Spadek jest przedmiotem dziedziczenia, które najprościej można scharakteryzować jako sytuację prawną, w ramach której majątkowe prawa i obowiązki osoby zmarłej (spadkodawcy) oraz niektóre sytuacje prawne przechodzą z chwilą jej śmierci na inną osobę lub osoby (w częściach ułamkowych), w szczególności na osoby powołane do dziedziczenia (spadkobierców). Jedno zdarzenie, a mianowicie śmierć spadkodawcy powoduje więc dziedziczenie spadku po nim, które dotyczy jednocześnie całej masy spadkowej, przez co dochodzi do sukcesji uniwersalnej, bo dotyczącego przejścia całości praw i obowiązków zmarłego.
Dwie podstawy, trzy sposoby
Obowiązujące przepisy przewidują dwie podstawy powołania spadkobierców do spadku: na podstawie testamentu sporządzonego przez spadkodawcę lub wprost na podstawie przepisów ustawy, przy czym niekiedy dziedziczenie odbywa się częściowo na podstawie przepisów ustawy, a częściowo na podstawie testamentu.
1. Dziedziczenie testamentowe ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym, ale zachodzi jedynie, gdy spadkodawca pozostawił po sobie ważny testament, spełniający przewidziane w przepisach wymogi prawne jednej z dozwolonych form testamentu oraz zawierający ważne rozrządzenia spadkiem. Testament musi zawierać precyzyjne (lub przynajmniej możliwe do interpretacji) odzwierciedlenie ostatniej woli spadkodawcy oraz nie powinien wzbudzać wątpliwości co do pochodzenia i autentyczności rozrządzenia testamentowego.
Czytaj więcej
Należy sprawdzić, czy testament pozostawiony przez spadkodawcę jest ważny i nie został przez niego odwołany.
2. Dziedziczenie ustawowe stanowi zasadniczą podstawę dziedziczenia, która zachodzi, gdy spadkodawca nie pozostawił po sobie ważnego testamentu, sporządzonego w jednej z form przewidzianych w przepisach prawa. Dziedziczenie ustawowe znajdzie zastosowanie również w sytuacji, gdy spadkodawca wprawdzie sporządził testament, ale został on następnie uznany za nieważny albo gdy żadna z osób powołanych do spadku na podstawie testamentu nie chce lub nie może być spadkobiercą.
