Wszystkie kraje – od supermocarstw po regionalnych graczy, takich jak Polska – codziennie mierzą się z nowymi kryzysami i wyzwaniami. COVID-19, agresywne działania Rosji i Chin, dezinformacja, starzenie się społeczeństw. Lista jest coraz dłuższa. I jeden wspólny mianownik. Żadnego z tych problemów nie da się rozwiązać w ramach jednego resortu. Dlatego coraz więcej państw sięga po model zarządzania publicznego, oparty na zasadzie Whole of Government Approach (WoGA). To podejście, które zakłada, że problemy należy analizować pod kątem wszystkich aspektów rządzenia i rozwiązywać w ramach współdziałania resortów i instytucji.
Wspólna odpowiedzialność zamiast silosów
Dotychczas praktyka rządzenia przypominała Polskę z czasów rozbicia dzielnicowego. Ministrowie są niczym udzielne książęta, zajmując się wyłącznie tematami z zakresu swojego resortu. Dzieląc Polskę na silosy. Tu zdrowie, tam szkolnictwo wyższe, a jeszcze tu gospodarka. Współczesne kryzysy nie respektują takich granic i pokazują – jak w czasie COVID-19 – że zdrowie publiczne, gospodarka, edukacja i bezpieczeństwo są ze sobą nierozerwalnie powiązane. WoGA przełamuje bariery. Promuje współdziałanie instytucji na każdym szczeblu – od centralnych ministerstw, przez agencje rządowe, aż po samorządy. Dzięki temu możliwa jest lepsza koordynacja, szybsze podejmowanie decyzji i tworzenie spójnych, długofalowych strategii.
Czytaj więcej
Jakaś podstawa prawna do wydania takiego wyroku, jaki sędzia chce wydać, zawsze się znajdzie.
Praktyka w polityce międzynarodowej
Państwa, które odnoszą sukcesy w polityce krajowej i międzynarodowej, wdrażają podejścia WoGA także do realizacji swoich interesów i zobowiązań w ramach współpracy międzynarodowej. Wielka Brytania w ramach Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) stosuje WoGA w kontekście walki z chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak otyłość, cukrzyca czy choroby układu krążenia. Angażuje nie tylko urzędników resortu zdrowia, ale również ministerstwa edukacji (programy zdrowego żywienia w szkołach), rolnictwa (produkcja i dostęp do zdrowszej żywności), finansów (polityka podatkowa). Brazylia w ramach Międzynarodowej Organizacji Pracy (ILO) stosuje WoGA w ramach programów dotyczących godnej pracy, angażuje nie tylko resort pracy, ale też ministerstwa gospodarki, edukacji, sprawiedliwości i spraw społecznych. Dzięki takiemu podejściu skutecznie walczy z pracą dzieci. Podobną logikę, w ramach misji wojskowych, stosuje Sojusz Północno-Atlantycki. NATO dostrzega, że bez wsparcia cywilnego – humanitarnego i rozwojowego – misje wojskowe nie są w stanie skutecznie zmienić oblicza konfliktu.
Wyzwania dla obecnego rządu
Kluczowym elementem obecności Polski na arenie międzynarodowej jest polityka europejska. Polska na arenie unijnej powinna przemawiać jednym głosem, a nie głosami różnych resortów. Urzędnicy muszą mieć świadomość uwarunkowań toczących się decyzji i podejmowanych decyzji z punktu widzenia interesu państwa, zamiast perspektywy pojedynczego resortu. Potrzebny jest silny i sprawny polityk, który będzie sprawował horyzontalną pieczę nad tym, o co i jak Polska walczy w Unii Europejskiej. To nie musi być minister ds. UE (to stanowisko zlikwidowano przy okazji ostatniej rekonstrukcji). W przeszłości równie skutecznie radzili sobie silnie umocowani przy premierze wiceministrowie w MSZ.
