Narodowy Fundusz Zdrowia z okazji Dnia Dziecka przypomniał, na jakich zasadach dzieci mogą korzystać ze świadczeń zdrowotnych w ramach publicznych środków.
Zmieniasz pracę, ponów zgłoszenie
Przypominamy, że rodzice podlegający ubezpieczeniu zdrowotnemu mają obowiązek zgłosić do ubezpieczenia swoje dzieci. Może to uczynić oboje rodziców. W tym celu powinni poinformować swojego płatnika składek (najczęściej pracodawcę) o członkach rodziny, których chcą zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego. Zgłoszenie powinno zostać dokonane niezwłocznie, np. po narodzinach dziecka.
Jeżeli żaden z rodziców nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego lub nie jest osobą uprawnioną do świadczeń na podstawie innych przepisów, do ubezpieczenia zdrowotnego mogą zgłosić dziecko np. ubezpieczeni dziadkowie.
Warto pamiętać, że w przypadku zmiany pracodawcy członkowie rodziny zostaną wyrejestrowani z ubezpieczenia, dlatego należy ponowić zgłoszenie u nowego pracodawcy.
Opieka medyczna w dzień i w nocy
Lekarze, pielęgniarki i położne w poradniach POZ opiekują się dziećmi w dni powszednie od poniedziałku do piątku w godzinach od 8. do 18., z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy.
Poradnie nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej udzielają pomocy od poniedziałku do piątku w godz. od 18. do 8. następnego dnia oraz całodobowo w soboty, niedziele i święta.
W razie nagłego pogorszenia stanu zdrowia, dziecko, bez względu na miejsce zamieszkania, może skorzystać z pomocy w każdej poradni nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, tam, gdzie ma najbliżej.
Trzy dostępy do treści rp.pl w ramach jednej prenumeraty
Bilans zdrowia
Bilans zdrowia to jedno z najważniejszych badań profilaktycznych, które pozwala wykryć nie tylko wady postawy, płaskostopie, wady wymowy ale także np. zespół leniwego oka – schorzenie, które trzeba leczyć pilnie u dzieci, które rozpoczynają naukę czytania.
Terminy wykonywania badań przesiewowych i bilansów zdrowia oraz zakres przeprowadzanych badań określa rozporządzenie ministra zdrowia z 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej.
Kiedy zgłosić się z dzieckiem do lekarza POZ na bilans? Patrz ramka pod tekstem.
Szczepienia to obowiązek
W Polsce szczepienia obowiązkowe są realizowane według kalendarza szczepień u pacjentów do 19. roku życia oraz u osób szczególnie narażonych (np. studentów medycyny, pracowników ochrony zdrowia).
Do grupy obowiązkowych należą obecnie szczepienia przeciwko: gruźlicy, błonicy, krztuścowi, polio (poliomyelitis), odrze, śwince, różyczce, tężcowi, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW typu B) oraz zakażeniom przeciwko Haemophilus influenzae typu B (Hib). W przypadku osób z grup podwyższonego ryzyka także przeciwko: pneumokokom, ospie wietrznej, błonicy, tężcowi i wściekliźnie.
Szczepienia obowiązkowe u dzieci i młodzieży do ukończenia 19. roku życia są bezpłatne po kwalifikacji przez lekarza POZ. Dotyczy to jednak wybranych, refundowanych szczepionek - jeśli rodzic zdecyduje się zastosować inne szczepionki, poniesie koszt ich zakupu.
Do stomatologa już z dzidziusiem
Do stomatologa można pójść już z półrocznym malcem – stomatolog poinstruuje jak dbać o higienę pierwszych ząbków. Potem dzieciom i młodzieży do 18. roku życia przysługują m.in. następujące świadczenia:
- badanie lekarskie kontrolne (trzy razy w roku kalendarzowym);
- zabezpieczenie lakiem bruzd zębów szóstych w ramach profilaktyki – do ukończenia ósmego roku życia;
- lakierowanie wszystkich zębów stałych;
- plomby światłoutwardzalne (tzw. białe) od „trójki" do „trójki";
- impregnacja zębiny zębów mlecznych;
- całkowite opracowanie i odbudowa ubytku zęba mlecznego;
- kosmetyczne pokrycie niedorozwoju szkliwa w zębach stałych;
- leczenie endodontyczne (kanałowe) wszystkich zębów oraz zębów zakażonych
- leczenie chorób przyzębia;
- zabiegi chirurgiczne, takie jak: operacyjne odsłonięcie zatrzymanego zęba, operacyjne usunięcie zawiązków zębów ze wskazań ortodontycznych, resekcja wierzchołka korzenia zębów przednich.
Oprócz świadczeń z zakresu profilaktyki stomatologicznej, do których należą lakierowanie zębów stałych, lakowanie bruzd zębów szóstych i impregnacja zębiny, dzieciom dodatkowo przysługuje profesjonalna profilaktyka próchnicy w ramach kompleksowych, profilaktycznych świadczeń stomatologicznych. Są one udzielane w terminach zbieżnych z terminami pediatrycznych badań bilansowych (w drugim, czwartym, piątym, szóstym, siódmym, dziesiątym, dwunastym, piętnastym i szesnastym roku życia.).
