Połowa uczelni nie ma systemów antyplagiatowych

Daria Nałęcz, wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego, poprosiła rektorów, aby udostępnili Polskiej Komisji Akredytacyjnej (PKA) bazy archiwizowanych prac dyplomowych. Przekonała się wtedy, że ponad połowa uczelni nie korzysta z systemów antyplagiatowych (pozwalają sprawdzić, czy praca magisterska powstała metodą kopiuj/wklej). Mając dostęp do bazy, PKA zyskałaby możliwość posługiwania się szerszym zbiorem prac.

Zgodnie z ostatnią nowelizacją prawa o szkolnictwie wyższym PKA ocenia nie tylko kierunki studiów, ale także całe wydziały. Kontroluje m.in., czy szkoła ma wewnętrzne systemy zapewnienia jakości.

Nie ma jednej bazy...

– Jedną z możliwości zweryfikowania, czy taki system funkcjonuje, jest sprawdzenie, czy prace powstające na wydziale są pisane samodzielnie – wyjaśnia Marek Rocki, przewodniczący PKA.

Z dotychczasowej praktyki PKA wynika, że w 25 z 338 sprawdzonych prac co najmniej jedna czwarta tekstu była skopiowana z Internetu. To oznacza, że co trzynasta praca wymaga analizy.

PKA korzysta z trzech systemów: Plagiat.pl, System-antyplagiatowy.pl oraz Plagiatstop.pl.

– Nie mamy jednak możliwości porównywania pracy z pracami w danej dziedzinie ze wszystkich uczelni, bo nie są one udostępnione – narzeka Marek Rocki. Dlatego PKA zaproponowała utworzenie wspólnej bazy dla jej ekspertów.

... a jest potrzebna

Uczelnie korzystające z jakiegoś systemu mogłyby też w jego ramach otworzyć dostęp do bazy swoich prac. Większość jednak nie chce. Zgodziło się na to tylko 69 ze 157 uczelni stosujących system Plagiat.pl. Na taki krok nie zdecydowały się m.in. uniwersytety: Warszawski i Adama Mickiewicza w Poznaniu. Ich pracownicy pod auspicjami Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP) pracują nad stworzeniem własnego systemu, który byłby bezpłatnie udostępniany innym szkołom. Jak wyjaśnia prof. Wiesław Banyś, przewodniczący KRASP, baza danych, którą dysponują systemy komercyjne, jest niewystarczająca.

Sebastian Kawczyński, prezes Plagiat.pl, mówi, że baza, którą dysponują, jest niepełna, ponieważ część uczelni nie zgadza się, aby ją rozszerzyć. System-antyplagiatowy.pl, opracowany przez Wyższą Szkołę Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, także umożliwia stworzenie centralnej bazy prac, z której mogłyby korzystać wszystkie uczelnie. Jego autorzy podkreślają, że pozwoliłoby to wyeliminować problem powielania prac z innych szkół.

Uczelnie zaś tłumaczą się brakiem zaufania do podmiotów prywatnych, a także ograniczeniami wynikającymi z prawa autorskiego.

– Jeśli student zgodził się na przetwarzanie pracy w systemie antyplagiatowym, to taka praca może być dodana do bazy – podkreśla Kawczyński. – Jeśli nie wyraził takiej zgody, to nawet zaszyfrowanie na obraz, jak proponuje KRASP, nic nie zmieni, bo uczelnia nie będzie miała prawa do przetwarzania pracy – tłumaczy.

Resort nauki na razie nie podjął decyzji o wsparciu pomysłu KRASP. Najpierw chce zmobilizować uczelnie, aby w ogóle zaczęły korzystać z systemów antyplagiatowych. W prawie o szkolnictwie wyższym ma się znaleźć zapis zobowiązujący je do weryfikowania oryginalności prac przygotowanych przez jej studentów. Obecnie uczelnie nie mają takiego obowiązku.