Gdy żona kupuje lokal za własne pieniądze

Czytelniczka odziedziczyła mieszkanie własnościowe. Kilka lat po ślubie sprzedała je i kupiła większe, dopłacając ok. 1/3 ceny. Czy w związku z tym to mieszkanie należy do mojego majątku osobistego i w razie rozwodu nie będzie objęte podziałem majątku? – pyta.

Mieszkanie należy uznać za należące do majątku osobistego czytelniczki. Jeśli jednak środki na dopłatę pochodziły z majątku wspólnego, to w razie jego podziału połowa dopłaty będzie zaliczona na konto męża jako jego nakład z majątku dorobkowego na majątek osobisty żony.

[srodtytul]Zasada surogacji[/srodtytul]

[b]Zasada zapisana w art. 31 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=71706]kodeksu rodzinnego i opiekuńczego [/link]jest taka, że z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje automatycznie wspólność majątkowa i obejmuje ona dobra nabyte w czasie tej wspólności przez oboje małżonków lub przez każdego z nich.[/b]

Przedmioty należące do osobistego majątku małżonków zostały w dziesięciu punktach dość szczegółowo wskazane w art. 33 k.r.o. Należą do niego przede wszystkim dobra uzyskane przed powstaniem wspólności, a więc przed ślubem, a także uzyskane w trakcie małżeństwa w drodze spadku i darowizny, chyba że wolą spadkodawcy lub darczyńcy było, by weszły one do majątku wspólnego.

Co ważne, w pkt 10 art. 33 k.r.o. zapisano, że do majątku osobistego należą także „przedmioty nabyte w zamian za składniki majątku osobistego”. Jest to tzw. surogacja. Nabyte zaś „w zamian” to: kupione za pieniądze ze sprzedaży dóbr należących do majątku osobistego, wybudowane za pieniądze z ich sprzedaży, a także uzyskane w drodze zamiany. W razie więc ustania wspólności majątkowej wskutek np. rozwodu dobra te nie są objęte podziałem. Problem może powstać, gdy np. dobro zostało kupione po części z pieniędzy z majątku dorobkowego, a po części z majątku osobistego jednego z małżonków.

[srodtytul]Dwa rozwiązania [/srodtytul]

Możliwe są w tej sytuacji dwa rozwiązania. Pierwsze jest takie, że dobro to wchodzi proporcjonalnie do środków wydatkowanych zarówno z majątku dorobkowego, jak i osobistego (jeśli 60 proc. pieniędzy na zakup mieszkania pochodziło z darowizny na rzecz męża, a w 40 proc. z majątku wspólnego, to udział w nim wynoszący 3/5 będzie należał do majątku osobistego męża, w pozostałych 2/5 do majątku dorobkowego, wspólnego). Drugie polega na tym, że dobro to wchodzi do majątku dorobkowego lub osobistego w zależności od tego, z którego pochodziła większość środków na jego nabycie.

Sąd Najwyższy w wyroku z 12 maja 2000 r. [b](sygn. V CKN 50/)[/b] opowiedział się za tą drugą ewentualnością, ale pod warunkiem, że między środkami pochodzącymi z majątku osobistego (odrębnego) i wspólnego istnieje znaczna dysproporcja. Wtedy w razie podziału majątku dorobkowego środki, które były mniejsze, są rozliczane jako podlegające zwrotowi nakłady z majątku odrębnego na majątek wspólny bądź odwrotnie. W świetle tego wyroku, skoro 2/3 środków na kupno nowego mieszkania pochodziło z majątku osobistego żony, trzeba je zaliczyć do tegoż majątku.

[srodtytul]By samochód był tylko jej[/srodtytul]

Wskazane wyżej art. 31 i art. 33 k.r.o. dają odpowiedź na pytanie innej czytelniczki: w jaki sposób kupić samochód, aby stał się on moim majątkiem osobistym i nie był objęty podziałem majątku po rozwodzie?

Jeśli małżonków łączy wspólność majątkowa małżeńska, sposobem na to jest:

> nabycie go ze środków pochodzących z majątku osobistego, np. z darowizny, z pieniędzy uzyskanych w spadku, lub też

> podpisanie umowy majątkowej małżeńskiej wyłączającej lub ograniczającej wspólność majątkową małżeńską (koniecznie u notariusza).

Jeżeli pojazd będzie kupiony za pieniądze należące do majątku wspólnego, to zgodnie z zasadą zapisaną w art. 31 k.r.o. będzie objęty wspólnością majątkową, a w konsekwencji – podziałem w razie rozwodu.

[ramka][srodtytul]Lokum dla dwojga[/srodtytul]

[b]Nawet jeśli mieszkanie czy dom stanowi majątek osobisty jednego z małżonków, nie oznacza to, że drugi małżonek nie ma do niego żadnego prawa.[/b] Zgodnie bowiem z art. 28 k.r.o., jeżeli prawo do mieszkania przysługuje tylko jednemu małżonkowi, drugi ma prawo do korzystania z tego lokum w celu zaspokojenia potrzeb rodziny.Nie dotyczy to więc innego mieszkania, np. uzyskanego w spadku i przeznaczonego na wynajem. Małżonek niebędący właścicielem ma też prawo do przedmiotów składających się na wyposażenie takiego mieszkania. [/ramka]