Od niedzieli wyższe kary dla nietrzeźwych kierowców

Prowadzenie pojazdu przez pijanych kierowców będzie od 1 października 2023 r. podlegać surowszym karom zgodnie z nowymi zmianami w kodeksie karnym. Osoby, które popełniają ten czyn ponownie, nie będą już mogły liczyć na niskie kary, jak grzywny czy ograniczenie wolności. Za samą jazdę po spożyciu alkoholu recydywista będzie mógł się spodziewać kary do trzech lat więzienia.

Publikacja: 29.09.2023 15:00

Od niedzieli wyższe kary dla nietrzeźwych kierowców

Foto: Adobe Stock

Wypadek, który spowodował pijany kierowca

W przypadku wypadku drogowego, który został spowodowany przez pijanego kierowcę lub osobę będącą pod wpływem narkotyków, sądy będą miały możliwość orzeczenia kary od 5 do 16 lat więzienia – gdy będzie ofiara śmiertelna. Jeśli w wyniku wypadku dojdzie do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, sprawcy będzie grozić kara od 3 do 16 lat więzienia. Kary przewidziane za te czyny obowiązujące do 30 września 2023 r. wynoszą od 2 do 12 lat.

Nieskuteczne uniki nietrzeźwego kierowcy

Dodatkowo kierowcy, którzy zbiegną z miejsca wypadku, aby uniknąć badania poziomu alkoholu we krwi, będą podlegać takim samym karom, jak pijani kierowcy.

Nowe przepisy mają również na celu zapobieganie próbom uniknięcia odpowiedzialności karnej przez osoby, które twierdzą, że wypiły alkohol dopiero po wypadku ze względu na zdenerwowanie. Według nowych przepisów, takie tłumaczenia nie będą już skuteczne, a kierowcy, którzy pili po wypadku, ale przed badaniem policyjnym, będą podlegać identycznym sankcjom.

Kiedy zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów

Zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych będzie obowiązkowy w razie skazania za m.in.:

- niezatrzymanie się do kontroli drogowej,

- prowadzenie auta po cofnięciu uprawnień czy

- niezastosowanie się do zakazu prowadzenia pojazdów.

Obowiązkowy zakaz na co najmniej trzy lata będzie też groził za kierowanie w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego czy ucieczkę z miejsca wypadku.

Zakres zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów

W wyroku sąd będzie mógł orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych lub pojazdów określonego rodzaju. Oznacza to, że będzie mógł np. zakazać prowadzenia pojazdów tylko jednej kategorii. Najczęściej jednak zakaże prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Co to oznacza dla skazanego?

Termin „wszelkie pojazdy mechaniczne” oznacza każdy rodzaj pojazdów wprawianych w ruch przez umieszczony w nim silnik (spalinowy, gazowy, elektryczny lub parowy). Chodzi o pojazdy samochodowe, maszyny rolnicze, motocykle, skutery, lokomotywy kolejowe, samoloty, helikoptery, statki wodne i inne oraz pojazdy szynowe zasilane z trakcji elektrycznej (tramwaje, trolejbusy).

Z zakazem nadal można jednak prowadzić pojazdy niemechaniczne: zaprzęgi konne, rowery, łódź wiosłową, balon, kajak, statki żaglowe, szybowce. Źródłem napędu pojazdu niemechnicznego jest siła kierującego lub zwierząt. Nie są wprawiane w ruch za pomocą silnika. Pojazdami mechanicznymi nie są też rowery zaopatrzone w silnik pomocniczy o pojemności skokowej nieprzekraczającej 50 cm³, łyżwy, rolki. Zakaz nie dotyczy hulajnóg elektrycznych i urządzeń transportu osobistego.

Warto pamiętać, że mając orzeczony zakaz, można ubiegać się o jego wcześniejsze skrócenie lub o blokadę alkoholową.

Czy jeśli zabierają prawo jazdy, to na wszystkie kategorie? Można stracić je wszystkie, niezależnie od tego, jakim pojazdem ktoś kierował w momencie przekroczenia limitu. Kierowca odzyska uprawnienia, kiedy zaliczy pozytywnie egzamin i terapię z psychologiem.

Czytaj więcej

PiS zaostrza przepisy - dożywocie i kary dla 14-latków. Kontrowersji jest więcej

Ponownie skazanie za jazdę pod wpływem alkoholu

Jazda pod wpływem alkoholu po raz drugi czy trzeci wiąże się z dodatkowymi konsekwencjami – w tym również z karami finansowymi.

Zaostrzona odpowiedzialność jest przewidziana dla kierowcy, który popełniając przestępstwo jazdy w stanie nietrzeźwości, był wcześniej skazany za:

- prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego,

- przestępstwo sprowadzenia katastrofy w ruchu lądowym, powietrznym lub wodnym zagrażającej życiu lub zdrowiu wielu osób lub mienia w wielkich rozmiarach,

- przestępstwo sprowadzenia niebezpieczeństwa katastrofy w ruchu lądowym, powietrznym lub wodnym lub za wypadek,

- przestępstwo, który popełnił je w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo (art. 178a § 4 k.k.).

W takiej sytuacji sprawca będzie podlegać karze pozbawienia wolności od trzech miesięcy do lat pięciu, a także najczęściej zostanie wobec niego co do zasady orzeczony dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.

