Dla sędziów rządowe podwyżki to za mało

W środę rząd ma przyjąć projekt zmian w ustawie – Prawo o ustroju sądów powszechnych, które wprowadza nowe zasady wynagradzania sędziów, w ślad za tym mają iść niewielkie podwyżki.

Rząd chce zrezygnować z tzw. poziomego awansu sędziowskiego (po 15 latach pracy można się ubiegać o awans na sędziego wyższej instancji), nie zmieniając jednak miejsca pracy. W zamian proponuje tzw. trzy stawki awansowe (po każdych kolejnych pięciu latach pracy sędzia mógłby liczyć na wyższe wynagrodzenie).

Jak długo trzeba pracować, by liczyć na kolejne stawki? Projekt mówi o pięciu latach dla stawki pierwszej, a to oznacza 7-proc. podwyżkę (ok. 300 zł), dziesięciu latach dla drugiej, czyli 15-proc. podwyżkę (ok. 600 zł), i 15 latach dla trzeciej, czyli 20-proc. podwyżkę (ok. 1 tys. zł). Przy czym sędziowie z odpowiednim stażem automatycznie będą uzyskiwać poszczególne stawki bez konieczności przechodzenia do wyższej instancji. Przykładowo dziś sędzia rejonowy z 15-letnim stażem uzyska od razu trzecią stawkę awansową.

Są jednak wyjątki. Każdy okres będzie dłuższy o kolejne trzy lata, jeśli sędzia zostanie ukarany karą dyscyplinarną lub dwukrotnie wytykiem.

W ten sposób, twierdzą autorzy, awans finansowy będzie powiązany z wymaganiem nienagannej służby.

Już dziś wiadomo, że sędziowie nie godzą się na takie propozycje. Chcieli 50-proc. podwyżki. Kiedy się okazało, że na taką nie ma szansy, zgodzili się na 25-proc. podwyżkę kwoty bazowej. Po spotkaniu z premierem okazało się, że nawet na tyle nie mogą liczyć. W odpowiedzi zapowiedzieli na 30 maja akcję protestacyjną – dzień bez wokandy.

Możliwość poziomego awansowania dla sędziów miała wejść w życie w lipcu tego roku. Na czym awans miałby polegać? [b]Sędziowie awansowaliby na sędziów wyższej instancji, ale orzekaliby na starym miejscu.[/b] Obok prestiżu dostaliby też wyższe pensje. Tymczasem Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało nowelę, w której z takiego awansu zrezygnowano.

– To nie jest właściwy sposób premiowania sędziów na wyższe stanowiska – tłumaczy „Rz” Jacek Czaja, wiceminister sprawiedliwości. Dodaje, że awans tylko dlatego, że zdobyli wymagane doświadczenie (przepracowali 15 lat na danym stanowisku) i niczym się nie narazili (nie mają na koncie kar dyscyplinarnych, wytyków ani zwrócenia uwagi), jest nieuzasadniony. Ponadto wszystkie decyzje w tych sprawach pozostawałyby w rękach prezydenta. W procedurze pominięto bowiem Krajową Radę Sądownictwa.

– Od kilku lat był nam obiecany – mówi „Rz” sędzia Krzysztof Patyna, który wkrótce miałby szanse na taki awans. I dodaje, że miał on uregulować należycie sytuację sędziów, którzy dziś nie mogą awansować.

Nawet zwolennicy awansu poziomego przyznają, że nie jest on rozwiązaniem idealnym. Dodają jednak, że przemawia za nim wiele argumentów. Po pierwsze – sędziowie sądów odległych od siedzib okręgów czy apelacji mają małe szanse awansu pionowego, ponieważ wiąże się on z poważnymi zmianami życiowymi. Po drugie – w okręgach, w których siedzibą sądu okręgowego jest większe miasto, przejście sędziego z terenu do sądu okręgowego jest rzadkie.

I po trzecie – sądy apelacyjne dobierają sobie nowych sędziów, najpierw ich do siebie delegując.

[ramka][b]Awans po latach na sali [/b]

[b]Awans pionowy (obecny)[/b]

-(asesor) sędzia sądu rejonowego

- sędzia sądu okręgowego

- sędzia sądu apelacyjnego(na każdym stanowisku trzeba orzekać średnio cztery lata)

[b]Awans poziomy [/b]