Mali pacjenci mają także prawo do bezpłatnego leczenia ortodontycznego wad zgryzu. Przysługuje im:
- leczenie z zastosowaniem aparatu ruchomego – do końca 12. roku życia;
- kontrola wyników leczenia po jego zakończeniu – w okresie retencji do ukończenia 13. roku życia;
- zdjęcie pantomograficzne (czyli zdjęcie wszystkich zębów) – jeden raz w trakcie całego leczenia ortodontycznego – na takie zdjęcie skierowanie wydaje lekarz ortodonta i wskazuje, gdzie wykonać je bezpłatnie;
- naprawa aparatu – do ukończenia 13. roku życia.
Do 18. roku życia w ramach leczenia ortodontycznego przysługuje:
- badanie lekarskie stomatologiczne z instruktażem higieny jamy ustnej,
- badanie przez lekarza specjalistę,
- proteza dziecięca częściowa i proteza dziecięca całkowita (dla dzieci, które mają ubytki w zębach stałych lub mlecznych - protezę wykonuje ortodonta),
- korekcyjne szlifowanie zębów.
Aparat ortodontyczny ruchomy do 12. roku życia jest bezpłatny i placówki nie mogą pobierać za niego żadnych opłat ani dopłat. NFZ nie refunduje natomiast aparatów stałych.
Pielęgniarka lub higienistka w szkole
Pielęgniarka lub higienistka szkolna odpowiada za sprawowanie opieki nad dziećmi i młodzieżą, które są objęte obowiązkiem szkolnym. Są to uczniowie od 6. do 19. roku życia (od rozpoczęcia rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego po ostatnią klasę szkoły ponadgimnazjalnej). Obecność pielęgniarki lub higienistki szkolnej zależy od liczby uczniów objętych opieką oraz planu godzin lekcyjnych.
Od pielęgniarek i higienistek można oczekiwać:
- organizowania i wykonywania testów przesiewowych (w części dotyczącej zadań pielęgniarki);
- pomocy uczniom z problemami zdrowotnymi (np. pomoc w radzeniu sobie z chorobą lub niepełnosprawnością;
- pomocy w utrzymaniu kondycji fizycznej i samopoczucia w celu kompensowania niepełnosprawności;
- przeciwdziałania przemocy domowej i rówieśniczej oraz izolacji społecznej;
- udzielania porad w zakresie stylu życia, samoobserwacji i samoopieki oraz umiejętności radzenia sobie z trudnościami i problemami w związku z chorobą lub uzależnieniami);
- opieki nad uczniami z chorobami przewlekłymi i niepełnosprawnością, w szczególności wykonywanie u tych uczniów w trakcie ich pobytu w szkole zabiegów i procedur leczniczych zleconych przez lekarza;
- udzielania pomocy w nagłych wypadkach;
- współdziałania z dyrektorem szkoły i nauczycielami w sprawach dotyczących bezpieczeństwa uczniów, ich żywienia, warunków higienicznych w szkole oraz edukacji zdrowotnej;
- działania w zakresie zdrowia jamy ustnej i profilaktyki próchnicy.
Kiedy z dzieckiem na bilans?
Dla prawidłowej oceny rozwoju i stanu zdrowia dziecka, badania bilansowe powinny być wykonywane w określonych terminach. Im dziecko młodsze, tym częściej:
1 - 4 tydzień życia
Porada patronażowa lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, obejmująca badanie podmiotowe i przedmiotowe, z uwzględnieniem rozwoju fizycznego, pomiaru i monitorowania obwodu głowy, oceny żółtaczki, podstawowej oceny stanu neurologicznego oraz badania przedmiotowego w kierunku wykrywania wrodzonej dysplazji stawów biodrowych.
2 - 6 miesiąc życia (w terminach odpowiadających szczepieniom ochronnym)
Lekarz sprawdzi m.in. stan neurologiczny dziecka, u chłopców zbada obecność jąder w mosznie, przeprowadzi test rozwoju reakcji słuchowych - w przypadku nieprawidłowego wyniku testu lub stwierdzenia przynależności do grupy ryzyka uszkodzenia słuchu skierowanie do specjalistycznej diagnostyki audiologicznej lub foniatrycznej; zbada czy nie ma wrodzonej dysplazji stawów biodrowych.
9 miesiąc życia
Lekarz zbada tempo rozwoju fizycznego (pomiary: masy i długości ciała, obwodu głowy i klatki piersiowej) i psychomotorycznego; oceni wykonanie szczepień ochronnych zgodnie z kalendarzem szczepień; przeprowadzi test rozwoju reakcji słuchowych.
12 miesiąc życia
Lekarz zbada tempo rozwoju fizycznego (pomiary: masy i długości ciała, obwodu głowy i klatki piersiowej) i psychomotorycznego; oceni wykonanie szczepień ochronnych zgodnie z kalendarzem szczepień; przeprowadzi test rozwoju reakcji słuchowych; oceni obecność nowych czynników ryzyka uszkodzenia słuchu; zmierzy ciśnienie tętnicze krwi.
