Jak rozliczyć budowę domu po rozwodzie

Obowiązuje fundamentalna zasada, że ten, kto jest właścicielem gruntu, jest także właścicielem znajdujących się na nim budynków i innych urządzeń, bez względu na to, kto je wzniósł. Inną kwestią jest rozliczenie tych nakładów

Publikacja: 16.05.2009 07:40

Jak rozliczyć budowę domu po rozwodzie

Foto: SAM/Fotorzepa, Sławomir Mielnik

Jeśli małżonkowie kupili wynoszący 1/2 udział w nieruchomości i sfinansowali to ze środków pochodzących z majątku wspólnego, to po rozwodzie udział w niej każdego z nich wyniesie 1/4.

Czytelnik i jego żona kupili na współwłasność w częściach równych z synem i synową działkę budowlaną. Na działce tej został wybudowany dom. Jego budowa była finansowana ze wspólnego konta bankowego, które należało do syna i ojca. Rodzice po wybudowaniu domu, w trakcie małżeństwa syna, darowali mu aktem notarialnym swój udział w nieruchomości wynoszący 1/2. Syn się rozwiódł. Zamierza przeprowadzić podział majątku wspólnego. W jaki sposób będzie się rozliczał ? Czy można przyjąć, że synowa nie partycypowała w kosztach budowy i że spłata należy się jej tylko z samej działki? – pyta czytelnik.

[srodtytul]Z prawem do zwrotu nakładów [/srodtytul]

Trzeba zacząć od tego, że jeśli współwłaścicielami działki były dwa małżeństwa w częściach równych, to współwłasnością w takich samych częściach objęty jest również wzniesiony na niej dom mieszkalny.

Obowiązuje bowiem fundamentalna zasada prawa cywilnego, że ten, kto jest właścicielem gruntu, jest także właścicielem tego, co jest z tym gruntem trwale związane, w tym przede wszystkim budynków i innych urządzeń. Nie jest dla samego prawa własności istotne, kto sfinansował budowę. Jeśli więc tylko jeden ze współwłaścicieli poniósł wydatki na budowę czy inne nakłady na grunt, przysługuje mu – co do zasady – od drugiego czy pozostałych właścicieli prawo do ich zwrotu, stosownie do udziału we współwłasności. Oczywiście współwłaściciel może zrzec się tego prawa czy podarować nakłady.

Skoro konto, z którego była finansowana budowa, należało do dwóch współwłaścicieli, należy przyjąć, że ich nakłady na budowę były równe, chyba że któryś w razie sporu chciałby i mógł udowodnić, że było inaczej.

[srodtytul]Udziały w majątku dorobkowym są równe [/srodtytul]

Bez znaczenia, gdy chodzi o sytuację synowej, jest to, że nie figurowała jako współwłaścicielka konta, z którego była finansowana budowa. Jeśli bowiem łączyła syna z synową wspólność ustawowa małżeńska, a ta, gdy nie ma intercyzy, powstaje automatycznie z dniem ślubu, to gromadzone pieniądze pochodziły z majątku wspólnego.

Oczywiście nie można wykluczyć, że było inaczej, że należały one w określonej części do majątku osobistego (odrębnego). Tak może być, jeśli np. mąż w związku z budową sprzedał swoje mieszkanie, które kupił przed ślubem albo uzyskał w drodze darowizny, w trakcie małżeństwa. Takie bowiem dobra zgodnie z art. 33 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=578589F707B161A918F0EBC4E1292E60?id=71706]kodeksu rodzinnego i opiekuńczego[/link] należą do majątku osobistego małżonka.

Ten sam przepis ustanawia też zasadę, że do majątku osobistego wchodzą dobra nabyte ze środków uzyskanych w zamian, a więc ze sprzedaży, przedmiotów nabytych przed ślubem lub uzyskanych po ślubie w drodze spadku albo darowizny.

Jeśli jednak udział w budowie był finansowany z bieżących wspólnych dochodów syna i synowej, trzeba przyjąć nie tylko, że udział w nieruchomości należy do ich majątku dorobkowego, ale że także po ustaniu wspólności nie będzie między małżonkami różnic w jego podziale w związku ze sposobem finansowania budowy.

Wynoszący 1/2 udział darowany przez rodziców wszedł do majątku osobistego, odrębnego syna, natomiast pozostała 1/2 należy nadal do majątku wspólnego syna i synowej. Tylko ta 1/2 będzie przedmiotem podziału majątku dorobkowego. Udziały małżonków w majątku dorobkowym są równe.

W konsekwencji w 3/4 nieruchomość należy po rozwodzie do syna, a pozostała 1/4 do jego byłej żony.

Jeśli w związku z podziałem majątku wspólnego współwłasność nieruchomości zostanie zniesiona w taki sposób, że cała stanie się własnością syna, jego byłej żonie będzie się należała spłata odpowiadająca 1/4 wartości tej nieruchomości.

[ramka][b]Majątek wspólny[/b]

W myśl art. 31 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dobra nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej przez oboje małżonków lub jedno z nich tworzą ich majątek wspólny. Przykładowe wyliczenie dóbr należących do tego majątku obejmuje:

- pobrane wynagrodzenie za pracę każdego z małżonków oraz dochody z innej działalności zarobkowej (z prowadzenia firmy, z umów-zleceń, honorariów autorskich),

- dochody zarówno z majątku dorobkowego, jak i z majątków odrębnych każdego z małżonków (np. z wynajmu panieńskiego mieszkania żony),

- środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,

- przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące obojgu małżonkom, także uzyskane w drodze dziedziczenia i darowizny, chyba że spadkodawca albo darczyńca postanowił inaczej. [/ramka]

[i]masz pytanie, wyślij e-mail do autorki

[mail=i.lewandowska@rp.pl]i.lewandowska@rp.pl[/mail][/i]

W sądzie i w urzędzie
Czterolatek miał zapłacić zaległy czynsz. Sąd nie doczytał, w jakim jest wieku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Spadki i darowizny
Podział spadku po rodzicach. Kto ma prawo do majątku po zmarłych?
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Zdrowie
Ważne zmiany w zasadach wystawiania recept. Pacjenci mają powody do radości
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Sądy i trybunały
Bogdan Święczkowski nowym prezesem TK. "Ewidentna wada formalna"