Wyrok zapadł w rumuńskiej sprawie, ale jest niezwykle ważny dla polskich sądów.
Obywatela rumuńskiego RS skazano w wyniku postępowania karnego w Rumunii. W 2020 r. żona RS złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa między innymi przeciwko trzem członkom wymiaru sprawiedliwości: prokuratorowi i dwóm sędziom, zarzucając im naruszenie prawa RS do obrony. Następnie RS wniósł do Curtea deApel Craiova (sądu apelacyjnego w Krajowej, Rumunia) skargę na przewlekłość postępowania przygotowawczego wszczętego w następstwie tego zawiadomienia.
Sąd apelacyjny w Krajowej stwierdził, że aby móc rozpoznać tę skargę, musi dokonać oceny zgodności z prawem Unii przepisów krajowych, na mocy których w prokuraturze powołano wyspecjalizowaną sekcję odpowiedzialną za prowadzenie dochodzeń w sprawach przestępstw popełnionych w ramach systemu sądownictwa. Nie może tego jednak zrobić w świetle wyroku rumuńskiego Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał ten oddalił jako bezzasadny zarzut niekonstytucyjności szeregu przepisów prawa rumuńskiego oraz podkreślił, że po stwierdzeniu przez niego, iż dany przepis prawa krajowego jest zgodny z postanowieniem konstytucji wprowadzającym wymóg poszanowania zasady pierwszeństwa prawa Unii, sąd powszechny nie jest już uprawniony do badania zgodności tego przepisu prawa krajowego z prawem Unii.
Wyrok ten zapadł po wydaniu 18 maja 2021 r. wyroku TSUE w sprawie Asociaţia "Forumul Judecătorilor din România" i in. (C‑83/19, C‑127/19, C‑195/19, C‑291/19, C‑355/19 i C‑397/19). Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że uregulowanie krajowe przewidujące utworzenie SIIJ jest sprzeczne z prawem Unii, jeżeli jej utworzenie nie jest uzasadnione obiektywnymi i możliwymi do sprawdzenia przesłankami związanymi z należytym sprawowaniem wymiaru sprawiedliwości oraz obwarowane szczególnymi gwarancjami wskazanymi przez Trybunał.
8 czerwca 2021 r. rumuński TK stwierdził, że nie widzi powodu, aby odstąpić od wcześniejszych swoich orzeczeń, niezależnie od wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 18 maja 2021 r.. Bo chociaż art. 148 ust. 2 konstytucji Rumunii ustanawia pierwszeństwo prawa Unii przed sprzecznymi z nim przepisami prawa krajowego, to zasada ta nie może usunąć ani zanegować krajowej tożsamości konstytucyjnej - argumentował rumuński TK.
