Pracownika na rencie okresowej można nadal zatrudniać

Ostatnio przedsiębiorca zgłosił się do nas z takim problemem. Jeden z jego najlepszych pracowników (z 20-letnim stażem) wykorzystał zasiłek chorobowy oraz świadczenie rehabilitacyjne. Czytelnik nie zwalniał go jednak, licząc na kontynuację współpracy. Zatrudniony uzyskał tymczasem na rok rentę z tytułu częściowej niezdolności do tej pracy.

Czytelnik nadal nie rozstaje się z nim, lecz liczy na jego powrót. Jak ten rok oczekiwania ewidencjonować w papierach? Czy takiemu podwładnemu trzeba regulować wynagrodzenie, uiścić odprawę rentową i ekwiwalent za urlop?

[srodtytul]Zwolnienie możliwe, ale nieobowiązkowe[/srodtytul]

Firma wciąż ma prawo zwolnić opisaną osobę z powodu przewlekłego zwolnienia lekarskiego zgodnie z art. 53 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=76037]kodeksu pracy[/link] (k.p.).

W świetle tego przepisu możemy pożegnać pracownika bez wypowiedzenia po upływie okresu zasiłkowego i trzech pierwszych miesięcy otrzymywania świadczenia rehabilitacyjnego.

Owa ochrona trwa zatem maksymalnie 270 dni, a dla osoby zapadłej na gruźlicę – 360 dni. Kiedy minie, zakładowi wolno zastosować ten tryb rozstania wyłącznie, jeśli rekonwalescent nadal jest niedysponowany i nie wrócił do pracy. Tak jest właśnie w opisanej sytuacji – pracownik wciąż jest niezdolny do danej pracy.

[srodtytul]Bez odprawy i ekwiwalentu[/srodtytul]

Opisany biznesmen zachował zatem przywilej do rozstania się z nim na podstawie art. 53 kodeksu pracy. Jest to jednak jego uprawnienie, a nie obowiązek. Przedsiębiorca ceni bowiem podwładnego i chce z nim dalej współpracować. Skoro tak, to nie musi się z nim rozstawać. Nadal może go trzymać na stanie zatrudnienia jako nieczynnego pracownika przez rok, kiedy ten przebywa na rencie okresowej.

Jeśli zdecydujemy się na taki krok (czekamy na powrót z renty), nie mamy obowiązku regulować mu ani odprawy rentowej, ani ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. A to dlatego, że obydwie należności przysługują wyłącznie z chwilą zakończenia współpracy z szefem. Odprawa rentowa należy się w świetle art. 921 k.p. z chwilą ustania zatrudnienia w związku z przejściem na rentę, a ekwiwalent za urlop według art. 171 k.p. – w razie rozwiązania bądź wygaśnięcia stosunku pracy. A w opisanej sytuacji nie wchodzi w grę żadna ze wskazanych okoliczności, gdyż pracodawca nie chce rozwiązać stosunku pracy. Zatrudniony dostałby natomiast wymienioną odprawę, gdyby po powrocie z renty do pracy po jakimś czasie postanowił w ogóle się zwolnić z pracy.

[srodtytul]Ewidencja na dwa sposoby[/srodtytul]

Przedsiębiorca ma do wyboru dwie możliwości rozwiązania tej sytuacji od strony formalnej: albo czas pobierania renty przez pracownika uzna za nieobecność usprawiedliwioną, albo udzieli mu urlopu bezpłatnego. W zależności od tego, na którą opcję postawi, różnie ten rok przerwy zewidencjonuje w firmowych dokumentach i różnie też zostaną ukształtowane uprawnienia podwładnego. Zanalizujmy obydwie wersje.

[srodtytul]Usprawiedliwiamy absencję...[/srodtytul]

Przede wszystkim pracodawcy wolno czas przebywania na rencie zakwalifikować jako absencję usprawiedliwioną i tak też ją zaznaczać na liście obecności i w innych dokumentach zakładu. Pozwala na to § 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 15 maja 1996 r. w sprawie usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.

Wedle tego przepisu usprawiedliwioną jest nie tylko absencja zaistniała z powodu zdarzeń i okoliczności uniemożliwiających stawienie się do pracy przewidzianych przez prawo, ale również inne sytuacje niemożności stawienia się do firmy zgłoszone przez podwładnego i uznane przez nas za uzasadnione.

