Pokojowa Nagroda Nobla przyznana. Laureatką opozycjonistka z Wenezueli

6 października w Sztokholmie rozpoczął się tydzień przyznawania Nagród Nobla. Najpierw poznaliśmy decyzję w dziedzinie fizjologii i medycyny. We wtorek 7 października komitet Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk w swojej willi przy Uniwersytecie Sztokholmskim wskazał noblistów z fizyki, a w środę 8 października – z chemii. Wczoraj Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury otrzymał węgierski pisarz László Krasznahorkai.

W piątek poznaliśmy laureata Pokojowej Nagrody Nobla za 2025 r. Decyzję podjęto w cieniu prowadzonej od miesięcy kampanii prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa mającej na celu zdobycie tej prawdopodobnie najbardziej prestiżowej nagrody na świecie.

Nagroda została przyznana przywódczyni opozycji w Wenezueli. Przewodniczący norweskiego komitetu noblowskiego, Jørgen Watne Frydnes, określił Marię Corinę Machado „odważną i zaangażowaną orędowniczką pokoju”, która „podtrzymuje płomień demokracji w czasach narastającej ciemności”.

María Corina Machado w 2023 r. była kandydatką na prezydenta wenezuelskiej opozycji z ramienia „Platformy Jedności Demokratycznej”. Została wykluczona ze startu w wyborach przez kontrolowaną przez reżim Krajową Radę Wyborczą.

Czytaj więcej

Polityka

Marina Corina Machado. Kim jest laureatka Pokojowej Nagrody Nobla 2025?

Wenezuelska opozycjonistka Marina Corina Machado została laureatką Pokojowej Nagrody Nobla za „za...

Kim jest María Corina Machado?

María Corina Machado to wenezuelska polityczka i jedna z głównych liderek opozycji wobec rządu Nicolasa Maduro. Komitet Noblowski przyznał jej nagrodę za niestrudzoną walkę o prawa demokratyczne narodu wenezuelskiego i za dążenie do pokojowego przejścia od dyktatury do demokracji.

Machado urodziła się 7 października 1967 r. w Caracas. Ukończyła inżynierię przemysłową na Universidad Católica Andrés Bello oraz zdobyła tytuł magistra finansów w Instituto de Estudios Superiores de Administración. W 1992 r. założyła fundację Atenea, a w 2001 współtworzyła organizację Súmate, zajmującą się kontrolą wyborów. W latach 2011–2014 była deputowaną do Zgromadzenia Narodowego, gdzie zdobyła najlepszy wynik wyborczy w kraju. W 2014 r. została usunięta z parlamentu po publicznym potępieniu naruszeń praw człowieka w Wenezueli.

Machado była też laureatką Nagrody Sacharowa w 2024 r. za działalność na rzecz praw człowieka i demokracji. Pomimo represji ze strony wenezuelskiego rządu, które m.in. odebrały jej prawa wyborcze na 15 lat, pozostaje ważną postacią opozycji i symbolem walki o wolność i demokrację w Wenezueli.

Pokojowa Nagroda Nobla. Dlaczego eksperci nie wskazywali na Donalda Trumpa?

Trump otwarcie mówił o swoim pragnieniu zdobycia nagrody, którą otrzymali czterej jego poprzednicy – Barack Obama w 2009 r., Jimmy Carter w 2002 r., Woodrow Wilson w 1919 r. i Theodore Roosevelt w 1906 r. Wszyscy oprócz Cartera zdobyli nagrodę podczas sprawowania urzędu, a Obama został laureatem niecałe osiem miesięcy po pojawieniu się w Białym Domu – czyli w takiej samej sytuacji, w jakiej znajduje się obecnie Trump.

Czytaj więcej

Polityka

Pokojowa Nagroda Nobla dla Trumpa? „Nie zależy mu na uznaniu, tylko na ratowaniu ludzkich żyć”

Gdybym był Obamą, nagroda Nobla byłaby moja w 10 sekund — żalił się Donald Trump. Czy Norweski Ko...

Choć nazwisko Trumpa było najczęściej wymieniane w kontekście przyznania nagrody, jego naciski mogły przynieść efekt przeciwny do zamierzonego. – Komisja przyznająca nagrodę woli działać niezależnie – powiedział jeden z jej członków agencji Reuters.

