Koniec z groszowymi emeryturami. Przekazy pocztowe kosztują zbyt wiele

Bardzo niskie emerytury są głównie wynikiem wprowadzenia nowego systemu nabywania prawa do świadczeń. Przypomnijmy, że w starym systemie warunkiem otrzymywania emerytury, oprócz osiągnięcia odpowiedniego wieku, było wypracowanie stażu (przynajmniej 15/20 lat). Brak spełnienia któregokolwiek kryterium powodował, że świadczenie nie było wypłacane. Obecnie wystarczy osiągnąć wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) i dokonać choćby jednej wpłaty składek. W takim wypadku emerytura nie jest jednak wysoka. Nie może też być podwyższona do ustawowego minimum (od marca 2025 roku wynosi 1878,91 zł), gdyż na świadczenie w minimalnej wysokości mogą liczyć jedynie osoby, które osiągnęły wiek emerytalny i mają okresy składkowe i nieskładkowe w wysokości co najmniej 25 lat dla mężczyzn i 20 lat dla kobiet.

Czytaj więcej

Opinie Prawne

Łukasz Guza: Emerytura, nietykalne dobro narodowe

Dzisiejsze tzw. groszowe świadczenia to tylko preludium zbliżającej się katastrofy emerytalnej. A...

Ponieważ coraz więcej wypłat pochodzi z nowego systemu, rośnie też liczba emerytur poniżej minimalnego progu, a to stwarza problemy.

System to jedno. Inna kwestia to przyczyny niewypracowania odpowiedniego stażu ubezpieczeniowego uprawniającego przynajmniej do emerytury minimalnej.

– Składają się na to zapewne kwestie związane z pełnieniem ról opiekuńczych przez kobiety, szczególnie w sytuacji, gdy urodziły niepełnosprawne dzieci. Plus zła sytuacja na rynku, jaką mieliśmy na przełomie XX i XXI wieku, połączona z brakiem oskładkowania wszystkich umów-zleceń – mówi Katarzyna Kamecka, ekspertka Polskiego Towarzystwa Gospodarczego.

Groszowych emerytur przybywa 

Obecnie ZUS wypłaca co miesiąc emerytury wynoszące nawet 0,02 zł. Na koniec grudnia 2024 r. pobierały je 2 osoby: kobieta i mężczyzna, a wypłacały oddziały w Biłgoraju i we Wrocławiu.

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty

Rekordowe i groszowe emerytury w Polsce. Ile wynoszą? ZUS publikuje dane

W Polsce jest ponad 6,5 mln emerytów. Najwyższa emerytura w kraju wynosi ponad 43 tys. zł brutto,...

Z najnowszych danych ZUS wynika, że coraz częściej pojawiają się emerytury poniżej minimalnego progu. I tak, w grudniu 2024 r. wypłacano 433,1 tys. emerytur nowosystemowych w wysokości niższej niż minimalna. To ponad 9,2 proc. więcej niż w grudniu 2023 r. i ponad 28 proc. wzrost w porównaniu z grudniem 2021 r. (przelano ich wówczas 337,6 tys.).

Problem w tym, że obsługa kilkugroszowych wypłat jest więc znacznie droższa niż samo świadczenie. A koszty te cały czas rosną. Niedawno na spotkaniu z dziennikarzami prezes ZUS Zbigniew Derdziuk informował, że cena za przekaz pocztowy realizowany przez Pocztę Polską poszybuje z 10,27 zł do 19,95 zł. W efekcie wypłaty (szczególnie groszowych świadczeń), które nie są realizowane poprzez przelewy bankowe, narażają Fundusz Ubezpieczeń Społecznych na niewspółmiernie wysokie koszty. 

Temat wraca co jakiś czas. Być może jednak doczeka się rozwiązania.

Rząd chce zmian w wypłacie groszowych emerytur 

Obecny rząd dostrzega bowiem ten problem.

– Są emerytury wypłacane w wysokości dwóch groszy osobom, które pracowały w życiu przez jeden dzień. Takich świadczeń nie jest dużo, natomiast rzeczywiście koszty ich obsługi znacząco przekraczają samą ich wysokość. Zgadzam się, że to jest nieracjonalne. Będziemy chcieli zaproponować rozwiązanie, które zakładałoby, że te najniższe świadczenia byłyby wypłacane nie co miesiąc, a co kwartał – mówi w rozmowie z „Rzeczpospolitą” Sebastian Gajewski, wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej.

Zapewnia jednocześnie, że takie osoby zachowywałyby status emeryta.

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty

Matczyne emerytury do zmiany. Rząd chce skończyć z dyskryminacją ojców

Na uzyskanie rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, potocznie zwanego „Mama 4+”, mężczyźni...

– Z nim wiążą się liczne uprawnienia, jak choćby prawo do ubezpieczenia zdrowotnego. Rodzinom tych emerytów po ich śmierci przysługuje prawo do zasiłku pogrzebowego i renty rodzinnej. Emeryci groszowi mogą też otrzymać trzynastkę i czternastkę – dodaje. 

Zdaniem Łukasza Kozłowskiego z Federacji Przedsiębiorców Polskich, właśnie z tego powodu regulacje, które mają rozwiązać temat tzw. groszowych emerytur powinny być bardziej zniuansowane.

– Trzeba rozróżnić sytuację osób, które pobierają emeryturę w wysokości niższej niż minimalna, która wynosi np. 1 tys. zł, od tych, których świadczenie oscyluje w graniach kilku groszy, co de facto oznacza, że przepracowali oni legalnie najwyżej kilka dni – mówi.

Zdaniem eksperta, w tym pierwszym przypadku możemy faktycznie mówić o emeryturze, natomiast w drugim absolutnie nie.

– Należałoby zatem przyjąć określone kryteria, po spełnieniu których dana osoba nabywa status emeryta. Taką przesłanką mogłaby być wysokość świadczenia czy zebranego kapitału lub też liczba miesięcy podlegania ubezpieczeniu. Wówczas minimalne sumy oznaczałyby brak statusu emeryta i jednorazową wypłatę należnego zwaloryzowanego kapitału na konto takiej osoby – mówi. 

Zdaniem eksperta, inaczej wygląda sytuacja pośrednia.

Wówczas, jak wskazuje, osiągnięcie danego progu mogłoby skutkować nabyciem statusu emeryta, przy jednoczesnej wypłacie kwoty z tego tytułu właśnie raz na kwartał.

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty

Dlaczego to emerytki najczęściej dostają grosze

Na niskie należności (groszowe emerytury) w przypadku pań wpływają kwestie związane z pełnieniem...

– W efekcie tylko osoby ze świadczeniem liczonym raczej w setkach złotych, a nie groszach, miałyby status emeryta i comiesięczne wypłaty świadczeń – podsumowuje.

Z kolei zdaniem Jeremiego Mordasewicza z Konfederacji Lewiatan rozwiązaniem byłoby wprowadzenie minimalnego stażu uprawniającego do emerytury.