Uwagi Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka do zmiany przepisów postępowania karnego

W przedstawionej opinii HFCP pozytywnie odniosła się do propozycji zmian w zakresie zapewnienia bezwarunkowego dostęp do akt postępowania przygotowawczego zawierających materiały, które uzasadniają wniosek prokuratora w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania oraz jego przedłużenia.

Zgodna ze standardem konstytucyjnym i strasburskim z uwagi na to, że gwarantuje równość stron w procesie karnym oraz efektywność prawa do obrony jest również zmiana wprowadzająca obowiązek oparcia postanowienia sądu w przedmiocie zastosowania lub przedłużenia tymczasowego aresztowania wyłącznie na materiałach, które zostały udostępnione podejrzanemu lub jego obrońcy.

Zdaniem HFCP w projekcie nie przewidziano nowelizacji w zakresie rozszerzenia kręgu podmiotów, którym przysługuje status pokrzywdzonego. Zasugerowała ona rozważenie wprowadzenia możliwości nadawania przez sąd statusu pokrzywdzonego na podstawie szczegółowej analizy akt sprawy osobom ponoszącym negatywne konsekwencje przestępstwa przeciwko dobru ogólnemu. Obawę HFCP budzi to, że przyjęta w orzecznictwie i doktrynie materialna definicja pokrzywdzonego w praktyce prowadzić może do naruszenia prawa takich osób do sądu.

Ponadto Fundacja w przedstawionej opinii zasugerowała wprowadzenie kolejnej przesłanki stwierdzenia niedopuszczalności wydania osoby, której został nadany na terytorium Polski status uchodźcy. Zdarza się, że w sprawach o wydanie osób, którym nadano status uchodźcy w jednym z krajów UE, polskie sądy nie biorą pod uwagę tego faktu jako przesłanki do odmowy wydania. Według rozwiązania zaproponowanego przez HFCP przesłanką stwierdzenia prawnej niedopuszczalności wydania powinno być nadanie osobie ściganej statusu uchodźcy nie tylko w Polsce, ale także np. w jednym z krajów UE.