Rzecznik Praw Obywatelskich wielokrotnie wskazywał na niedostatki w systemie opieki nad dzieckiem pozbawionym czasowo lub trwale pieczy rodziców. Ostatnio w ramach opiniowania rządowego projektu noweli ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej przedstawił kompleksowe uwagi, wskazując obszary wymagające zmiany prawa (przysposobienie, procedura usamodzielnienia, piecza zastępcza).
Adam Bodnar czuje się w obowiązku ponownie zwrócić się do ministry wobec nieprawidłowości w systemie, podnoszonych w wyemitowanym w Radiu TOK FM serialu dokumentalnym pt. „Piecza".
Czytaj także: Ministerstwo Sprawiedliwości: adopcja tylko dla małżeństw, dla samotnych wyjątkowo. Zakaz dla par homoseksualnych
Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców. Odebranie dziecka i umieszczenie w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu. Wyjątkiem są działania w trybie interwencyjnym, gdy dziecko jest w sytuacji kryzysowej i zagrożone jest jego życie lub zdrowie. Priorytetem powinno być umieszczanie dziecka w rodzinnopodobnych formach pieczy. Pobyt dziecka w pieczy zastępczej powinien mieć charakter tymczasowy, a w przypadku niemożności powrotu do rodziny biologicznej dziecku należy zagwarantować prawo do wychowywania się w nowej rodzinie.
Wskazywane w informacjach NIK zalecenia pokontrolne dotychczas nie zostały wykonane. W świetle tych raportów i wniosków z serialu „Piecza", postulatów formułowanych przez środowisko opiekunów zastępczych, ustawa wymaga stosownej modyfikacji. Konsekwencje niespójnych systemowo rozwiązań dotkliwie uderzają w grupy najsłabsze i prowadzą do naruszeń praw dzieci.
Dlatego - podtrzymując postulaty zmiany prawa wskazane w wystąpieniu z 6 listopada 2020 r. – RPO zwraca uwagę ministry na najistotniejsze kwestie dotyczące organizacji i funkcjonowania systemu opieki oraz bariery w rozwoju rodzinnej pieczy zastępczej i deinstytucjonalizacji.
