Praca kosztuje za dużo

„Rz" wspiera przedsiębiorców w walce o ułatwienia w prowadzeniu biznesu. To konieczne, bo mimo składanych przez rząd obietnic otoczenie prawne i administracyjne, zwłaszcza dla małych i średnich firm, wcale się nie poprawia, a nawet pogarsza.

W cyklu „Teraz przedsiębiorczość" opisywaliśmy różne aspekty życia gospodarczego, które obniżały naszą konkurencyjność w globalnych rankingach. Teraz na podstawie wskazań instytucji międzynarodowych oraz odczuć polskich przedsiębiorstw stworzyliśmy listę dziesięciu barier, które najbardziej przeszkadzają w prowadzeniu działalności gospodarczej. Jedną z największych są koszty zatrudnienia, które są prawdziwym problemem szczególnie dla małych firm.

1. Polska na tle ?innych krajów

Średnie opodatkowanie pracy wynosi w Polsce – według raportu OECD – 35,6 proc. płacy brutto. Na tle krajów UE to jedno z najniższych obciążeń. Wyższe pozapłacowe koszty pracy – podatki i różnego rodzaju składki na ubezpieczenia społeczne – są w większości krajów Europy Zachodniej, ale też w wielu krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Obciążenia nakładane na prace są niższe niż w Polsce w Wielkiej Brytanii i Irlandii oraz kilku krajach pozaeuropejskich, np. w Japonii, Kanadzie, USA, Korei, Meksyku.

Sama praca też na tle krajów UE nie jest droga. Jak podaje Eurostat, średnio godzina pracy kosztuje u nas 7,2 euro, taniej jest tylko w jeszcze biedniejszych od nas krajach – Bułgarii, Rumunii czy na Łotwie.

2. Największa ?bariera

Statystyki pokazujące, że na tle innych krajów koszty pracy nie są w Polsce zbyt wysokie, zupełnie jednak nie przekonują polskich przedsiębiorców. Jak wynika z badań GUS, dla wielu firm to koszty zatrudnienia są obecnie największą barierą działalności. Tak wskazywało 54 proc. firm przemysłowych, 62 proc. budowlanych, 58 proc. w handlu detalicznym (choć w tym przypadku to druga bariera), 59 proc. przedsiębiorstw zajmujących się transportem i logistyką, 67 proc. w gastronomii i hotelarstwie, 55 proc. w komunikacji i informacji.

3. Dodatkowe zobowiązania

– Koszty pracy to główna bariera rozwoju i wzrostu zatrudnienia dla firm mniejszych, działających w usługach – komentuje Andrzej Sadowski, wiceprezes Centrum im. A. Smitha. – W wielu przypadkach wydatki na pracę stanowią znaczą część całości wydatków. Przyjęcie do pracy kolejnej osoby to poważne obciążenie dla budżetu firmy – wyjaśnia Sadowski. Poza tym pracodawca, zatrudniając pracownika, bierze na swoje barki wiele dodatkowych obowiązków. To zobowiązania do comiesięcznych rozliczeń z fiskusem i ZUS, szkoleń BHP, badań lekarskich czy zapewnienia ubezpieczeń. – Pracodawca staje się odpowiedzialny za pracownika wobec państwa – dodaje Sadowski.

Na razie rząd nie zapowiada obniżenia kosztów pracy, choć rodzi to patologie w postaci zatrudnienia w szarej strefie.

Granty i bony za nowo zatrudnionych obniżają koszty pracy

Władysław ?Kosiniak-Kamysz, minister pracy i polityki społecznej

Polska jest jednym z niewielu państw Unii Europejskiej, w których koszty pracy spadają. Z badań za lata 2008–2012 wynika, że nasz kraj był jednym z czterech – obok Węgier, Litwy i Grecji – w którym koszty ponoszone przez pracodawców nie tylko nie rosły, ale wręcz się zmniejszyły – o 2,6 proc. W tym czasie w pozostałych krajach Unii praca znacząco podrożała. W Bułgarii koszty pracy wzrosły o 43 proc., w Szwecji o 23 proc., a w Austrii i Czechach po 15 proc. Dalsze obniżenie kosztów pracy dla pracodawców zakłada przygotowana przez ministerstwo reforma urzędów pracy. Z nowych rozwiązań skorzystają przedsiębiorcy zatrudniający osoby bezrobotne. Będą mogli liczyć na refundację składek na ubezpieczenie społeczne za młodych nawet przez sześć miesięcy. Mogą też skorzystać z bonów zatrudnieniowych dla młodych w wysokości 10 tys. zł. Z kolei za zatrudnienie rodzica powracającego na rynek pracy po okresie opieki nad dzieckiem lub opiekuna osoby niepełnosprawnej firma będzie mogła dostać świadczenie aktywizacyjne w wysokości do 10 tys. zł. Grant na zatrudnienie osób w formie telepracy to również 10 tys. zł. To nie sztuka dla sztuki. Wszystkie nowe instrumenty realnie obniżają koszty pracy dla pracodawców. Firmy mogą z nich skorzystać wtedy, gdy najbardziej wsparcia potrzebują, czyli w chwili zatrudniania nowych pracowników.

Więcej elastycznych rozwiązań

Andrzej Przybyło, prezes AB SA

Koszty pracy w Polsce, mimo że są niskie w porównaniu z rozwiniętymi krajami UE, wciąż rosną, co jest jednak znamienne dla naszej rosnącej gospodarki. Z punktu widzenia przedsiębiorcy najmniejszym obciążeniem jest sam wzrost pensji, większym wyzwaniem jest wzrost pozapłacowych kosztów pracy, np. ubezpieczeń społecznych. Firmy są gotowe ponosić dodatkowe wydatki na pracę, które będą jednak szły ?w parze ze wzrostem wydajności pracowników. Polscy przedsiębiorcy muszą więc mieć szansę konkurować i dostosowywać koszty do bieżącej sytuacji w firmie i na rynkach, np. poprzez elastyczne formy zatrudnienia.