Prawnik o sprawie Sebastiana M.: Na ekstradycję można czekać latami

Mija rok od tragicznego wydarzenia na autostradzie A1. Bliscy rodziny, która zginęła w wypadku, mają obawy, że sprawca może uniknąć kary. Śledztwo wciąż trwa, a podejrzany Sebastian M. przebywa w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, już na wolności, choć ograniczonej. Wpłacił kaucję i stracił niemiecki paszport. Ile to jeszcze może potrwać?

To nie jest taka szybka ścieżka, jakbyśmy chcieli. Ekstradycja rządzi się swoimi prawami. I tu terminy nie mają większego znaczenia. Postępowanie ekstradycyjne może trwać latami.

Tuż po tragicznym wypadku, we wrześniu 2023 r., ówczesny minister sprawiedliwości i prokurator generalny Zbigniew Ziobro mówił, że Sebastian M. bardzo szybko wróci do Polski. Jak widać, to się nie sprawdziło.

To od początku było mało realne, żeby sprawca wrócił szybko do kraju. Przecież nie bez powodu natychmiast z niego wyjechał. Domniemanie niewinności to jednak zasada polskiej polityki karnej. W tej sprawie nie mamy do czynienia z europejskim nakazem aresztowania, tylko z ekstradycją. Czyli decyzją o charakterze sądowo-politycznym.

Panie mecenasie, ale teraz spójrzmy na tę konkretną sytuację. Mamy polskiego obywatela w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, który nie zgodził się na ekstradycję do Polski. Co się z nim dalej będzie działo? Mógłby dziś wrócić do kraju?

Abstrahuję od listu żelaznego, w którego sprawie wniosek został złożony, bo on nie przeszedł. Zwłoka w postępowaniu wynika z kilku spraw. Po pierwsze, organy rozpoznające polski wniosek o ekstradycję, czyli organy polityczne – Ministerstwo Sprawiedliwości – muszą zweryfikować zarzuty stawiane Sebastianowi M. Proszę pamiętać, że Emiraty są krajem, który nie chce uchodzić oficjalnie za miejsce ochrony osób prowadzących biznes i popadających w konflikt z prawem. Oni nie mogą sobie pozwolić na taki precedens dotyczący Europejczyka z Polski, który będzie dosyć pochopnie wydany. Czy to się nam podoba czy nie. Wiele osób szuka schronienia w emiratach arabskich. Stąd pewnego rodzaju zwłoka i roztropność w podejmowaniu decyzji.

Ale mówi pan o biznesie, a tu chodzi o zarzut karny – spowodowanie śmiertelnego wypadku na drodze.

My nie mamy jakichś priorytetowych kontaktów, ani handlowych, ani prawnych z tym państwem. To jest nowa umowa. Trudno oczekiwać więc szybkiej ścieżki. Ponadto nie jesteśmy jakimś bliskim sojusznikiem. Nie mamy gospodarczych mocnych powiązań. I kolejna sprawa. Nie mamy działań w drugą stronę. To znaczy w sytuacji, w której to polski wymiar sprawiedliwości miałby coś do zaoferowania ZEA. A zatem Emiraty traktują nas jak jeden z wielu krajów członków Unii Europejskiej, w dodatku przez pryzmat podniesionych przez zatrzymanego Sebastiana M. zarzutów dotyczących gwarancji sprawiedliwego procesu. Tak naprawdę, jeśli jego czyn jest przedstawiany jako wypadek drogowy – a myślę, że taka linia obrony się pojawi – to nie jest to przestępstwo jakoś drastycznie opisane, w porównaniu z przyjmowaną powszechnie wysoką szkodliwością społeczną takich przestępstw, jak pedofilia, zagrożenie terrorystyczne, zorganizowana grupa przestępcza itd.

Czytaj więcej

Wypadki

Tragiczny wypadek na A1. Losy śledztwa mogły być inne

Policja do godziny 2.00 w nocy jako sprawcę wskazywała kierowcę Kii. Prawdziwego winnego z BMW – dopiero cztery godziny później. Efekt: Sebastian M. zdążył uciec za granicę.

Ale Polak miał mieć zmieniony ten zarzut – na spowodowanie katastrofy w ruchu lądowym.

I tu pojawia się pytanie: czy wzorem niemieckich sądów przyjęto, że ktoś, kto umyślnie narusza zasady ruchu drogowego, może odpowiadać za zabójstwo z ewentualnym skutkiem? Ale nie wiemy, czy taka kwalifikacja prawna została przyjęta. Sam fakt, że Sebastian M. odpowiada z wolnej stopy, pokazuje, że nie było jakiejś specjalnej presji ze strony Polski. Myślę, że gdyby Polska mocno chciała, to jakąś presję jednak mogłaby zastosować.