Nic więc nie stoi na przeszkodzie, aby zatrudnionemu usprawiedliwić rok nieobecności z powodu uzyskania renty; jest to nawet wskazane ze względów etycznych. W takiej sytuacji nie rozwiązujemy z nim umowy o pracę, lecz czekamy na jego powrót. Jasne jest, że za czas takiej niedyspozycji nie jesteśmy zobowiązani uiszczać mu wynagrodzenia za pracę. Przysługuje ono bowiem co do zasady za pracę wykonaną, a za czas jej nieświadczenia – tylko gdy przepisy wprost tak stanowią.

Żadne regulacje nie nakazują tymczasem płacić poborów pracownikowi nieobecnemu z powodu otrzymywania renty okresowej. Taką usprawiedliwioną absencję musimy mu jednak zaliczyć do stażu zatrudnienia oraz na poczet innych uprawnień i świadczeń, o ile nie zależą one od czasu faktycznie przepracowanego (13. pensja, premie uwarunkowane efektami pracy). Zatrudniony nabywa też urlop wypoczynkowy za cały rok przebywania na rencie, co zwiększa jego pulę do wykorzystania po powrocie do firmy.

[ramka][b]GPP- Przykład[/b]

Zatrudniony na etacie pan Jan przebywa na rencie okresowej z tytułu niezdolności do pracy od 1 maja 2008 r. do końca kwietnia br. Generalnie ma prawo do 26 dni wypoczynku w ciągu roku.

Od 1 stycznia do końca kwietnia poprzedniego roku wykorzystał wyłącznie pięć dni wypoczynku. Po powrocie z renty do pracy w maju 2009 r. przysługuje mu 21 dni urlopu zaległego za ubiegły rok oraz 26 dni już z tegorocznej puli.[/ramka]

[srodtytul]... lub udzielamy urlopu bezpłatnego[/srodtytul]

Jest też inna możliwość – wysłanie takiego zatrudnionego na urlop bezpłatny. Nie obejdzie się jednak bez wniosku zainteresowanego. I – jeśli zna się on trochę na przepisach – nigdy go nie złoży.

Urlop bezpłatny jest bowiem dla niego znacznie mniej korzystnym rozwiązaniem od poprzedniego. Przede wszystkim dlatego, że nie uwzględniamy go w stażu, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Traci też na wypoczynku, gdyż za okres przebywania na rencie nie należy mu się urlop wypoczynkowy. W roku, kiedy wróci do pracy, dostanie go natomiast proporcjonalnie do czasu w tym roku przepracowanego. Raczej nie należy się zatem spodziewać wniosku podwładnego o urlop bezpłatny.

[i]współpraca Sylwia Gortyńska[/i]

[ramka]GPP - Przykład

Załóżmy, że pan Jan opisany w poprzednim przykładzie złożył wniosek o urlop bezpłatny na czas korzystania z renty okresowej, a szef się zgodził.

W takiej sytuacji za okres nieobecności w firmie nie nabywa prawa do urlopu wypoczynkowego, a za lata 2008 i 2009 r. należy mu się wypoczynek proporcjonalny do okresów zatrudnienia, czyli:

- za cztery pierwsze miesiące 2008 r. – cztery dni urlopu {[(cztery miesiące pracy : 12 miesięcy w roku) x 26 dni wymiaru] – pięć dni wykorzystanego urlopu},

- za końcowe osiem miesięcy 2009 r. – 18 dni urlopu [(osiem miesięcy pracy : 12 miesięcy w roku) x 26 dni wymiaru].[/ramka]

[ramka][b]GPP- Przykład[/b]

Pani Tamara pobiera roczną rentę okresową od 1 stycznia do końca grudnia 2009 r. Pracodawca nie zwolnił jej, czeka na jej powrót. Skoro czas przebywania na rencie pokrywa się z rokiem kalendarzowym, kobiecie w ogóle nie należy się wypoczynek za bieżący rok. [/ramka]

[i][b]Podstawa prawna:[/b]

– art. 53, 921 i 171 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=76037]kodeksu pracy[/link],