Najkrócej mówiąc, górnicy postanowili zaprotestować przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego. Oczywiście nie był to jedyny strajk. W całym kraju stanęło kilkadziesiąt zakładów. Jednak to Górny Śląsk był głównym, a zarazem najbardziej uciążliwym dla władz ośrodkiem oporu. Jak wiadomo gospodarka opierała się na węglu. Poza tym górnicy byli najbardziej zdeterminowaną grupą wśród strajkujących: bronili się do końca. Mało kto pamięta o najbardziej skrajnym proteście w kopalniach Ziemowit i Piast, gdzie górnicy protestowali pod ziemią do 28 grudnia.

Dudek wskazuje, kto wydał decyzję o użyciu broni 16 grudnia 1981 roku:

Górnicy z Wujka byli najbardziej zdeterminowani i funkcjonariusze ZOMO podjęli decyzję o użyciu broni. Pozostaje pytanie, na jakim szczeblu o tym zdecydowano. Oficjalnie strzelać kazał chorąży Cieślak, który dowodził specjalnym plutonem ZOMO. Jednak główne rozmowy toczyły się między pułkownikiem Wilczyńskim, dowodzącym akcją pacyfikacyjną, a ówczesnym komendantem wojewódzkim milicji w Katowicach pułkownikiem Jerzym Grubą. Nie wydał on polecenia użycia broni, ale też nie nakazał wycofania się. Gdyby to zrobił, nie byłoby tylu ofiar.

Na temat roli szyfrogramu gen. Kiszczaka:

W dokumencie tym minister spraw wewnętrznych przekazywał swoje uprawnienia dowódcom oddziałów. Innymi słowy dał im prawo do użycia broni, jeśli życie funkcjonariuszy byłoby zagrożone. Rzecz w tym, że generał nie miał prawa tego zrobić, dlatego do dziś toczy się w tej sprawie postępowanie.