Były premier Mateusz Morawiecki usłyszał dziś zarzuty związane z próbą przeprowadzenia wyborów korespondencyjnych w 2020 r. Według śledczych miał przekroczyć uprawnienia urzędnicze doprowadzając do bezcelowego i nieuzasadnionego wydatkowania środków publicznych. Czy Pana zdaniem jest to w tej sprawie możliwe do wykazania?
Opierając się na informacjach dostępnych publicznie zakładam, że prokuratura wykorzystała jako podstawę kwalifikacji prawnej zarzucanego czynu przepis z art. 231 k.k. Spełnienie przesłanek odpowiedzialności określonych w tym przepisie wymaga dowodowego ustalenia szeregu okoliczności. Po pierwsze należy wykazać, że zarzucane działania lub zaniechania były wyrazem przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia ciążących na premierze obowiązków. Z uwagi na sposób interpretacji zwrotu „przekraczając uprawnienia” zachowanie karalne może polegać, albo na działaniu poza zakresem kompetencji związanych z pełnioną funkcją, albo na zachowaniu formalnie mieszczącym się w granicach kompetencji, jednak niezgodnym z ich funkcją, celem i istotą. Innymi słowy z przekroczeniem uprawnień mamy do czynienia zarówno wówczas, gdy funkcjonariusz publiczny działa poza zakresem posiadanych kompetencji, a więc nie posiada w tym zakresie uprawnień władczych, jak i wówczas, gdy z formalnego punktu widzenia był uprawniony do określonego działania, uczynił to jednak w sposób godzący w istotę, cel i funkcję tych uprawnień.
Czytaj więcej
Były premier Mateusz Morawiecki usłyszał w czwartek zarzuty w związku ze sprawą tzw. wyborów kope...
Co prokuratura musi uczynić, żeby wykazać winę byłego premiera w tej sprawie?
Ujmując rzecz ogólnie, niezbędne jest ustalenie, że określone zachowanie było bezprawne, stanowiło wypełnienie znamion czynu zabronionego, miało określony stopień społecznej szkodliwości oraz było popełnione w okolicznościach uzasadniających sformułowanie zarzutu postąpienia wbrew prawu w sytuacji, w której sprawca powinien zachować się zgodnie z prawem. Konieczne jest precyzyjne ustalenie zakresu uprawnień jakimi dysponował premier w momencie podejmowania swoich działań i rekonstrukcja standardu postępowania szefa rządu w takiej sytuacji. Będzie to potrzebne do odpowiedzi, czy przekroczył on swoje uprawnienia pod względem formalnym i czy działał zgodnie z istotą, celem i funkcją swoich kompetencji. Przy rekonstrukcji uprawnień premiera trzeba oprzeć się na wielu źródłach prawa, nie tylko ustawach, ale też aktach wewnętrznych czy techniczno-wykonawczych. Następnie trzeba zderzyć postępowanie premiera z ustalonym wzorcem i odpowiedzieć na pytanie, czy jego zachowanie było zgodne z nim czy sprzeczne. Prokuratura nie może przy tym zapominać o ciążących na premierze obowiązkach, których zakres też trzeba ustalić i ocenić, czy został on dopełniony w tej sytuacji.
