Marina Corina Machado. Kim jest laureatka Pokojowej Nagrody Nobla 2025?

„Jako liderka ruchu prodemokratycznego w Wenezueli, Maria Corina Machado uchodzi dziś za jeden z najbardziej niezwykłych przykładów odwagi cywilnej we współczesnej Ameryce Łacińskiej” – napisano w materiałach prasowych przygotowanych przez Komitet Noblowski

Przewodniczący Norweskiego Komitetu Noblowskiego Jørgen Watne Frydnes argumentował, że była „kluczową, jednoczącą postacią w niegdyś podzielonej opozycji politycznej – opozycji, która znalazła wspólny język w żądaniu wolnych wyborów i rządu przedstawicielskiego”. 

– Jestem w szoku – powiedziała laureatka tuż po ogłoszeniu decyzji Norweskiego Komitetu Noblowskiego. Zaznaczyła, że jest to nagroda „dla całego ruchu”.

Kariera polityczna Mariny Coriny Machado

Machado urodziła się 7 października 1967 r. w Caracas w zamożnej rodzinie. Studiowała inżynierię i finanse, pracowała w biznesie i założyła fundację Atenea, pomagającą bezdomnym dzieciom. Potem, w 2002 r., zajęła się polityką. 

Założyła Súmate, organizację ochotniczą monitorującą wybory, czym naraziła się rządowi ówczesnego prezydenta Hugo Chaveza. Powiedziała wówczas, że „to był wybór kart do głosowania zamiast kul”. Stała się też jedną z liderek demokratycznej opozycji wobec rządu Nicolása Maduro. Wzywała do demokracji w Wenezueli, przeciwstawiała się wzrostowi autorytaryzmu. 

Czytaj więcej

Polityka

Pokojowa Nagroda Nobla przyznana. Laureatką opozycjonistka z Wenezueli

Norweski Komitet Noblowski podjął decyzję o przyznaniu Pokojowej Nagrody Nobla. Nagroda trafiła d...

W 2011 r. została członkinią Zgromadzenia Narodowego, uzyskując najlepszy wynik w kraju. W tym samym roku starała się o nominację partii opozycyjnych do kandydowania na prezydenta w ramach wyborów mających się odbyć w 2012 r.. Ustąpiła ostatecznie miejsca Henrique'owi Capriles Radonski'emu. W 2014 r. publicznie potępiła łamanie praw człowieka w Wenezueli na forum Stałej Rady Organizacji Państw Amerykańskich. Po tym została wyrzucona z parlamentu. 

Podczas protestów w Wenezueli w 2014 r. Machado była jedną z głównych postaci organizujących protesty przeciwko rządowi Nicolása Maduro. 

W 2018 r. znalazła się na liście 100 kobiet BBC. W 2025 r.. magazyn Time umieścił ją na liście 100 najbardziej wpływowych ludzi na świecie. Machado jest uważana za czołową postać wenezuelskiej opozycji; rząd Nicolása Maduro w Wenezueli zakazał Machado opuszczania Wenezueli.

W 2023 r. była jedną z kandydatek w ramach prawyborów prezydenckich w partii Plataforma Unitaria Democrática. Zdobyła w nich ponad 90 proc. głosów, a według sondaży pokonałaby w uczciwych wyborach Nicolása Maduro. 

W czerwcu tego samego roku Wenezuelski Komisarz Wyborczy odebrał jej prawa wyborcze na 15 lat. Formalnym powodem miały być jej powiązania z rzekomymi przestępstwami byłego prezydenta Juana Guaidó. Przeciwko tym restrykcjom zaprotestowali m.in. Organizacja Narodów Zjednoczonych, Organizacja Państw Amerykańskich i Unia Europejska.

Już w 2024 r. Sąd Najwyższy potwierdził odebranie jej praw wyborczych, blokując jej możliwość startu. W związku z tym poparła ona Edmundo Gonzáleza Urrutię z innego ugrupowania. Opozycja starała się o zapewnienie transparentności głosowania. Przeszkolono tysiące wolontariuszy, którzy mieli zostać obserwatorami wyborów. 

Mimo ryzyka szykan, aresztowań i tortur, obywatele dokumentowali wyniki w komisjach wyborczych. Kiedy opublikowano protokoły głosowań z okręgów – wynikało z nich jasno, że to opozycja wygrała znaczną przewagą, reżim odmówił uznania wyników i utrzymał się przy władzy.  Narodowa Rada Wyborcza, w której wielu członków jest lojalnych wobec Nicolása Maduro, ogłosiła go zwycięzcą. To wywołało protesty w całym kraju, na które rząd zareagował siłą, co zakończyło się śmiercią ponad 20 osób.

Machado postanowiła pozostać w kraju, by walczyć o demokrację, ale ukryła się i od tego czasu nie była widziana publicznie. Wenezuelski sąd wydał nakaz aresztowania Gonzáleza, który przeprowadził się do Hiszpanii i uzyskał tam azyl.

W 2023 r. zdobyła Nagrodę Praw Człowieka im. Václava Havla, przyznawaną przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy. Jest też laureatką Nagrody im. Andrieja Sacharowa na rzecz Wolności Myśli, którą przyznaje Parlament Europejski. 

„Zainspirowała miliony”

– W ciągu ostatniego roku Marina Corina Machado była zmuszona żyć w ukryciu. Pomimo poważnych gróźb pozbawienia jej życia, pozostała w kraju, co zainspirowało miliony. Kiedy autorytarni ludzie przejmują władzę, kluczowe jest docenienie odważnych obrońców wolności, którzy się buntują i stawiają opór – mówił Jørgen Watne Frydnes.

Pokojowa Nagroda Nobla

Foto: Infografika PAP

Wenezuela, niegdyś kraj demokratyczny i zamożny, stała się brutalnym państwem autorytarnym, pogrążonym w kryzysie humanitarnym i gospodarczym. Większość społeczeństwa żyje w skrajnym ubóstwie, podczas gdy elity się bogacą. Aparat przemocy państwa jest zwrócony przeciw własnym obywatelom. Kraj opuściło już niemal 8 milionów osób. Opozycja jest systematycznie tłumiona poprzez fałszowanie wyborów, represje sądowe i więzienia.

Czytaj więcej

Komentarze

Jerzy Haszczyński: Pokojowy Nobel dla Machado. Wenezuelskie obsesje Donalda Trumpa

Norwegowie wytrzymali presję. Norweski komitet nie przyznał Pokojowego Nobla Donaldowi Trumpowi....

„Gdy autorytaryzm sięga po władzę, kluczowe jest dostrzeganie i docenianie obrończyń i obrońców wolności, którzy mają odwagę stawić opór” – argumentował Komitet Noblowski. „Demokracja istnieje dzięki tym, którzy nie milczą, działają mimo gróźb i przypominają, że wolność nigdy nie jest dana raz na zawsze – trzeba jej bronić słowem, odwagą i determinacją” – napisano w komunikacie.