jest usuwany z drogi na koszt właściciela w przypadku:

- pozostawienia pojazdu w miejscu, gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch lub w inny sposób zagraża bezpieczeństwu,

- nieokazania przez kierującego dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC lub dowodu opłacenia składki za to ubezpieczenie, jeżeli pojazd jest zarejestrowany w kraju z poza UE,

- przekroczenia wymiarów dopuszczalnej masy całkowitej lub nacisku osi, chyba że istnieje możliwość skierowania pojazdu na pobliską drogę, na której dopuszczalny jest ruch takiego pojazdu,

- pozostawienia pojazdu nieoznakowanego kartą parkingową w miejscu przeznaczonym dla osób niepełnosprawnych,

- pozostawienia pojazdu w miejscu obowiązywania znaku wskazującego, że zaparkowany pojazd zostanie usunięty na koszt właściciela,

- kierowania autem przez osobę nieposiadającą uprawnienia do kierowania albo której zatrzymano prawo jazdy i nie ma możliwości przekazania auta osobie znajdującej się w nim i posiadającej prawo jazdy.

Ponadto auto może być usunięte z drogi na koszt właściciela, jeżeli nie ma możliwości zabezpieczenia go w inny sposób, gdy:

- kierowała nim osoba znajdująca się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu,

- jego stan techniczny zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego, powoduje uszkodzenie drogi albo narusza wymagania ochrony środowiska.

Nie tylko policja

W każdej z wymienionych wyżej sytuacji dyspozycję usunięcia pojazdu może wydać policja. Mniejsze kompetencje w tych sprawach ma straż miejska. Może ona wydać dyspozycję odholowania auta: pozostawionego tam, gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch lub w inny sposób zagraża bezpieczeństwu, gdy stoi ono w miejscu przeznaczonym dla osób niepełnosprawnych lub w miejscu, gdzie znajduje się znak informujący o tym, że zaparkowany pojazd zostanie usunięty.

Pojazd może być przemieszczony lub usunięty z drogi, również jeśli utrudnia prowadzenie akcji ratowniczej. W takiej sytuacji taką dyspozycję może wydać osoba dowodząca akcją ratowniczą, czyli np. funkcjonariusz straży pożarnej.

Kompetencje starosty

Pojazd usunięty z drogi umieszcza się na wyznaczonym przez starostę parkingu strzeżonym do czasu uiszczenia opłaty za jego usunięcie i parkowanie. Inaczej jest tylko w przypadku akcji ratowniczej, kiedy pojazd przemieszczany jest, aby umożliwić np. dojazd do palącego się budynku.

Usuwanie pojazdów oraz prowadzenie parkingu strzeżonego dla takich pojazdów należy do zadań własnych powiatu. Starosta realizuje te zadania przy pomocy powiatowych jednostek organizacyjnych lub powierza ich wykonywanie innym podmiotom wyłonionym w drodze zamówienia publicznego.

Rada powiatu ustala corocznie, w drodze uchwały, wysokość opłat i kosztów związanych z odholowywaniem i przechowywaniem na parkingu. Nie mogą one być ustalane dowolnie. Ich maksymalną wysokość określa co roku w obwieszczeniu minister finansów. Na ten rok stawki, o których mowa, ustalone zostały w obwieszczenie ministra finansów z 30 lipca 2014 r. (MP z 2014 r., poz. 632).

Starosta w przypadku pojazdu usuniętego z drogi występuje do sądu z wnioskiem o orzeczenie jego przepadku na rzecz powiatu, jeżeli prawidłowo powiadomiony właściciel lub osoba uprawniona do korzystania z auta nie odebrała go w terminie trzech miesięcy od dnia jego usunięcia. Powiadomienie musi zawierać pouczenie o skutkach nieodebrania pojazdu.

Starosta występuje z wnioskiem do sądu nie wcześniej niż przed upływem 30 dni od dnia powiadomienia osoby uprawnionej do odbioru auta o możliwości przejęcia go na własność powiatu. Taka procedura przejęcia auta na własność powiatu nie ma jednak zastosowania, gdy okoliczności wskazują, że nieodebranie pojazdu nastąpiło z przyczyn niezależnych od właściciela lub osoby uprawnionej.

Starosta występuje do sądu z wnioskiem o przejęcie go przez powiat również wówczas, gdy po terminie czterech miesięcy od dnia usunięcia pojazdu nie został ustalony jego właściciel lub osoba uprawniona do jego odbioru.