Ustawa przewiduje jednak, że sąd może odstąpić od orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, jeżeli zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.

Jeżeli stężenie alkoholu w organizmie kierowcy wskazuje na to, że popełnił on nie przestępstwo, a wykroczenie, to będzie mu grozić ponownie kara aresztu albo grzywny nie niższej niż 2,5 tys. zł.

Należy pamiętać, że zakaz prowadzenia pojazdów dłuższy niż rok wiąże się z koniecznością ponownego przystąpienia do egzaminu na prawo jazdy oraz uzyskania wyniku pozytywnego.

Za ponowną jazdę pod wpływem alkoholu, która zostanie zakwalifikowana jako przestępstwo, sąd zasądzi od sprawcy także świadczenie na Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie minimum 10 tys. zł.

Jazda bez prawa jazdy i pod wpływem

Wysokość kary w przypadku jazdy pod wpływem alkoholu bez prawa jazdy zależeć będzie zarówno od ilości alkoholu w organizmie, jak i powodu, z jakiego kierujący nie miał uprawnień.

Jeżeli kierujący nigdy nie posiadał prawa jazdy, odpowie dodatkowo za wykroczenie z art. 94 § 1 kodeksu wykroczeń, co wiązać się może z karą grzywny w wysokości od 20 zł do 5 tys. zł.

Nieco inaczej sprawa będzie wyglądać w sytuacji, gdy kierowca został zatrzymany w momencie, w którym obowiązywał go zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych – jest to bowiem przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności od trzech miesięcy do lat pięciu.

Zbieg przestępstw - jazda po alkoholu bez prawa jazdy

Sprawa o jazdę po alkoholu bez prawa jazdy może być też bardziej skomplikowana. Możliwy jest bowiem zbieg przestępstw, zbieg przestępstwa z wykroczeniem bądź samych wykroczeń.

Wyroki za jazdę po alkoholu bez uprawnień są jednak różne w zależności od okoliczności popełnienia czynu, a strategię procesową warto uzgodnić z doświadczonym w podobnych sprawach adwokatem.

Badanie kierowcy alkomatem

Policjant w związku z wykonywaniem czynności służbowych jest uprawniony m.in. „do żądania poddania się badaniu w celu ustalenia zawartości alkoholu w organizmie lub środka działającego podobnie do alkoholu, przez kierującego pojazdem lub przez inną osobę, w stosunku do której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że mogła kierować pojazdem”.

Obligatoryjnie policjant zbada trzeźwość w razie uczestniczenia w wypadku drogowym, w którym jest osoba zabita lub ranna.

Uprawniony organ może przeprowadzić badanie trzeźwości w toku kontroli ruchu drogowego, a więc zawsze, nawet gdy nie występują powyższe przesłanki.

Opinie ekspertów
dr Łukasz Pilarczyk, adwokat; Wiktoria Licha adwokat

Osoby prowadzące pojazd po spożyciu alkoholu to w Polsce nadal poważny problem, mimo wielu działań podejmowanych przez rządzących. Nowym remedium ustawodawcy jest jednak stare rozwiązanie, tj. zaostrzenie odpowiedzialności. Tym razem zmiany dotyczą głównie recydywistów i obejmą m.in. możliwość orzeczenia przepadku pojazdu lub dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdu. Co jednak ważne, liczba skazań za ten czyn popełniony w warunkach recydywy maleje (od 9142 w 2015 r. do 6512 w 2020 r.). Trudno zatem przyjąć, aby zaostrzanie odpowiedzialności, i to względem recydywistów, miało zmniejszyć problem pijanych kierowców na polskich drogach. To rozwiązanie wydaje się pozorne i pomija źródło problemu, którego faktyczne rozwiązanie byłoby długotrwałe i mniej efektowne.

Definicje stanu nietrzeźwości

Przestępstwo czy wykroczenie

Definicje stanu nietrzeźwości zawiera art. 115 § 16 k.k. Zgodnie z tym przepisem zachodzi on, gdy:

- zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość,

- zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.

W prawie karnym poza stanem nietrzeźwości wyróżnia się stan „wskazujący na spożycie alkoholu”, w którym:

- zawartość alkoholu we krwi wynosi od 0,2 do 0,5 promila,

- obecność alkoholu wynosi od 0,1 mg do 0,25 mg w 1 dm3 wydychanego powietrza.

Prowadzenie pojazdu w tym stanie stanowi wykroczenie z art. 85 albo 87 § 1 kodeksu wykroczeń.

Czytaj więcej

Rewolucja w prawie karnym. Przewodnik po zamianach od 1 października

Wypadek, który spowodował pijany kierowca

W przypadku wypadku drogowego, który został spowodowany przez pijanego kierowcę lub osobę będącą pod wpływem narkotyków, sądy będą miały możliwość orzeczenia kary od 5 do 16 lat więzienia – gdy będzie ofiara śmiertelna. Jeśli w wyniku wypadku dojdzie do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, sprawcy będzie grozić kara od 3 do 16 lat więzienia. Kary przewidziane za te czyny obowiązujące do 30 września 2023 r. wynoszą od 2 do 12 lat.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego