Jak pozwać zbiorowo uczelnię i ile to kosztuje?

Czy można pozwać uczelnię do sądu? Ile może kosztować wniesienie pozwu zbiorowego?

– pyta czytelniczka

Każdy może złożyć indywidualny pozew przeciwko uczelni, jeśli uważa, że naruszyła jego prawa. W niektórych sprawach możliwe jest także przystąpienie do pozwu zbiorowego i wniesienie go na podstawie przepisów ustawy z 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz.U. nr 7, z 2010 r., poz. 44). Ustawa ma zastosowanie w sprawach o roszczenia o ochronę konsumentów, z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych.

Taniej w grupie

Co decyduje o konsumenckim charakterze roszczeń wobec uczelni? Status osób składających pozew. Jeśli są one studentami uczelni niepublicznej albo publicznej prowadzącej studia w trybie niestacjonarnym, to powinny mieć zawartą z uczelnią umowę na świadczenie usług. Obowiązek zawierania takich umów ze studentami nakłada na uczelnie ustawa o szkolnictwie wyższym z 2005 r. Nie ma wątpliwości, że to uczelnia narzuca studentowi zapisy umowy. Dlatego student - jako słabsza strona kontraktu - traktowany jest jak konsument w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego i ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Pozew zbiorowy ułatwia dostęp do sądu i zwiększa szanse na uzyskanie odszkodowania w sytuacji, gdy indywidualne roszczenia są kwotowo małe i ich dochodzenie w pojedynkę byłoby mniej efektywne. Koszty postępowania grupowego mogą być bowiem niższe niż koszty postępowania indywidualnego, gdyż opłaty sądowe i wynagrodzenie pełnomocnika rozkładają się na wszystkich członków grupy.

Poza tym ustawodawca przewidział istotną preferencję w opłacie stosunkowej uiszczanej w sądzie dla roszczeń pieniężnych. Dla pozwu grupowego opłata ta to 2 proc. wartości przedmiotu sporu (nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100 tysięcy złotych), a nie jak przy pozwie indywidualnym – 5 proc.

Jeśli zaś chodzi o wynagrodzenie adwokata czy radcy to jest możliwość uzależnienia jego wysokości od wysokości wywalczonego odszkodowania, honorarium nie może jednak przekraczać 20 proc. kwoty przyznanej poszkodowanym.

Postępowanie grupowe ma też jednak swoje ograniczenia i zasady, które nie każdemu muszą odpowiadać. Warto je poznać.

Trzeba ustalić w grupie, ile żądać

Pozew zbiorowy może wnieść grupa przynajmniej 10 osób, które łączy to samo roszczenie. Jeśli jest to roszczenie pieniężne, osoby te muszą wyrazić zgodę na ujednolicenie wysokości swoich roszczeń. Trzeba więc liczyć się z możliwością, że roszczenie członka grupy będzie niższe niż gdyby składał on pozew indywidualny. Przepisy dopuszczają jednak możliwość zróżnicowania wysokości roszczeń w podgrupach, gdyby ujednolicenie roszczeń wszystkich członków grupy było niemożliwe z powodu różnych okoliczności.

Grupa musi wybrać przedstawiciela, który złoży pozew w imieniu wszystkich. Może nim być członek grupy albo powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w zakresie przysługujących im uprawnień. Sąd może zmienić przedstawiciela, ale tylko na wniosek więcej niż połowy członków grupy.

Przedstawicielstwa nie należy mylić z pełnomocnikiem procesowym, którego ustanowienie jest postępowaniu grupowym obligatoryjne, w przeciwieństwie do postępowania indywidualnego. Pełnomocnikiem może być wyłącznie adwokat lub radca prawny.