Bez rozstania z firmą nie ma odprawy

Można dostać emeryturę, nie rozwiązując umowy o pracę. Tak jest od 8 stycznia (z wyjątkami dotyczącymi wcześniejszych emerytów) po wykreśleniu art. 103 ust. 2a z [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=172511]ustawy o emeryturach i rentach z FUS[/link]. Dotychczas osobie, która otrzymała decyzję przyznającą emeryturę, ale nie rozwiązała stosunku pracy, ZUS wstrzymywał jej wypłatę – bez względu na wysokość świadczenia. Ubezpieczeni rozwiązywali więc umowy – choćby na dzień – aby dostać świadczenie. Nowe zasady są korzystne zwłaszcza dla kobiet po 60. roku życia i mężczyzn – po 65., bo nie dotyczą ich limity dorabiania do emerytury.

Do redakcji napływają sygnały od czytelników, którym pracodawcy odmawiają odpraw. Twierdzą, że w opisanej sytuacji nie dochodzi do ustania stosunku pracy. Pracownicy obawiają się, że po latach zatrudnienia na emeryturze szef uzna, iż rezygnacja z posady nie ma związku z przejściem na emeryturę.

Poza tym nie jest obojętne, kiedy pracownik otrzyma odprawę. W firmie mogą obowiązywać korzystniejsze od kodeksowych zasady wypłat, z których w czasie kryzysu firma się wycofa. Pracownik przechodzący na emeryturę oczywiście może rozwiązać stosunek pracy, aby nabyć prawo do odprawy, ale większość tego nie robi, bo obawia się, że kolejnej umowy szef z nimi już nie podpisze.

[srodtytul]Kodeks i orzecznictwo[/srodtytul]

Z art. 92[sup]1[/sup] [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=76037]kodeksu pracy[/link] wynika, że pracownikowi spełniającemu warunki emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na to świadczenie, przysługuje odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Ten, kto otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa.

Dla nabycia prawa do odprawy nie jest konieczne przejście na emeryturę równocześnie z rozwiązaniem stosunku pracy. W [b]wyroku z 6 maja 2003 r. (IPK 223/02) SN[/b] uznał, że skorzystanie z uprawnień emerytalnych w czasie zatrudnienia nie odbiera prawa do odprawy emerytalnej, gdy nastąpi rozwiązanie stosunku pracy. W[b] wyroku z 11 października 2007 r. (III PK 40/07)[/b] stwierdził, że „przejście na emeryturę” oznacza zmianę statusu pracownika lub pracownika-emeryta na status wyłącznie emeryta, więc odprawa emerytalna przysługuje, jeżeli rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło w związku z tak rozumianym przejściem na emeryturę, choćby ją wcześniej pobierał, chyba że już wcześniej dostał odprawę. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przychyla się do tego stanowiska: liczy się zamiana statusu „pracującego emeryta” na wyłącznie emeryta.

[srodtytul]Wątpliwości pozostają[/srodtytul]

Skąd pracodawca ma wiedzieć, czy pracownik-emeryt zamierza zaprzestać aktywności zawodowej czy tylko zmienić pracę? Związek między zaprzestaniem pracy a przejściem na emeryturę pojawi się dopiero u ostatniego pracodawcy. Kłopot będzie też mieć firma, która zatrudni emeryta. Musi bowiem sprawdzić, czy poprzednicy już mu odprawę wypłacili.

– Uniknęlibyśmy wątpliwości, gdyby został zmieniony art. 921 k.p. – uważa Grażyna Spytek-Bandurska, ekspert PKPP Lewiatan.

– Można np. określić, że odprawa należy się od tego pracodawcy, u którego pracownik nabywa prawo do emerytury. Wypaczyłoby to jednak sens instytucji: złagodzenie skutków przejścia na emeryturę i zaprzestania pracy. A stałaby się ona świadczeniem związanym z wiekiem – zauważa Dawid Zdebiak, radca prawny w kancelarii Gujski & Zdebiak. Można też wprowadzić obowiązek wpisania do świadectwa pracy, że odprawę pracownik otrzymał. MPiPS nie określiło, czy planuje zmianę art. 921 k.p.

[ramka] [b]Komentuje: Krzysztof Rączka, profesor z Uniwersytetu Warszawskiego[/b]