Artur Nowak-Far: Trybunał dla zbrodniarzy, azyl dla uchodźców

Rosja najpierw uznała za niepodległe samozwańcze republiki na wschodzie Ukrainy, po czym „pospieszyła im z pomocą" przeciwko „ukraińskiej agresji". Rosyjskie wojska wkroczyły na Ukrainę nie tylko na tereny w pobliżu Doniecka i Ługańska, ale na wielu innych odcinkach granicy. Jak się mają te zdarzenia do prawa międzynarodowego?

Międzynarodowe konwencje, w tym zwłaszcza Karta Narodów Zjednoczonych, nakazują pokojowo rozwiązywać spory i zakazują naruszania integralności terytorialnej poprzez zwykłe uznanie, że część jakiegoś terytorium powinna uzyskać niepodległość. Wprawdzie istnieje też prawo narodów do samostanowienia, ale w hierarchii zasad prawa międzynarodowego wyżej ulokowana jest ochrona istniejących granic. Zresztą sami Rosjanie krytycznie odnosili się do tego prawa narodów do samostanowienia, gdy w 2008 roku doszło do secesji Kosowa. W świetle ich ówczesnej argumentacji można by rozmawiać o prawie tych „republik" do odłączenia się od Ukrainy, gdyby dochodziło tam do masowego łamania praw człowieka przez władze ukraińskie i gdyby było to solidnie udowodnione. Tak oczywiście nie było, ale narracja prezydenta Rosji Władimira Putina poszła właśnie w takim kierunku: w owych republikach miało jakoby „dochodzić do ludobójstwa", a w samej Ukrainie miał „zapanować faszyzm".