Oprócz Trumpa, dziennikarze i obserwatorzy wskazywali, że faworytami do otrzymania nagrody są m.in.: sudańska sieć wolontariuszy Emergency Response Rooms, agencja ONZ ds. uchodźców UNHCR, agencja ONZ ds. dzieci UNICEF, Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości lub organizacje pomocowe, takie jak Czerwony Krzyż i Lekarze bez Granic.

Czytaj więcej

Historia świata

Tajemnice Pokojowej Nagrody Nobla

I wojna światowa obnażyła gorzką ironię: różne Nagrody Nobla konkurowały ze sobą, służąc sprzeczn...

– Nie ma on żadnych szans na otrzymanie Pokojowej Nagrody Nobla – powiedział Asle Sveen, historyk zajmujący się tą nagrodą, powołując się między innymi na poparcie Trumpa dla Izraela w wojnie w Strefie Gazy oraz jego próby zbliżenia z prezydentem Rosji Władimirem Putinem.

Zgodnie z testamentem Alfreda Nobla, założyciela nagrody, powinna ona trafić do osoby, „która zrobiła najwięcej lub najlepiej, aby promować braterstwo między narodami”. Według Niny Graeger, dyrektor Instytutu Badań nad Pokojem w Oslo, Trump nie robi tego. – Wycofał Stany Zjednoczone ze Światowej Organizacji Zdrowia i porozumienia klimatycznego z Paryża, rozpoczął wojnę handlową ze starymi przyjaciółmi i sojusznikami – wskazała.

– Nie jest to dokładnie to, o czym myślimy, gdy myślimy o pokojowo nastawionym prezydencie lub kimś, kto naprawdę jest zainteresowany promowaniem pokoju – dodała.

Pokojowa Nagroda Nobla

Foto: PAP

Pokojowa Nagroda Nobla 2024 dla organizacji z Japonii

W ubiegłym roku laureatem Pokojowej Nagrody Nobla została japońska organizacja Nihon Hidankyo. Wyróżnienie organizacji jest uhonorowaniem wszystkich ocalałych z ataków z użyciem broni atomowej na Hiroszimę i Nagasaki.

Czytaj więcej

Polityka

Pokojowa Nagroda Nobla dla organizacji z Japonii

Laureatem Pokojowej Nagrody Nobla została japońska organizacja Nihon Hidankyo. Pokojowa Nagroda N...

Nihon Hidankyo, czyli Japońska Konfederacja Organizacji Ofiar Bomb Atomowej i Wodorowej powstała w 1956 r., została utworzona przez hibakusha (ocalałych po amerykańskich atakach z użyciem broni jądrowej na dwa japońskie miasta) w celu wywierania presji na japoński rząd, by zwiększyć pomoc dla ofiar bomby atomowej oraz lobbowania na rzecz rezygnacji z broni nuklearnej. 

Czym jest Nagroda Nobla?

Nagroda Nobla to międzynarodowe wyróżnienie przyznawane corocznie od 1901 r. na mocy testamentu szwedzkiego wynalazcy i przemysłowca, Alfreda Nobla, który pragnął uhonorować tych, którzy „w ciągu minionego roku przynieśli ludzkości największe korzyści”. Przyznawane są one za wybitne zasługi dla ludzkości: naukowe, literackie lub w działaniach na rzecz pokoju.

Choć Nagroda Nobla nie była pierwszym wyróżnieniem tego typu – m.in. w XVIII wieku brytyjskie Towarzystwo Królewskie (ang. Royal Society) ustanowiło Medal Copleya dla naukowców – to jako pierwsza skupiła się na różnych obszarach działalności cywilnej oraz została wyróżnieniem najsłynniejszym i najbardziej prestiżowym, m.in. przez swoją wysokość pieniężną.

Nagroda Nobla

Foto: PAP

Laureaci Nagrody Nobla oprócz złotego medalu i dyplomu otrzymują także nagrodę pieniężną, która obecnie wynosi 11 milionów koron szwedzkich (około 1,2 miliona dol.).