2 lata
Profilaktyczne badanie lekarskie obejmuje m.in. określenie współczynnika masy ciała (Body Mass Index - BMI), i psychomotorycznego oraz przebytych schorzeń; testu rozwoju reakcji słuchowych oraz ocenę rozwoju mowy; test Hirschberga w kierunku wykrywania zeza.
4 lata
Profilaktyczne badanie lekarskie obejmuje m.in. ocenę obecności czynników ryzyka uszkodzenia słuchu; badanie lekarskie podmiotowe i przedmiotowe w kierunku oceny rozwoju fizycznego (pomiary: wzrostu i masy ciała), w tym określenie współczynnika masy ciała (Body Mass Index - BMI), psychomotorycznego i społecznego; ocenę higieny jamy ustnej.
5 lat (u dziecka 5-letniego nieodbywającego rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego)
Profilaktyczne badanie lekarskie obejmuje m.in. badanie lekarskie podmiotowe i przedmiotowe w kierunku oceny rozwoju fizycznego (pomiary: wzrostu i masy ciała), w tym określenie współczynnika masy ciała (Body Mass Index - BMI), psychomotorycznego i społecznego, pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
Roczne obowiązkowe przygotowanie przedszkolne (w przypadku niewykonania badania w terminie testy przesiewowe wykonuje się w klasie I szkoły podstawowej)
Profilaktyczne badanie lekarskie obejmuje m.in. badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem oceny:
a) rozwoju fizycznego (pomiary: wzrostu i masy ciała), w tym określenie współczynnika masy ciała (Body Mass Index - BMI);
b) rozwoju psychomotorycznego;
c) mowy;
d) lateralizacji;
e) układu ruchu;
f) jamy ustnej;
g) u chłopców - obecności jąder w mosznie i wad układu moczowo-płciowego;
h) wykrywanie zaburzeń układu ruchu, w tym bocznego skrzywienia kręgosłupa, zniekształceń statycznych kończyn dolnych;
i) wykrywanie zeza (Cover test, test Hirschberga);
j) wykrywanie zaburzeń ostrości wzroku;
k) pomiar ciśnienia tętniczego krwi;
l) badanie lekarskie specjalistyczne i diagnostyczne w razie potrzeby;
m) podsumowanie badania, z określeniem zdrowotnej dojrzałości szkolnej i kwalifikacji do grupy na zajęciach wychowania fizycznego (w tym nauki pływania) oraz ewentualnego problemu zdrowotnego.
Klasa III szkoły podstawowej
Profilaktyczne badanie lekarskie obejmuje m.in.:
a) wykrywanie zaburzeń układu ruchu, w tym bocznego skrzywienia kręgosłupa;
b) wykrywanie zaburzeń ostrości wzroku i widzenia barw;
c) podsumowanie badania, z określeniem poziomu i tempa rozwoju fizycznego, rozwoju psychospołecznego (ocena orientacyjna), przystosowania szkolnego, kwalifikacji do grupy na zajęciach wychowania fizycznego i sportu szkolnego oraz ewentualnego problemu zdrowotnego; poradnictwo w zakresie prozdrowotnego stylu życia.
Klasa I gimnazjum
Profilaktyczne badanie lekarskie obejmuje m.in.:
a) wykrywanie zaburzeń słuchu (badanie orientacyjne szeptem); pomiar ciśnienia tętniczego krwi;
b) badania specjalistyczne lekarskie i diagnostyczne w razie potrzeby;
c) podsumowanie badania, z określeniem poziomu i tempa wzrastania oraz dojrzewania płciowego, rozwoju psychospołecznego (ocena orientacyjna), przystosowania szkolnego, kwalifikacji do grupy na zajęciach wychowania fizycznego i sportu szkolnego oraz ewentualnego problemu zdrowotnego.
Klasa I szkoły ponadgimnazjalnej
Profilaktyczne badanie lekarskie obejmuje m.in. podsumowanie badania, z określeniem poziomu i tempa rozwoju fizycznego i dojrzewania płciowego, rozwoju psychospołecznego (ocena orientacyjna), kwalifikacji do grupy na zajęciach wychowania fizycznego i sportu szkolnego oraz ewentualnego problemu zdrowotnego.
Ostatnia klasa szkoły ponadgimnazjalnej do ukończenia 19. roku życia
Profilaktyczne badanie lekarskie obejmuje m.in.:
a) wywiad od ucznia, z uwzględnieniem czynników ryzyka dla zdrowia oraz zachowań zdrowotnych;
b) analizę informacji zawartej w karcie badania profilaktycznego od pielęgniarki lub higienistki szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem wyników testów przesiewowych, oraz od wychowawcy klasy;
c) analizę innej dostępnej indywidualnej dokumentacji medycznej;
d) podsumowanie wyników badania, z określeniem ewentualnego problemu zdrowotnego oraz sugestii i rad dotyczących dalszego kształcenia i wyboru zawodu, przyszłego rodzicielstwa, prozdrowotnego stylu życia, w tym aktywności fizycznej.
podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2013 r., poz. 1248)