Do wykonania orzeczenia sądu o przepadku pojazdu jest obowiązany starosta. Jeżeli pojazd usunięty z drogi nie jest zarejestrowany w żadnym z państw członkowskich Unii Europejskiej, trzeba go przekazać właściwemu miejscowo naczelnikowi urzędu celnego w celu uregulowania sytuacji prawnej auta.

Przykład

Spółka domagała się przyznania wynagrodzenia za dozór, holowanie i przechowywanie pojazdów. Starosta uznał, że aby móc orzec o kosztach przechowywania, powiat musi stać się właścicielem pojazdów. Rozpatrzenie wniosków o wynagrodzenie za przechowanie aut jest uzależnione bowiem od orzeczenia o przepadku (lub nie) pojazdów na rzecz powiatu.

Sprawę rozstrzygnął wojewódzki sąd administracyjny, który uznał, że za wykonanie zleconej usługi holowania i dozoru przedsiębiorcy przysługuje wynagrodzenie od starosty, a nie od posiadacza pojazdu. Za usunięcie pojazdu z drogi i zrealizowany dozór należy się prowadzącemu parking wynagrodzenie, bez względu na to, kiedy i czy zostanie orzeczony przepadek pojazdu na rzecz powiatu. Trzeba tylko uwzględnić fakt spełnienia świadczenia wynikający z realizacji obowiązku administracyjnoprawnego oraz poniesione przez prowadzącego parking koszty.

Na podstawie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 6 sierpnia 2015 r., sygn. II SA/Ol 594/15

Pokrycie kosztów

Podmiot prowadzący parking strzeżony w przypadku nieodebrania z niego pojazdu w terminie trzech miesięcy musi o tym powiadomić właściwego miejscowo starostę oraz tego, kto wydał dyspozycję usunięcia pojazdu, czyli np. policję lub straż miejską. Zawiadomienie takie powinno być wysłane nie później niż trzeciego dnia od dnia upływu terminu trzech miesięcy.

Koszty związane z usuwaniem, przechowywaniem, oszacowaniem, sprzedażą lub zniszczeniem pojazdu powstałe od momentu wydania dyspozycji jego usunięcia do zakończenia postępowania ponosi osoba będąca właścicielem tego pojazdu. Decyzję o zapłacie tych kosztów wydaje starosta.

Jeżeli pojazd w chwili usunięcia znajdował się we władaniu osoby dysponującej nim na podstawie innego niż własność tytułu prawnego (np. umowy leasingu), osoba ta jest zobowiązana solidarnie do pokrycia kosztów jego odholowania i przechowania.

Termin płatności należności ustalonych decyzją starosty to 30 dni od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna.

Przykład

Prowadzącemu parking strzeżony odmówiono wynagrodzenia za przechowanie odholowanego pojazdu, uzasadniając to tym, że nie wskazał on faktycznych kosztów utrzymania parkingu i zażądał wynagrodzenia, opierając się wyłącznie na stawkach opłat wynikających z uchwały rady powiatu. Za podstawę wyliczeń wynagrodzenia organ przyjął poziom stawek stosowanych przez inne podmioty prowadzące parkingi.

Spór rozstrzygnął Naczelny Sąd Administracyjny, który uznał, że opłata, którą ustala rada powiatu i którą zobowiązana jest wnieść osoba będąca właścicielem pojazdu w dniu wydania dyspozycji usunięcia pojazdu z drogi, stanowi dochód własny powiatu. Oznacza to, że wysokość opłat określonych przez radę powiatu odnosi się do właściciela pojazdu, a nie jednostki prowadzącej parking strzeżony. Opłaty określone w uchwale rady powiatu nie mogą stanowić podstawy ustalania wynagrodzenia jednostki prowadzącej parking. Przy określaniu tego wynagrodzenia należy uwzględnić m.in. zakres obowiązków prowadzącego parking i okoliczności towarzyszące przechowaniu oraz warunki sprawowania pieczy nad autem. Nie zmienia tego w niczym stwierdzenie, że opłaty określone przez radę powiatu mają zastosowanie także wtedy, gdy właściciel nie odebrał pojazdu w określonym terminie.

Na podstawie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 13 kwietnia 2015 r., sygn. I OPS 4/14

Decyzji w sprawie kosztów zawiązanych z odholowaniem nie wydaje się, jeżeli od uprawomocnienia się orzeczenia sądu o przepadku pojazdu na rzecz powiatu upłynęło pięć lat.

Wydanie pojazdu temu, kto jest tym zainteresowany, następuje po okazaniu dowodu uiszczenia opłaty za jego odholowanie i parkowanie. Opłaty te stanowią dochód własny powiatu.