W centralnym rejestrze umowy powyżej 10 tys. zł. Nowy projekt resortu finansów

Nie 500 zł, jak pierwotnie planowano, ale aż 10 tys. zł ma być dolną granicą wartości umów, które jednostki sektora finansów publicznych zgłoszą do centralnej bazy.

Publikacja: 23.09.2024 21:15

W centralnym rejestrze umowy powyżej 10 tys. zł. Nowy projekt resortu finansów

Foto: Adobe Stock

Resort finansów kończy prace nad przepisami, które określą zasady prowadzenia centralnego rejestru umów. Utworzenie takiej bazy, mającej ułatwić społeczna kontrolę nad wydatkowaniem publicznych pieniędzy, przewidziała jedna z nowelizacji przyjęta jeszcze w 2021 r. z inicjatywy Kukiz’15. Sam rejestr miał wystartować 1 stycznia 2022 r., jednak datę tę kilkakrotnie przekładano.

Centralny rejestr umów. Nowa propozycja Ministerstwa Finansów

Obecnie planowana to 1 stycznia 2026 r. Właśnie dobiegły końca prekonsultacje, w ramach których najnowsze propozycje MF mogły poznać organizacje pozarządowe zajmujące się jawnością życia publicznego.

Projekt, który do konsultacji publicznych trafi zapewne na daniach, przewiduje, że w rejestrze zamieszczane będą informacje dotyczące umów o dostawę towarów, świadczenie usług albo wykonanie robót budowlanych, jeśli ich wartość wynosi co najmniej 10 tys. zł. To duża zmiana, gdyż poprzednia wersja przepisów jako minimalną wartość przyjmowała 500 zł. Obie propozycje były zresztą krytykowane – pierwsza jako nieuwzględniająca inflacji i mogąca prowadzić do przeciążenia systemu, druga zaś – jako potencjalnie nieobejmująca większości wydatków, zwłaszcza w przypadku małych gmin. Nie ma tu znaczenia, czy zawarto je w formie pisemnej, elektronicznej lub hybrydowej, czy w formie aktu notarialnego. Rejestr ma być prowadzony w ramach systemu teleinformatycznego.

Centralny rejestr umów: nie poznamy umów zawieranych przez spółki publiczne?

Ustawa nie będzie miała zastosowania do zamówień i konkursów, którym nadano klauzulę niejawności, oraz wtedy, gdy wymaga tego bezpieczeństwo państwa. W rejestrze nie zostaną też opublikowane informacje poświadczające nawiązanie stosunku pracy oraz związane ze stosunkiem już istniejącym – w zakresie spraw socjalnych, a także umów związanych z końcowymi odbiorcami usług użyteczności publicznej. Nie znajdą w nim się również informacje podlegające ochronie ze względu na prywatność, tajemnicę przedsiębiorstwa lub ochronę informacji niejawnych. Spod działania ustawy, rzecz jasna wyłączone są służby specjalne, takie jak ABW i Agencja Wywiadu, oraz placówki zagraniczne. A także, co budzi więcej kontrowersji – spółki Skarbu Państwa.

Według nowej propozycji rejestr umów ma obejmować nie tylko, jak planowano wcześniej, datę zawarcia umowy, czas jej trwania, a także przedmiot i wartość, źródła finansowania i oznaczenie stron, ale też status umowy (czy została już wykonana) informacje, czy i jakie środki europejskie zostały przyznane na jej finansowanie, oraz ewentualną podstawę wyłączenia jawności umowy. Planowane jest także wydłużenie czasu na zamieszczenie umowy w rejestrze – zamiast 14 dni od jej podpisania ma to być 30 dni. Odpowiedzialny za to będzie kierownik danej jednostki, który musi zadbać również o aktualność informacji w rejestrze.

Czytaj więcej

Katarzyna Batko-Tołuć: Nie ma odwrotu od jawności

Nowy obowiązek dla samorządów od połowy 2026 r. w centralnym rejestrze umów

W pierwszej kolejności, bo od 1 stycznia 2026 r. do prowadzenia rejestru zobowiązane będą podmioty podlegające wewnętrznemu audytowi na mocy ustawy o finansach publicznych. Po kolejnym półroczu obowiązek zostanie rozciągnięty na jednostki samorządu terytorialnego, a od początku roku 2027 – na resztę sektora finansów publicznych.

Etap legislacyjny: Prace wewnątrzresortowe

Resort finansów kończy prace nad przepisami, które określą zasady prowadzenia centralnego rejestru umów. Utworzenie takiej bazy, mającej ułatwić społeczna kontrolę nad wydatkowaniem publicznych pieniędzy, przewidziała jedna z nowelizacji przyjęta jeszcze w 2021 r. z inicjatywy Kukiz’15. Sam rejestr miał wystartować 1 stycznia 2022 r., jednak datę tę kilkakrotnie przekładano.

Centralny rejestr umów. Nowa propozycja Ministerstwa Finansów

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Nieruchomości
Ministerstwo Rozwoju przekazało ważną wiadomość ws. ogródków działkowych
Prawnicy
Komisja Wenecka wydała opinie o zmianach w polskim wymiarze sprawiedliwości
Podatki
Spłacasz kredyt rodziców albo męża? Nie skorzystasz z ulgi w PIT