Jak przekonać firmy do niepełnosprawnych pracowników

Anna Maria Dukat, ekspert ds. niepełnosprawności Business Center Club i doktora ntka ekonomii przed kilkoma laty, wysyłała aplikacje do wielu firm. Jednak jako samotna matka z II grupą inwalidzką (wskutek powikłań po poważnym wypadku samochodowym) szanse na zatrudnienie miała minimalne.

Te problemy skłoniły ją do założenia własnej firmy doradczej i dziś jest przekonana, że dla dużej części niepełnosprawnych osób to najlepsze rozwiązanie, zwłaszcza dla  absolwentów uczelni. – 85–90 proc. ofert pracy dla niepełnosprawnych dotyczy prostych zajęć w firmach sprzątających i ochroniarskich za śmiesznie pieniądze – twierdzi Anna Maria Dukat.

Pracownik  z dopłatą

Opinię ekspertki BCC potwierdza tegoroczny raport Fundacji Pomocy Matematykom i Informatykom Niesprawnym Ruchowo. Według niego firmy poszukują głównie niepełosprawnych kandydatów do usług porządkowych i ochrony mienia. Wielu pracodawców uważa, że mogą oni świadczyć głównie proste prace pomocnicze, o powtarzalnych czynnościach, z niskim stopniem odpowiedzialności. Jak twierdzi Anna Maria Dukat, to m.in. w wyniku uprzedzeń większość firm  niechętnie zatrudnia osoby niepełnosprawne, a jeśli już to robią, to liczą głównie na finansowe korzyści.

Widać to zresztą w badaniu przeprowadzonym w połowie tego roku przez GfK Polonia, na zlecenie Fundacji Integracja, które objęło 2 tys. firm. Prawie połowa z nich przyznała, że raczej nie zatrudniłaby  niepełnosprawnych bez dofinansowania. Co ciekawe, ponad dwie trzecie  firm nie wie, że zatrudnienie takich osób jest  w Polsce  obowiązkowe. Przy 25 pracownikach co najmniej 6 proc. z nich powinny stanowić osoby z niepełnosprawnością – w przeciwnym razie firma płaci karę na Państwowy Fundusz  Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych).

Pogodynka na wózku

Zdaniem Anny Marii Dukat za mało jest pozytywnych przykładów, zwłaszcza że strony sektora publicznego.   – Gdyby w TVP 1 czy TVP 2 pojawiła się  pogodynka na wózku inwalidzkim, więcej, by to dało niż reklamy społeczne zachęcające do  zatrudniania niepełnosprawnych osób – twierdzi ekspertka BCC.

Tymczasem z raportu Fundacji Pomocy Matematykom i Informatykom Niesprawnym Ruchowo  wynika, że tylko jedna na sto ofert pracy dla osób z niepełnoprawnością pochodzi z urzędów i administracji  publicznej. Częściej  są do tego przekonane prywatne firmy, w tym spółki zagranicznych korporacji, które często traktują to jako element  CSR, czyli społecznej odpowiedzialności biznesu.

Tak  jest np. w  sieci Carrefour, która od 2010 rozwija projekt zatrudniania osób niepełnosprawnych w ramach współpracy ze Stowarzyszeniem „Niepełnosprawni dla Środowiska" EKON. W 2010 r. w Carrefour stworzono ponad 500 miejsc pracy dla osób z umiarkowanym i lekkim stopniem niepełnosprawności. – Od tego czasu liczba niepełnosprawnych pracowników   stale się zwiększa – mówi Justyna Orzeł, dyrektor zasobów ludzkich Carrefour Polska. Firma zatrudnia dziś prawie  900  niepełnosprawnych osób  – zarówno w sklepach, jak i w centrali (np. specjalistów od księgowości czy franszyzy).  Otwarta na takich pracowników jest także sieć restauracji McDonald's, gdzie pracuje już ok. 800 osób z z niepełnosprawnością.

Cios w ZPCHR

Mimo to, jak  wynika z danych PFRON, wspierane  dofinansowaniem  zatrudnienie osób niepełnosprawnych w  ostatnich latach malało. W  zeszłym roku wynosiło  średnio 241 tys. osób, o 2 proc. mniej niż rok wcześniej. Wprawdzie przybywa niepełnosprawnych  pracowników na tzw. otwartym rynku, ale stale maleje liczba osób zatrudnionych w zakładach Pracy Chronionej, które są  głównym pracodawcą tych osób. Jak ostrzega Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (POPON) w przyszłym roku, jeśli wejdą tam w życie planowane  30 proc. cięcia dofinansowania do niepełnosprawnych  pracowników, liczba miejsc pracy w ZPCHR znacznie spadnie.

Barbara Pokorny, przewodnicząca Rady Krajowej POPON, twierdzi , że firmy będą się starały utrzymać wykwalifikowanych, doświadczonych pracowników. Np. takich, jak specjaliści zatrudnieni w kierowanej przez nią spółce Euroimpex, gdzie połowa 48-osobowej załogi to  niepełnosprawni (w tym informatycy i technicy IT).

– Nie zwolnię ludzi, których  kształciłam przez 10 lat, ale wiele prostych stanowisk może zniknąć – przestrzega Barbara Pokorny. Zwalniać nie chce też Zofia Żuk, wiceprezes BCC i szefowa spółki odzieżowej Łuksja. Firma, gdzie niepełnosprawni stanowią 70 proc. 240-osobowej załogi szyje m.in. na zlecenie Max Mary i Burberry.

Jak podkreśla Zofia Żuk, osoby niepełnosprawne to  bardzo lojalni i zaangażowani pracownicy, choć trzeba się liczyć (zwłaszcza  na liniach  produkcyjnych) z nieco zmniejszą wydajnością. To m.in.  rekompensuje dofinansowanie z PFRON.