Dariusz Tarabasz, Krzysztof Czyżewski: Nie dawać szans algorytmowi

Prawo karne dla maszyn

Ktoś mógłby powiedzieć, że przecież kodeks karny pełny jest przepisów zapewniających ochronę intymności. Jak się jednak tak dokładnie przyjrzeć poszczególnym przesłankom ich zastosowania, to okaże się, że wiele sytuacji z obszaru AI umknie penalizacji. Albo to nie będzie „utrwalanie wizerunku”, o którym mowa w art. 191a k.k., albo nie będzie „rozpowszechniania”, o którym dalej mówi ten przepis. Niektóre przepisy też, w kształcie, w jakim obowiązują, mogą wręcz wskazywać na świadome niepenalizowanie określonych groźnych zachowań w obszarze deepfake. Do takich wniosków można dojść choćby po lekturze art. 202 §4b k.k., który wprost mówi o przetworzonym wizerunku, ale tylko małoletniego. Skoro zatem tak wytworzone pojęcie nie występuje nigdzie indziej w kodeksie, to oznacza, że żaden inny przetworzony wizerunek nie będzie znamieniem przestępstwa.

Coraz częściej postuluje się stworzenie swego rodzaju dodatkowego prawa karnego dla maszyn. Prawo to z założenia byłoby oparte na wspomnianych we wstępie zasadach etycznych. W praktyce mogłyby to polegać na administracyjnych nakazach wprowadzania określonych rozwiązań w kodzie źródłowym oraz stosowania negatywnych bodźców. Mamy jednak do czynienia ze sztuczną, a jednak inteligencją. Z czasem więc algorytm może znaleźć sposób na obejście ograniczeń. Stworzony przez Microsoft chat bot Toy w miarę upływu czasu zamiast bardziej elokwentny stawał się coraz bardziej agresywny. Eksperymenty pokazują, że algorytmy, podobnie jak ludzie, stawały się bardziej agresywne, jeżeli zwiększało to szanse wygrania rywalizacji. Działały więc do bólu racjonalnie.

Czy dla AI powinniśmy być bardziej surowi niż dla ludzi? Podobnie jak ludzie, AI uczy się na błędach, wyciągając z nich wnioski. Siłą rzeczy prędzej czy później musi przekroczyć pewną granicę, żeby dowiedzieć się, gdzie ona leży. Algorytmy nie rozumieją kontekstu. Po to, żeby zrozumieć, że jest różnica między kobiecą piersią ukazaną podczas karmienia dziecka a tą samą piersią podczas stosunku, algorytm musi wielokrotnie popełnić błąd. Jeżeli po pierwszym naruszeniu likwidujemy algorytm, odbieramy mu szanse na jego samodoskonalenie. Pryska więc cały sens i magia AI. Przyjmując, że karana jest dopiero recydywa, zakładamy, że jednej osobie krzywdę można wyrządzić, a karane jest dopiero powtórzenie tego samego błędu. De facto poszlibyśmy w kierunku rosyjskiego prawa, gdzie jedno pobicie współmałżonka jeszcze nie oznacza przemocy. Trzeba się liczyć z tym, że algorytm z czasem nauczy się odczytywać oczekiwania odbiorców. Zamiast więc tworzyć sztukę zacznie tworzyć pornografię, bo takie będą oczekiwania mas i tak łatwiej osiągnie cel (np. liczbę wyświetleń).

Jeżeli więc miarą inteligencji jest optymalizacja wysiłku i szans na wygraną, wybieranie „kariery przestępczej” przez AI może być dość powszechne. W końcu nie pozostanie nic innego jak tylko odłączenie jej od zasilania. Pytanie tylko czy kara ta będzie wymierzana. Brytyjski pisarz David Langford, podszedł do tematu bardziej pragmatycznie niż Isaac Asimov. Według niego Robot będzie chronił własną egzystencję przy pomocy broni, ponieważ robot jest cholernie drogi. W ten sposób dotknął sedna problemu bo czy będzie opłacać się zniszczyć drogi algorytm tylko dlatego, że zaczął tworzyć pornografię?

Autorzy są adwokatami z Czyżewscy kancelaria adwokacka