W myśl obowiązujących dotychczas przepisów Kodeksu cywilnego osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw. Dla takiej osoby ustanawia się kuratelę.
W projekcie nowego Kodeksu cywilnego instytucja ubezwłasnowolnienia częściowego nie została przewidziana. Funkcjonować ma jedynie ubezwłasnowolnienie całkowite.
Tymczasem Helsińska Fundacja Praw Człowieka alarmuje, iż w przepisach przejściowych projektowanej ustawy nie wyjaśniono, w jaki sposób ustawodawca zamierza uregulować sytuację prawną osób ubezwłasnowolnionych częściowo. „W przepisach przejściowych nowego k.c. nie określono, czy osoby dotychczas ubezwłasnowolnione częściowo zostaną uwłasnowolnione po wejściu w życie nowego k.c., czy też osoby ubezwłasnowolnione częściowo zachowają swój dotychczasowy status lecz do określenia ich pozycji prawnej stosowane będą nowe przepisy o całkowitym ubezwłasnowolnieniu, czy też osoby dotychczas ubezwłasnowolnione częściowo staną się osobami ubezwłasnowolnionymi całkowicie z mocy prawa" – podnosi Adam Bodnar, wiceprezes HFPC w piśmie skierowanym do prof. Tadeusza Erecińskiego, Przewodniczącego Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego.
W ocenie HFPC, najbardziej właściwym rozwiązaniem byłoby przeprowadzenie ponownego postępowania o ubezwłasnowolnienie, w którym sąd rozstrzygałby pod kątem albo uchylenia ubezwłasnowolnienia albo jego zmiany na ubezwłasnowolnienie całkowite.
