Helsińska Fundacja Praw Człowieka przedstawiła Ministerstwu Sprawiedliwości opinię w sprawie projektu ustawy o zmianie kodeksu postępowania karnego z 5 czerwca 2012 r.
Projekt w obecnym kształcie zmierza w kierunku znacznej zmiany istoty postępowania karnego przed sądem. Obecnie, w zakresie postępowania dowodowego, kluczową rolę odgrywa sąd. W świetle projektu nowelizacji, to na stronach postępowania będzie spoczywać ciężar przeprowadzenia dowodu.
Helsińska Fundacja co do zasady kierunek zmian ocenia pozytywnie. Jednak jak zaznacza Barbara Grabowska, prawniczka HFPC skuteczność tych rozwiązań będzie zależała od zmian w strukturze prokuratury oraz od stworzenia efektywnego systemu pomocy prawnej dla osób ubogich. Dlatego też Fundacja wyraża wątpliwość, czy zwiększenie aktywności stron procesowych, w proponowanym kształcie rzeczywiście doprowadzi do usprawnienia postępowania i osiągnięcia prawdy materialnej.
Projekt nowelizacji przewiduje również zmiany w zakresie stosowania tymczasowego aresztowania. Komisja Kodyfikacyjna Praw Karnego, która opracowała projekt, utrzymała istniejące dotychczas swoiste domniemanie obawy matactwa, które może wynikać z samego zagrożenia surową karą. HFPC obawia się, czy rozwiązania te w istocie nie pogłębią automatyzmu w stosowaniu najsurowszego środka zapobiegawczego.
Zdaniem Barbary Grabowskiej wątpliwości natury konstytucyjnej budzi także wyłączenie jawności posiedzenia sądu m.in. te dotyczące zastosowania tymczasowego aresztowania.
