Wypłata zawsze pod kontrolą ZUS

Pobieranie renty często nie oznacza jeszcze całkowitego zakończenia aktywności zawodowej. Przy czym zarobkowanie w czasie pobierania świadczenia z ZUS może mieć wpływ na jego wysokość.

Zależnie od osiąganych poborów wypłaty z organu rentowego mogą zostać zmniejszone albo zawieszone. Od czego to zależy? Odpowiedź znajdziemy w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=9579C0E66B66560E20E59B2DC887B0D0?id=324468]ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227)[/link].

Zgodnie z jej art. 103 ust. 1 prawo do rent ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 104 – 106 ustawy. Tak samo jest z prawem do emerytury. Jednak zasada ta nie dotyczy emerytów, którzy ukończyli 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni). Oni mogą dorabiać, w ogóle nie martwiąc się o limity.

[srodtytul]To, co oskładkowane...[/srodtytul]

Prawo do renty ulega zawieszeniu w razie osiągania określonego przychodu z działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

Za działalność taką uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności. Tak wynika z art. 104 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Dla rencistów prowadzących pozarolniczą działalność za przychód ten przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.

[b]Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 19 listopada 2008 r. (III AUa 832/2008)[/b] przyznał, że sam fakt prowadzenia przez rencistę pozarolniczej działalności gospodarczej powoduje ustalenie, że osiąga on przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Znaczenie ma także przychód, jaki rencista osiąga z działalności wykonywanej za granicą. Jest to zgodne z art. 104 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Zasady dotyczące wstrzymywania renty stosuje się też do osób wyłączonych z obowiązku ubezpieczenia społecznego w związku z posiadaniem ustalonego prawa do renty oraz osób wykonujących działalność, niepodlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego tytułu.

Przy ustalaniu przychodu uwzględnia się także kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego, oraz kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.

Do przychodu tego wlicza się również wynagrodzenie za czas niezdolności pracownika do pracy wypłacone na podstawie przepisów kodeksu pracy. Mówi o tym art. 104 ust. 6 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Za dochód osiągnięty co do zasady uważa się faktyczny dochód uzyskany przez emeryta lub rencistę w danym roku kalendarzowym.

Tak wynika z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B31EDD79D44F8EBA48D6AD419E7BFE9A?id=71207]rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (DzU nr 58, poz. 290 ze zm.)[/link].

[srodtytul]... a nie to, co zwolnione[/srodtytul]

Przychody zwolnione ze składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie mają wpływu na zawieszenie renty. Co do nich należy?

Mówi o tym [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=77617]rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. o szczegółowych zasadach ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.)[/link].

Są to na przykład nagrody jubileuszowe (gratyfikacje), które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co pięć lat. Tak samo jest z odprawą rentową i dietami oraz innymi należnościami wypłacanymi z tytułu odbywania podróży służbowych.

Bez potrącania składek wypłacane są też świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

[srodtytul]Do kiedy bez ryzyka[/srodtytul]

Ile zatem rencista może zarobić, by nie stracić świadczenia?

Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Taka zasada wyrażona jest w art. 104 ust. 7 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Kwota 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za trzeci kwartał 2009 r. wynosi 4 048,10 zł.

Jeśli przychód przekroczy 70 proc. tego wynagrodzenia, ale nie przewyższy 130 proc. jego wysokości, to świadczenie ulegnie zmniejszeniu.

[srodtytul]Trzeba powiadomić[/srodtytul]

Renciści, którzy zamierzają podjąć działalność zarobkową objętą obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, muszą powiadomić o tym ZUS. Ci, którzy dopiero ubiegają się o rentę, muszą w tym celu wypełnić odpowiednią rubrykę we wniosku o to świadczenie składanym na formularzu ZUS Rp-1R (wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy) lub formularzu ZUS Rp-2 (wniosek o rentę rodzinną).

Natomiast osoby już uprawnione do jednego z tych świadczeń muszą wypełnić druk ZUS Rp-73 (oświadczenie o osiąganiu przychodu).

Trzeba w nim podać imię i nazwisko, adres zamieszkania, nr emerytury lub renty oraz PESEL i zakreślić właściwy tytuł (tytuły) osiągania przychodu, a także wskazać, jaki przychód będzie osiągany z tego tytułu (tytułów). Nie jest przy tym konieczne podanie konkretnej jego wysokości, lecz oświadczenie, czy będzie na tyle wysoki, że spowoduje zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia, czy też na tyle niski, że takich skutków nie wywoła.

Do takich obowiązków zostali też zobowiązani pracodawcy, zleceniodawcy oraz inni płatnicy składek.

[ramka][b]Z honorariami urząd postępuje inaczej[/b]

Zasady dotyczące zawieszania wysokości rent nie dotyczą rencistów osiągających honoraria z tytułu działalności twórczej i artystycznej.

Dzieje się tak na podstawie art. 104 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Także [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 14 lipca 2005 r. (II UK 304/2004)[/b] potwierdził, że prawo do renty nie ulega zawieszeniu (lub zmniejszeniu) z art. 104 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS tylko wówczas, gdy ubezpieczony osiąga przychód w postaci honorariów z tytułu działalności twórczej w rozumieniu art. 8 ust. 7 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=333804]ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych[/link].[/ramka]