Unia sędziów: polska Temida zagrożona

Dokument ten, przygotowany przez Europejski Oddział Światowej Unii Sędziów, trafił właśnie do prezydenta Lecha Kaczyńskiego, marszałka Sejmu Ludwika Dorna i premiera Jarosława Kaczyńskiego. Zagranicznym sędziom nie podoba się ingerencja polskiego ministra sprawiedliwości w sędziowską niezawisłość i brak nominacji prezydenckich dla kilku sędziów.

Europejscy sędziowie przypominają polskim władzom o konieczności przestrzegania uniwersalnych standardów niezależności wymiaru sprawiedliwości. – Stowarzyszenie bardzo rzadko podejmuje rezolucje. Reaguje w sytuacjach naprawdę kryzysowych – tłumaczy „Rz” sędzia Teresa Romer, prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia.

Niezawisłość sędziów jest pierwszym i najważniejszym elementem niezbędnym do zapewnienia trójpodziału władzy. Ta zasada jest jedną z niezbędnych gwarancji dla społeczeństwa, które zyskuje wówczas pewność, że wymiar sprawiedliwości będzie wykonywany przez niezależne i niezawisłe sądy. W konsekwencji organy władzy wykonawczej i ustawodawczej muszą się powstrzymać przed podejmowaniem jakichkolwiek kroków, które mogłyby umniejszać znaczenie niezawisłości sędziów. Europejski Oddział Światowej Unii Sędziów pisze o swoistym „zamachu”, działaniu zmierzającym do zredukowania kompetencji samorządu sędziowskiego na rzecz władzy wykonawczej i zbyt szerokich kompetencjach ministra sprawiedliwości, które osłabiają gwarancje niezawisłości wymiaru sprawiedliwości w Polsce.

Zagraniczni sędziowie krytykują głównie ostatnie zmiany w ustawie o ustroju sądów powszechnych. Ich sprzeciw budzą trzy rozwiązania:

> przyznanie władzy wykonawczej możliwości ingerencji w zasadę sprawowania funkcji prezesa sądu powszechnego;

> umożliwienie władzy wykonawczej przeniesienia sędziego do innego sądu, a tym samym odsunięcia go od sprawy bez zgody tego sędziego;

> przekazanie kompetencji do prowadzenia postępowania dyscyplinarnego przeciwko sędziom wyłącznie prokuratorowi.

Twierdzą też, że rozszerzenie wpływu władzy wykonawczej na postępowanie dyscyplinarne w stosunku do sędziów i ograniczanie sprawowania przez nich niezależnego wymiaru sprawiedliwości tworzy niebezpieczny precedens.

Stowarzyszenie sędziów wie też o tym, że niektórzy kandydaci na sędziów, po wcześniejszym zaaprobowaniu, sprawdzeniu i przedstawieniu przez Krajową Radę Sądownictwa i po uzyskaniu jej pozytywnej opinii, nie uzyskali nominacji sędziowskich. W dodatku nie poznali argumentów przemawiających za tą decyzją. – To niedopuszczalne – twierdzi sędzia Romer.

Pokrzywdzeni sędziowie korzystają z pomocy Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka i zapowiadają pozwy do sądu. Powód? W sierpniu do biura KRS trafiło pismo z Kancelarii Prezydenta, w którym poinformowano, że prezydent nie powoła dziewięciu sędziów przedstawionych mu przez radę (w tym pięciu asesorów). Tej decyzji w żaden sposób nie uzasadnił.

Z kolei kilka przepisów ustawy o ustroju sądów powszechnych zaskarżyła do Trybunału Konstytucyjnego Krajowa Rada Sądownictwa.