Propozycja przygotowywana przez posłów Prawa i Sprawiedliwości przewiduje wiele rozwiązań korzystnych dla rolników: ograniczenia w egzekucji, nowe zasady wypłacania odszkodowań za szkody łowieckie czy wywłaszczenie.
– Znajdziemy rozwiązania rozsądne i godne poparcia, lecz na poziomie deklaracji. Ale brak tam rozwiązań całościowych. Co z tego, że zapisze się, iż odszkodowanie za wywłaszczenie ma obejmować „nie tylko wartość utraconego gruntu, ale też koszty odtworzenia działalności rolniczej w innym miejscu. Rolnikowi należy przy tym zapewnić możliwość scalenia lub wymiany gruntów”, skoro do tego trzeba dorobić ustawę szczegółową, a zwykle istota przepisu tkwi w szczegółach – mówi prof. Jerzy Bieluk z Uniwersytetu w Białymstoku.
Podkreśla przy tym, że choć rolnictwu potrzeba całościowych rozwiązań prawnych, to nie sposób uregulować tak ogromnej materii w 49 artykułach (tyle liczy projekt w obecnej wersji). Jako przykład innego ogólnego zapisu podaje art. 36. „Państwo wspiera rolników w sytuacji braku zapłaty za dostarczone produkty rolne. System wsparcia określają odrębne przepisy”. Takich odwołań do „odrębnych przepisów” jest w przygotowywanej ustawie mnóstwo.
Podobnie sprawę ocenia prof. Przemysław Litwiniuk ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, wskazując, że sama idea kodyfikacji wiąże się z koniecznością spełnienia specyficznych wymagań konstrukcyjnych.
Czytaj więcej
Ograniczenia w nabywaniu ziemi przez nierolników oraz w egzekucji komorniczej, a także większe odszkodowania za wywłaszczenie i szkody wyrządzone przez zwierzęta. Tak PiS kusi rolników.
– Mimo że we współczesnej prawniczej myśli europejskiej prezentuje się odnośnie do koncepcji kodeksu bardziej liberalne zapatrywanie, to trudno przyjąć, że okazany projekt spełnia choćby minimalne standardy kodyfikacyjne. Intencja podjęcia inicjatywy ustawodawczej i dyskusji o dysfunkcjach regulacji rolnych jest słuszna, ale projekt nie zawiera niestety istotnych nowości normatywnych, koncentrując się na licznych deklaracjach politycznych – wskazuje ekspert.
Z kolei prof. Beata Jeżyńska z Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie stwierdza, że projekt jest na bardzo wstępnym etapie i na pewno wymaga jeszcze wiele pracy.
– Część wprowadzonych definicji jest powtórzona, część modyfikowana, ale nie mają one charakteru kodeksowego. Przepisy kodeksu muszą być w dużym stopniu ogólne, a w projekcie znalazło się wiele kazuistycznych regulacji odnoszących się do pojedynczych przypadków – mówi ekspertka.
Przykładem takiego kazuistycznego rozwiązania mogą być proponowane zasady rozliczeń w przypadku podziału gospodarstwa rolnego stanowiącego wcześniej współwłasność. Przy rozłożeniu spłaty na raty rocznie nie mogą one wynosić więcej niż jedna czwarta dochodów z gospodarstwa. Z drugiej strony osobie, której gospodarstwa nie przyznano, ma się należeć także wynagrodzenie za przepracowane w gospodarstwie lata.
